Een spouwmuur bestaat uit een buitenmuur (buitenblad) en een binnenmuur (binnenblad) met daartussen de eigenlijke spouw, een holle ruimte. Die holle ruimte kan je gedeeltelijk opvullen met isolatiemateriaal. De spouw navullen is een kostenefficiënte en snelle manier om de energetische prestaties van de muren te verbeteren.
Een spouw herkennen
Geen bouwplannen van je woning? Drie tips om te achterhalen of je muur een spouw heeft:
- Is de muur breder dan 25 cm? Dan is de kans groot dat er een spouw is. Onder de 25 cm is er waarschijnlijk geen spouw. De dikte van je muur kan je makkelijk meten aan je deuropening.
- Als de gevel het uitzicht heeft van een steense muur, is er hoogstwaarschijnlijk geen spouw. Zeker als er in de topgevels ankers zitten die de stenen met elkaar verbinden. Een steense muur herken je aan kopse stenen, bakstenen die dwars zijn gemetseld. Let wel: een spouw is daarom niet uitgesloten. Dikwijls is er bij verbouwingswerken aan de binnenzijde van een steense muur nog een halfsteense muur bijgemetseld om een spouw te creëren.
- Verluchtingsroosters of open stootvoegen wijzen op een spouw. Maar als je 100 % zeker wil zijn, boor dan een gaatje in de gevelsteen. Schiet je boor plots door? Dan zit je in de spouw. Schiet je boor niet door, dan is er geen spouw. Let dan op dat je niet tot in de woning boort.
Is de spouw geschikt voor isolatie?
- De spouw moet minstens 50 mm breed zijn. Boor een gaatje in je steen. Hou de boor of een ander lang voorwerp tot tegen het binnenblad en meet de afstand. Dat getal verminder je met de dikte van de gevelsteen, die je afmeet aan de dagkant van een raam of op een hoek. Is de spouw minder dan 50 mm breed? Het is technisch mogelijk om die te isoleren, maar dit valt dan niet onder de ATG en er zijn geen premies voor voorzien.
- Met een endoscoop ga je na of er vuil of bouwafval in de spouw zit, want ook dit zorgt voor vochtproblemen. Je kijkt er ook mee na of de spouwankers nog in goede staat zijn, zodat de gevel stevig genoeg is om het isolatiemateriaal aan te brengen.
- Controleer een gepleisterde gevel op scheurvorming, tekenen van regendoorslag of vorstschade. Bij een gemetselde gevel komt daar ook het voegwerk bij. Loszittende voegen of scheurtjes? Gemetst met mortel op basis van zavel? Kleine mankementen kan je laten oplossen, maar grote scheuren duiden op bouwtechnische gebreken.
- Het is ook belangrijk dat je buitenmuur dampdoorlatend is. Want geglazuurde bakstenen en niet-dampdoorlatende verf bijvoorbeeld, verhinderen dat vocht naar buiten toe weg kan. Je kan je spouw in die gevallen niet na-isoleren.
- Wind, slagregen en temperatuurschommelingen: de geografische ligging van je woning bepaalt de ‘terreinruwheidscategorie’. Een huis aan zee krijgt meer te verduren qua regen en wind dan een rijhuis in de stad. Er zijn vijf ruwheidscategorieën:
0 Zee of kuststreek. Gevel staat bloot aan zeewinden.
I Zone met uiterst weinig vegetatie, vrij van obstakels
II Het platteland. Zone met lage vegetatie, met of zonder obstakels op een onderlinge afstand van minstens 20 keer hun hoogte.
III Dorpen en voorsteden. Zone met een regelmatige begroeiing, met alleenstaande gebouwen of obstakels op een onderlinge afstand van maximum hun hoogte.
IV Stedelijke zones. Minstens 15 % van het oppervlak is ingenomen door gebouwen met een hoogte van meer dan 15 m.
Elke categorie moet aan andere voorwaarden voldoen. Bij III en IV mogen de gevels maximaal 25 m hoog zijn, bij II maximaal 8 m. 0 en I komen niet in aanmerking voor na-isolatie van de spouw omdat er te veel windbelasting is en ook het gevaar op regendoorslag te hoog ligt.
Isolatiemateriaal
Via voorgeboorde openingen wordt isolatiemateriaal door de buitenmuur in de spouw gespoten of geblazen. Maar welk materiaal is geschikt voor jouw spouwmuur? Er is een ruim aanbod aan isolatiematerialen:
1. Kunststofschuimen
- EPS
EPS staat voor geëxpandeerd polystyreen, beter bekend als isomo. De lichte EPS-parels (kunstofbolletjes) worden samen met bindmiddel in de spouw geblazen. Het resultaat is een opeengepakte massa met stilstaande lucht. Deze isolatie is krimploos en geurloos. Je hebt witte en zwarte bolletjes, de zwarte isoleren het best. - PUR
Dit staat voor Polyurethaan schuim. Purschuim is een vloeibaar kunststof isolatiemateriaal dat bestaat uit Polyol en PMDI. Als deze twee componenten samenkomen vindt er een chemische reactie plaats waardoor de vloeistof snel uitzet en een hard schuim vormt. Dit schuimt zorgt voor een volledige afdichting. Het schuim wordt in de spouw gespoten via boorgaten van circa 10 tot 12 mm. PUR is dampopen, veroorzaakt geen roest en is ongevoelig voor schimmels.
2. Parels en korrels
- Perlietkorrels
Op basis van vulkanisch gesteente. Deze korrels hebben een doorsnede van 1 tot 3 millimeter en worden én tegelijk in de spouw geblazen én van bovenaf in de spouw gestort. - PS-parels met grafiet
Korrels van waterafstotend geëxpandeerd polystyreen, verrijkt met grafiet en koolstof. - UF-schuim
Op basis van ureumformaldehydehars. Door de vermenging van het hars met lucht ontstaat er schuim. Dat wordt na toevoeging van een harder in de spouw geïnjecteerd. Na het drogen krimpt het schuim. Bij UF-schuim zonder aanmaakwater is dit aanzienlijk minder. - Geëxpandeerde glaskorrels
Klein: 0 tot 8 millimeter doorsnee. Deze beperkte afmetingen zorgen voor een betere aansluiting tussen de korrels
3. Vlokken
- Minerale wol
Isolatie van minerale wol kan bestaan uit rotswol of glaswol. Deze vlokken worden ingeblazen en vormen dan een dicht pakket met stilstaande lucht.. Om koudebruggen te vermijden moet elke plek geïsoleerd worden. Belangrijk is om een correct patroon van boorgaten te volgen, zodat de isolatie correct verdeeld wordt.
4. Organische materialen
- Naast korrels, vlokken en schuimen zijn er ook nog verschillende organische materialen zoals zaagmeel, houtschilfers, papiersnippers, pluimen, kurk, wol ...
Welk isolatiemateriaal kiezen?
Welk materiaal is het beste? Moeilijk te zeggen want elk materiaal heeft zo zijn voor- en nadelen die een rol spelen in jouw specifieke situatie. De keuze van het soort isolatiemateriaal is afhankelijk van:
- Je persoonlijke voorkeur
- Prijs
- Spouwbreedte: Bijvoorbeeld, glaswol heeft een spouwbreedte nodig van minstens 4 cm, PUR minstens 3 cm.
- De voegen: De isolatie wordt ingespoten via geboorde gaten in de voegen. De dikte van de voeg bepaalt de maximum grootte van de gaten.
- Geluidsisolatie: Wil je een optimale geluidsisolatie? Dan kies je best voor minerale wol
- Isolerende waarde: Dit speelt uietraard een belangrijke rol. De lambda-waarde duidt aan hoe goed of slecht een bepaald materiaal isoleert. Hoe lager de lambda, hoe slechter een materiaal de warmte geleidt en hoe beter het dus isoleert. Elke isolatiemateriaal heeft een bepaalde lambda-waarde.
Waar rekening mee houden?
De impact van de werken is beperkt. Je moet alleen rekening houden met:
- geluidsoverlast tijdens de boorwerken,
- eventuele geurhinder afhankelijk van het gekozen product.
Voor- en nadelen van spouwisolatie
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| Voor enorm veel woningen mogelijk. | Niet mogelijk in alle spouwmuren. |
| Relatief goedkope oplossing. | Een spouw heeft een beperkte breedte. Met isolatie langs buiten kan je dikker isoleren. |
| Onmiddellijk resultaat qua energiebesparing. | |
| Snelle en propere uitvoering. | |
| Geen ruimteverlies binnenshuis. |
Kwaliteitskader
Met het ATG-label is er een kwaliteitskader voor aannemers van spouwmuurisolatie. Dit certificaat is voor jou een garantie dat de aannemer volgens de regels van de kunst werkt en dat het isolatiemateriaal aan de juiste eisen voldoet.
De Vlaamse overheid heeft hier zijn premieregeling aan gekoppeld: je hebt enkel recht op premies als je in zee gaat met een aannemer die het ATG-certificaat heeft.
