Alternatieve woonvormen zoals tiny houses, cohousingprojecten en zorgunits zijn aan een opmars bezig. Maar zijn deze woonvormen overal toegelaten? Hoe zit het op juridisch vlak? We vroegen het aan advocaat Mark Huygen van advocatenkantoor Huygen & Claesen.
Wil je een unit of bijgebouw plaatsen? “Dan moet je een uitgebreid vergunningstraject doorlopen met openbaar onderzoek. Ook als dit tijdelijk is”, weet Mark Huygen. “Er is geen coherente aanpak in Vlaanderen. De aanpak en bouwvoorschriften verschillen van gemeente tot gemeente. Ga daarom altijd langs bij je gemeente.”
1. Mag je zomaar een wooncontainer op je grond plaatsen tijdens (ver)bouwwerken?
Sommige (ver)bouwers wonen tijdens de werken tijdelijk in een wooncontainer of -unit op hun werf. Een wooncontainer plaatsen kan meestal zonder veel problemen. “De stad of gemeente moet een tijdelijke vergunning afleveren om erin te wonen tijdens de (ver)bouwwerken. Hiervoor neem je best contact op met de dienst vergunningen. Zij hebben meteen de richtlijnen klaar om de wooncontainer tijdelijk te vergunnen”, legt Mark Huygen uit.
2. Heb je een vergunning nodig voor een zorgunit in je tuin?
Steeds meer gezinnen willen hun zorgbehoevende ouder dicht bij zich om de zorg op zich te nemen. Een tijdelijke zorgunit in je tuin kan hiervoor een oplossing zijn. “De Vlaamse regering heeft recent beslist om de regels voor woonunits in de tuin fors te versoepelen. Wie een kleine zorgunit in de tuin wil plaatsen om een zorgbehoevende ouder te helpen, kan dit vanaf de zomer van 2021 zonder ingewikkelde procedure”, zegt Mark Huygen. “Een eenvoudige melding bij je gemeente zal volstaan.”
Er gelden wel enkele regels. “De zorgunit mag niet in de voortuin geplaatst worden en mag niet groter dan 50 m² zijn. Het gaat ook om een tijdelijke oplossing om een ouder of familielid op te vangen. Heel wat gemeenten hebben al hun eigen richtlijnen uitgeschreven of zijn er nog actief mee bezig. Andere gemeenten bekijken dossier per dossier. Informeer je daarom nog steeds via de dienst stedenbouw van je gemeente. Pas vanaf de zomer van 2021 geldt een eenvoudige melding.”
Leestip: Katrien en Stef hebben een modulaire zorgunit voor hun (schoon)mama in hun tuin geplaatst. Lees hier hun verhaal.
3. Mag je elke woning ombouwen tot een kangoeroewoning?
Ook voor kangoeroewonen is de wetgeving vereenvoudigd. “Gemeenten hebben een ruime bevoegdheid. Er is dus geen eenduidigheid en elk dossier wordt apart beoordeeld. De vereiste voor een kangoeroewoning is dat er een gemeenschappelijk gedeelte blijft in de woning die opgesplitst wordt. Bijvoorbeeld de keuken. Moet je hiervoor werken uitvoeren die vergunningsplichtig zijn, dan moet je vooraf een vergunning aanvragen en bekomen”, legt Mark Huygen uit.
“Zijn er geen constructieve werken nodig om de woning op te splitsen, dan volstaat een melding bij je gemeente. Je kan dan ook een extra huisnummer aanvragen, dat doorgaans probleemloos wordt afgeleverd. Vaak zal dit een opsplitsing zijn zoals 12 en 12a. De zorgrelatie wordt uiteraard wel onderzocht. Zodra de zorgrelatie wegvalt, vervalt ook het statuut van kangoeroewoning.”
4. Waar mag je in Vlaanderen een tiny house plaatsen en mag je er officieel in wonen?
In een tiny house woon je op een kleine oppervlakte. De vraag naar deze woonvorm groeit. “Het is aan de gemeente om te bepalen of je een tiny house mag plaatsen. Dit verschilt van gemeente tot gemeente. Voorlopig is domiciliëring niet toegestaan omdat deze woonvorm niet beantwoordt aan de minimale woonnormen van Vlaanderen. De woonoppervlakte is namelijk kleiner dan het verplichte aandeel zoals in de wooncode (wooncodex vanaf 1 januari 2021) beschreven. Mogelijk zal de Vlaamse overheid hier in de toekomst ook maatregelen rond uitwerken zoals nu het geval is bij zorgunits. Vereenvoudiging zal de boodschap moeten zijn.”
5. Welke juridische zaken komen kijken bij een cohousingproject?
Een andere alternatieve woonvorm is cohousing. In een cohousingproject wonen verschillende gezinnen in zelfstandige wooneenheden en delen ze gemeenschappelijke ruimtes zoals een keuken of eetzaal, een tuin, parking of berging. Je kan het juridisch vergelijken met het kopen van een appartement, alleen zijn de gemeenschappelijke delen een stuk uitgebreider. “Cohousing is een vorm van gemeenschappelijk wonen en wordt in elk project anders ingevuld. De gedeelde ruimtes kunnen variëren, maar ook de wijze van participatie van de bewoners, de wijze van het samen beslissen, of de beheersvorm.” Meer info hierover vind je op www.samenhuizen.be.
