Door de hoge energieprijzen zijn zonnepanelen populairder dan ooit. Wanneer je daarnaar informeert bij een installateur, krijg je er doorgaans meteen een offerte voor een thuisbatterij bij. Maar is zo’n extra investering van al snel enkele duizenden euro’s wel een goed idee? En is een thuisbatterij tegenwoordig al rendabel?
Zonne-energie
Zonnepanelen produceren vooral overdag stroom, terwijl je daar op dat moment misschien net minder nood aan hebt dan ’s avonds. De stroom die je op dat moment niet zelf verbruikt, wordt dan automatisch in het elektriciteitsnet geïnjecteerd. In Wallonië, waar de terugdraaiende elektriciteitsmeter pas vanaf 1 januari 2023 systematisch vervangen wordt door zijn digitale variant, stelt zich voorlopig nog even geen probleem. Want daar loopt de meter gewoon terug wanneer je zonnepanelen meer stroom opwekken dan wat je op dat moment verbruikt.
Terugleververgoeding
In Vlaanderen en Brussel is dat niet meer het geval: bij een nieuwe installatie van zonnepanelen wordt de terugdraaiende teller steevast vervangen door een digitale meter. Die draait dus niet terug wanneer je de zelfopgewekte stroom in het net injecteert. Je komt dan wel in aanmerking voor een zogeheten ‘terugleververgoeding’, maar je energieleverancier bepaalt zelf hoeveel die bedraagt.
“Een hogere vergoeding kan dus een goede reden zijn om van leverancier te veranderen”, weet Koen Vanthournout, senior researcher bij VITO en Energyville. “Binnenkort hoef je je overschot evenwel niet meer per se te verkopen aan de leverancier waarvan je elektriciteit afneemt. Je kan dan vrij een andere partij zoeken die een hogere vergoeding geeft. Maar het bedrag dat je krijgt per afgegeven kWh is sowieso lager dan de prijs die je betaalt voor elke kWh die je van het net afneemt.”
Het is dan ook aangewezen om je zelfverbruik te maximaliseren op het moment waarop je zonnepaneleninstallatie op volle toeren draait. Volgens energieleverancier Engie gebeurt dat nog veel te weinig: huishoudelijke klanten verbruiken gemiddeld slechts 30 procent van de elektriciteit die ze zelf opwekken. Lees hier hoe je beter gebruik kan maken van je zonnepanelen.
Overtollige stroom opslaan in een thuisbatterij
Je zou de opgewekte stroom ook overdag kunnen opslaan in een thuisbatterij, om die dan ’s avonds of ’s nachts te gebruiken. Batterijen winnen sterk aan populariteit, ook al omdat de meeste installateurs van zonnepanelen ze tegenwoordig standaard mee opnemen in hun offerte. Goedkoop zijn ze evenwel niet: je betaalt voor een thuisbatterij al snel 5.000 euro (inclusief btw en plaatsing), waardoor de totaalprijs van de zonnepaneleninstallatie voor veel gezinnen meer dan verdubbelt.
Vlaanderen is voorlopig het enige gewest dat in een eenmalige premie voor de aankoop of leasing van een thuisbatterij voor particulieren voorziet. Het maximumbedrag hangt af van de capaciteit, en kan in 2023 nooit hoger zijn 850 euro. Maar wie zijn installatie na 31 maart 2023 laat keuren, zal geen recht meer hebben op een premie.
Volgens Engie kan een thuisbatterij je zelfverbruik opkrikken van 30 naar 50 tot zelfs 80 procent. In theorie althans, want je verbruiksprofiel, de grootte van je zonnepaneleninstallatie en de capaciteit van de batterij zijn bepalend. Of die laatste uiteindelijk rendabel is, hangt eveneens af van al deze elementen, maar ook van het gewest waarin je woont.
Is een thuisbatterij rendabel?
De huidige zeer hoge elektriciteitsprijzen maken zonnepanelen rendabeler dan ooit. Daarin investeren is volgens Koen Vanthournout dan ook een must. “Investeren in een thuisbatterij - die doorgaans een levensduur heeft van slechts 15 jaar - lijkt me vandaag echter geen goed idee. De terugleververgoedingen stegen namelijk mee met de elektriciteitsprijs, omdat de concurrentiële markt almaar meer op gang komt. Het verschil tussen wat je enerzijds krijgt voor wat je in het net injecteert en anderzijds betaalt voor wat je van het net afneemt, is dus ongeveer gelijk gebleven. Daardoor worden batterijen - in tegenstelling tot zonnepanelen - niet rendabeler.”
In Vlaanderen klinkt overigens een bijkomend argument vanaf juli 2022: de mogelijke invoering van het zogeheten capaciteitstarief. Dat houdt rekening met verbruikspieken: hoe hoger die zijn, hoe hoger je elektriciteitsfactuur. De bedoeling hiervan is je ertoe aan te zetten om je verbruik meer te spreiden over de hele dag. Een thuisbatterij zou dan volgens de installateurs helpen om je pieken af te vlakken. Maar volgens Koen Vanthournout is het effect wellicht eerder beperkt, en moet in de praktijk nog bewezen worden of dit de rendabiliteit van een batterij wel structureel verbetert.
Online simulatie
Voor Vlamingen geeft de simulator op de website Energiesparen.be een indicatie van de terugverdientijd van een thuisbatterij. Dat gebeurt op basis van je jaarverbruik, hoe vaak je gezinsleden overdag thuis zijn, of je al dan niet elektrisch verwarmt en kookt, en of je een oude droogkast gebruikt. Uiteraard dien je ook de technische details van je zonnepaneleninstallatie en batterij in de rekenmodule in te voeren. Deze simulator houdt volgens de makers rekening met de huidige en toekomstige situatie op de energiemarkt.
Koen Vanthournout nam deze module voor Livios onder de loep. “Het betreft natuurlijk een indicatieve simulatie op basis van ‘slechts’ negen verbruiksprofielen”, oordeelt hij. “Bovendien is de veronderstelde terugleververgoeding te laag, en is het niet duidelijk of er écht rekening gehouden wordt met de huidige elektriciteitsprijzen. Maar mits wat ‘spelen’ met deze tool lijkt die wel een resultaat in de correcte grootteorde op te leveren. Een terugverdientijd onder 15 jaar blijkt sowieso moeilijk.”
