De gezellige warmte en primitieve aantrekkingskracht van vuur zijn incontournable. Hoe high-tech en modern woningen ook worden, haarden en kachels blijven daarom als meerwaarde gelden. Al vergt de juiste keuze steeds meer denkwerk.
Op koude winteravonden is in menig huiskamer nog een vlam te ontwaren – zij het ter ondersteuning van een centraal verwarmingssysteem, zij het voor de sfeer. Om aan de uiteenlopende behoeften, de normen, en de praktische en ecologische overwegingen van de dag te kunnen voldoen, is daarvoor inmiddels een uiterst divers gamma kachels en haarden beschikbaar. Een overzicht.
Houthaarden en -kachels
Houtgestookte toestellen blijven populair. In termen van beleving vormen zij immers de referentie. De aangename stralingswarmte, typische geur en het knetterend geluid van brandend hout zijn voor velen net dé reden om een haard of kachel te plaatsen.
Gebruik
Verwarmen op hout vergt wel enige organisatie. Je moet erop toezien dat je voldoende houtvoorraad hebt, de kachel laden, ontsteken en de assen ruimen. Voorverwarmen kan niet, en wordt het plots te warm, dan is er geen mogelijkheid om het vuur instant te doven. Voor de één is dat gedoe, voor de ander deel van de beleving.
Praktisch
De belangrijkste voorwaarde voor het plaatsen van een houthaard of -kachel is een degelijke rookgasafvoer die dwars door het dak voert en tweejaarlijks gereinigd wordt. Een droge opslagplaats voor het hout is geen overbodige luxe.
Gashaarden en -kachels
Sinds enkele jaren nemen gashaarden en -kachels de belangrijkste positie in de markt in. Ze combineren de charme van een echte vlam met een hoog gebruikscomfort en lagere vermogens.
Gebruik
Dé troef van gaskachels en -haarden is hun gebruiksvriendelijkheid. De brandstoftoevoer verloopt automatisch en met een druk op de knop kan je het vuur ontsteken, verhogen, verlagen of uitschakelen. Dat kan eveneens met een thermostatische regeling of met de smartphone. Snel wisselende omstandigheden vormen dus geen enkel probleem.
Praktisch
Net als bij houthaarden is een goede rookgasafvoer een vereiste, al mag deze bij gasgestookte toestellen ook door de muur. Een aardgasaansluiting is wenselijk, maar de meeste toestellen zijn ook geschikt voor gebruik met propaan. Naast een tweejaarlijkse professionele controle van toestel en rookkanaal, vergen de toestellen weinig onderhoud.
Pelletkachels
Naast hout en gas, winnen ook pellets aan populariteit voor het voeden van kachels. Een strakker design en een mooier vlammenbeeld positioneren pelletkachels stilaan als een volwaardig alternatief in de markt van de bijverwarming.
Gebruik
Zeker wanneer je woning niet is aangesloten op aardgas, vormt een pelletkachel een interessant alternatief voor een toestel op gas, waarbij het uitpakt met gelijkaardige troeven: een automatische toevoer van de brandstof (al moet je het reservoir zelf wel regelmatig met de hand bijvullen), een eventuele permanente verbranding, een precieze regeling vanop afstand en weinig afval.
Praktisch
En eveneens net als gaskachels kan de rookafvoer van een pelletkachel ook rechtstreeks door de muur. Let wel op met roetplekken op de buitenkant van de muur. Voor een goede verbranding, en dus een optimaal rendement, moeten de pellets wel goed droog gestockeerd worden.
Elektrische en bio-ethanolhaarden
Deze haarden zijn een laagdrempelig alternatief voor een echte haard. Ze worden geplaatst wanneer er geen bijverwarming nodig is of er geen rookgaskanaal voorzien kan worden.
Gebruik
Als sfeerelementen genieten elektrische haarden een enorm gebruiksgemak. Bio-ethanolhaarden bestaan zowel met manuele als met automatische ontsteking. Vlamhoogte en warmteproductie zijn matig verstelbaar.
Praktisch
Het grootste voordeel van zowel elektrische als bio-ethanolhaarden is dat ze geen rookgasafvoer behoeven. Daardoor zijn de inplantingsmogelijkheden quasi onbeperkt en vinden ze ook in appartementen hun toepassing.
Massakachels
De massakachel zorgt dankzij de gespreide warmteafgifte de hele winter voor een gelijkmatige bijverwarming.
Gebruik
Massakachels zijn niet voorzien op eenmalig gebruik, maar vragen een dagelijkse stookbeurt tijdens het stookseizoen. Veel gebruikers opteren ervoor om 's avonds 2 à 3 uur te stoken. Zo genieten ze 's avonds van de vlammen, en vervolgens blijft de ruimte 24 uur warm.
Geldt de gelijkmatige en continue warmteafgifte in veel gevallen als een voordeel, dan heeft het systeem echter ook zijn zwaktes. Je kan namelijk niet zomaar inspelen op plotse warmtewinsten (door de invallende zon bijvoorbeeld). Heeft je woning grote zuidgerichte glaspartijen zonder zonwering, dan is oververhitting moeilijk uit te sluiten.
Praktisch
Massakachels zijn zware toestellen die zelfs in de kleinste uitvoering makkelijk meer dan 1,5 ton wegen. Een stevige fundering en een plek op het gelijkvloers zijn nodig. Opnieuw is een rookgaskanaal tot boven de dakrand vereist.
Tekst Elise Noyez
Openingsbeeld © Stûv
