Koelen met een warmtepomp: werking, soorten, prijs en veelgestelde vragen

Warmtepompen zitten in de lift. Terecht, want naast verwarmen kan je er je woning ook mee koelen. Maar hoe werkt dat precies? Wat is het verschil tussen actieve en passieve koeling? En wat is de prijs van koelen met een warmtepomp? Je ontdekt het hier.

Actieve vs. passieve koeling

Dat je ermee kan verwarmen weten we allemaal. Maar wist je dat je ook kan koelen met een warmtepomp?

Actieve koeling

Bij actieve koeling wordt de werking van de warmtepomp omgekeerd, waardoor je installatie koelt in plaats van verwarmt. Dit is mogelijk bij een lucht-luchtwarmtepomp of een lucht-waterwarmtepomp. De koelvloeistof stroomt dan in de andere richting en de warmte binnenshuis wordt afgegeven aan de buitenlucht. 

Passieve koeling

Bij passieve koeling wordt er koude uit de omgeving onttrokken en afgegeven aan de woning. Dit is enkel mogelijk met een geothermische warmtepomp. Hiervoor dien je de watertemperatuur te verlagen van 35°C naar minimum 18°C. Door de circulatie van het koele water door de vloerverwarmingsbuizen, zal je woning ongeveer 2 à 4 graden koeler worden. Bij passieve koeling wordt je huis minder intens gekoeld dan bij actieve koeling. 

Hoe kan je koelen met een warmtepomp?

1. Koelen met geothermische warmtepomp

Geothermische warmtepompen gebruiken het grondwater of de bodem als warmtebron. Ze zijn tevens geschikt voor passieve koeling in de zomer. Hierbij wordt de koelte van de bodem via de koelvloeistof overgedragen op het afgiftesysteem binnenshuis (vloer- of muurverwarming). Hiermee kan je je woning 2 tot 4°C laten afkoelen. Ze bieden het hoogste rendement (COP’s van 4 en meer), maar zijn ook het duurst.

2. Koelen met lucht-waterwarmtepomp

Met een lucht-waterwarmtepomp is geen passieve, maar wel actieve koeling mogelijk. Je kan de werking van de warmtepomp omkeren, zodat ze koelte afgeeft in plaats van warmte. De koelvloeistof stroomt dan in de andere richting en de warmte binnenshuis wordt afgegeven aan de buitenlucht.

3. Koelen met een lucht-luchtwarmtepomp

Ook met een lucht-luchtwarmtepomp kan je actief koelen. De werking is omgekeerd: in de zomer onttrekt het toestel of de binnenunit warmte aan de binnenlucht, en geeft die terug af aan de buitenlucht, via de buitenunit. Een compressor met koelvloeistof koelt die lucht af. De gekoelde lucht wordt op zijn beurt terug de ruimte ingeblazen via de binnenunit.

Er zijn drie soorten uitvoeringen: een monobloc (all-in-one), een monosplit (1 buitenunit, 1 binnenunit) en een multisplit (1 buitenunit, meerdere binnenunits). Het werkingsprincipe berust op het samendrukken en opnieuw laten condenseren van de koelvloeistof die in de warmtepomp zit. Hiervoor heeft de warmtepomp stroom nodig. Vergeleken met andere soorten warmtepompen, is het rendement iets minder.

Wat is de prijs van koelen met een warmtepomp?

Volgens energie-experts zijn de installatiekosten afhankelijk van onder meer het benodigde vermogen van de installatie en het aantal binnen- en buitenunits. Ook de grootte van de te koelen ruimte en de isolatiegraad van de woning spelen een rol. Reken op een kost van 2.000 à 10.000 euro.

Ook de energiekosten zijn een bepalende factor. Een goede lucht-luchtwarmtepomp produceert 3 à 5 kWh warmte per kWh elektriciteit.

Verder spelen ook de weersomstandigheden een rol. Je kan elke warmtepomp overigens combineren met zonnepanelen. In de zomer zal je gebruik kunnen maken van je eigen opgewekte energie en je woning bijgevolg goedkoop kunnen koelen.

Met premies kan je flink besparen. Zoek uit op welke premie(s) je aanspraak kan maken. Ontdek het in onze handige premielinker.

De richtprijzen van koeling met een warmtepomp in onderstaande tabel gaan uit van de gemiddelde prijzen bij kleine projecten voor appartementen en woningen van 140-200 m2 en betreffen een warmtepomp van 8 kW. De prijzen zijn inclusief levering en plaatsing, exclusief btw.

Wat is de gebruikskost voor koeling per type warmtepomp?

De gebruikskost voor koeling met een warmtepomp is gelijk aan die voor verwarming. De warmtepomp gebruikt evenveel energie. Een geothermische warmtepomp is duurder in aankoop, maar is wel het zuinigst op vlak van verbruik. Aangezien de temperatuur van grondwater sowieso al vrij laag is, zal een bodem-waterwarmtepomp minder moeite moeten doen en dus minder energie verbruiken in de zomer. Hou er wel rekening mee dat passieve koeling minder efficiënt is dan actieve koeling.

Met welk afgiftesysteem kan je wel of niet koelen?

Benieuwd welke afgiftesystemen compatibel zijn met een warmtepomp voor koeling? Met vloerverwarming kan je een ruimte enkele graden afkoelen, en het werkt volgens hetzelfde principe als verwarmen. De leidingen worden dan gewoon gevuld met koud water in plaats van warm water. Vloerverwarming kan je enkel combineren met een lucht-waterwarmtepomp en een geothermische warmtepomp, niet met een lucht-luchtwarmtepomp. Wandverwarming werkt volgens hetzelfde principe als vloerverwarming, maar de waterbuisjes worden hierbij in de wand voorzien in plaats van in de vloer. Dus ook met wandverwarming kan je koelen.

Ook met ventiloconvectoren kan je koelen. De warmtepomp onttrekt dan de warmte via de convectoren. En ook lagetemperatuurradiatoren kunnen dienen om je huis te koelen.

Ook de binnenunit van een lucht-luchtwarmtepomp is een soort afgiftesysteem. De unit blaast koude lucht rechtstreeks in huis.

Hoeveel kan je koelen met een warmtepomp? Tot welke temperatuur?

Wanneer je actief koelt met een warmtepomp, kan je – net zoals bij je verwarmingssysteem – de gewenste temperatuur instellen. Er wordt aangeraden om tot 25°C te koelen, niet lager. Dat is niet nodig, niet gezond en het vergroot ook je comfort binnenshuis niet. 

FAQ: veelgestelde vragen over koelen met een warmtepomp