Een gezin van drie verbruikt per jaar gemiddeld zo’n 90 m³ leidingwater en betaalt daar ongeveer 500 euro voor aan de watermaatschappij. En dat terwijl water ook gratis en overvloedig uit de lucht komt vallen. Met een regenwaterinstallatie kan je water opvangen en stockeren, zodat je het thuis kan hergebruiken. Maar hoe ziet zo’n installatie eruit en hoeveel kost het?
Opbouw van een installatie
Een regenwaterinstallatie is echter meer dan alleen een put of tank en een kraantje. Opdat het hemelwater dat je voor huishoudelijke toepassingen gebruikt, van goede kwaliteit is, doorloopt het een heel proces. En dat begint op je dak.
1. Captatie
De meeste daken kunnen worden gebruikt om hemelwater op te vangen, maar de daken die de kwaliteit van het hemelwater dat erop vloeit het minst beïnvloeden, zijn het meest geschikt. En dat hangt af van het type dakbedekking. De meeste courante afwerkingsmaterialen (betonnen of kleidakpannen, natuurleien, zink, roestvrijstaal en glas) zijn daarvoor zeer geschikt. Voor de dakgoten en afvoerpijpen komen zink, roestvrijstaal, gegalvaniseerd staal, pvc en andere kunststoffen in aanmerking. Daken afgewerkt met koper, lood en aluminium vermijd je beter, aangezien die materialen oplossen in het regenwater en giftig zijn voor de mens. Ook houten afwerkingen zijn af te raden omdat oplossende oliën het hemelwater verkleuren.
Ook bij platte daken gaat door waterstagnatie (plasvorming) en verdamping meer water verloren. Bitumineuze membranen kunnen kleur of geuren aan het water afgeven en ook giftige koolwaterstoffen vrijgeven in het water, maar bepaalde synthetische dichtingsmembranen (EPDM, pvc, TPO…) zouden de eigenschappen van het hemelwater ongewijzigd laten.
2. Voorfiltering
Om de kwaliteit van het opgevangen hemelwater te garanderen, moet je vermijden dat de opslagtank verontreinigd geraakt door meegespoelde materialen en onzuiverheden. In de goten, bovenaan en zelfs onderaan de regenpijpen, kan je roosters en bladfilters plaatsen om te vermijden dat organische materialen (bladeren, takjes, dode vogels…) met het water meespoelen. Ook tussen de regenwaterafvoer en de hemelwaterput kan je een filtersysteem voorzien, zoals zand- en cokesfilters, wervelfilters, inlinefilters, wisselsprongfilters… Sommige van die systemen zijn zelfreinigend, al voer je het best zelf geregeld een controle en eventuele reiniging uit, zodat hun goede werking gegarandeerd blijft.
3. Stockage
Om hemelwater te stockeren, is een ondergrondse betonnen put ideaal. In betonnen putten (of eventueel in kalksteen of metselwerk) reageren de zure substanties in het hemelwater met de basische stoffen van de regenput, waardoor de pH neutraal wordt. Waar water dat op het dak valt dus zuur is en zeer weinig minerale zouten bevat, is het water in een betonnen tank neutraal en licht gemineraliseerd. Dat voordeel gaat verloren in een kunststof reservoir. Je zou in dit geval kalkzandsteen op de bodem kunnen leggen.
Ondanks dat je filters en bladvangers vóór de hemelwaterput plaatst, vinden kleine vuildeeltjes er nog steeds hun weg naartoe en vormen ze op termijn een sliblaag op de bodem van de put. Het is dus belangrijk dat je de put nog kan reinigen. Afhankelijk van de situatie (bosrijke omgeving…) zal je dat meer of minder frequent moeten doen.
4. Verpompen
Om het hemelwater te kunnen gebruiken, moet het opgepompt worden. Dat impliceert dus ook de installatie van een pompsysteem. Dat kan bijvoorbeeld met een hydrofoorgroep in een kelder of berging of met een dompelpomp in de put zelf. Het water wordt best met behulp van een vlotter aangezogen op een tiental centimeter onder het wateroppervlak.
5. Nafiltering
Na de pomp wordt nog een fijnfiltering voorzien, die de kleinere vuildeeltjes uit het water zuivert. Voor de meeste toepassingen volstaat de combinatie van een sedimentfilter (wasbaar) van 50 of 25 micron en een filterelement met een doorlaatbaarheid van 10 micron.
Er bestaan ook systemen met actieve kool - dat geur en kleur neutraliseert, aangeraden wanneer je regenwater gebruikt voor je wasmachine of het toilet - en een doorlaatbaarheid van 5 micron, en zelfs keramische filters met een doorlaatbaarheid kleiner dan 1 micron, die ook de meeste bacteriën tegenhouden. Door de kleine filteropeningen zal het debiet in die gevallen wel substantieel verminderen. In bepaalde gevallen kan ook omgekeerde osmose aangewezen zijn.
Dimensionering van de hemelwaterput
De minimuminhoud van 5.000 liter in Vlaanderen volstaat in principe voor een gezin van vier personen met aansluiting op de toiletten, de wasmachine en een buitenkraan. Voeg je daar nog het gebruik van regenwater voor het poetsen, de tuin, het wassen van de auto... aan toe, lijkt een inhoud van zo’n 6.000 liter voor je regenwatertank meer aangewezen. Ook met het oog op de klimaatverandering, met grote hoeveelheden neerslag op korte tijd en langere droge periodes, kan het interessant zijn de capaciteit van de regenwatertank te vergroten.
Kostprijs van een installatie
De kostprijs van de installatie is uiteraard afhankelijk van de exacte samenstelling. We kunnen je wel een idee geven van de afzonderlijke posten:
- hemelwaterput beton: 750 à 1.400 euro (afhankelijk van de capaciteit)
- voorfilter: 250 à 350 euro
- pompgroep: 500 à 750 euro
- omschakelsysteem (automatische omschakeling hemelwater/stadswater): 1.500 à 2.000 euro
- fijnfilter: 200 à 250 euro
