Het is tegenwoordig makkelijker om je huis warm te houden in de winter, dan koel in de zomer. Het KMI acht de kans groot, dat de komende zomers nóg warmer worden dan afgelopen jaar. De record-temperaturen die dit voorjaar worden gerealiseerd, lijken daar een voorbode van te zijn. Iedereen ondervindt dat dit binnenshuis oncomfortabel en zelfs ongezond is. Steeds vaker zal de installateur om hulp gevraagd worden bij het leefbaar houden van de woon- en slaapruimten in die bijna-tropische zomermaanden.
Geen makkelijke oplossingen
Het is niet ondenkbaar dat, na een extreem hete zomerse dag, het ’s nachts binnen warmer is dan buiten. Het is bekend dat mensen al vanaf 24 graden last krijgen met slapen. De vraag naar koeling, en dan vooral airconditioning, veroorzaakt een fors grotere vraag naar elektriciteit, wat het broeikaseffect nog verder versterkt. Oververhitting mag niet onderschat worden en vraagt om echte, meer fundamentele oplossingen. Zo klimaatneutraal mogelijk.
Installateur aan zet
Met deze problemen zullen bewoners en/of eigenaren, architecten, aannemers en woningcorporaties bij de installateur aankloppen, op de voet gevolgd door toenemende wet- en regelgeving door de overheid. In het ideale geval is er al tijdens het ontwerp en bij de realisatie van de woning nagedacht over het beperken van oververhitting. Denk aan de oriëntatie van de woning op de zon, aanplant van bomen, bouw van dak overstekken en zonwering (bouwkundig, natuurlijk of met lamellen), minder glas in de pui of zomernachtventilatie (bouwkundig). Het is dus belangrijk om al in de ontwerpfase bij nieuwbouw en grootschalige renovatieprojecten met deze of andere, algemeen geaccepteerde normen en berekeningswijzen realistische inschattingen te maken over het binnenklimaat in de zomer.
Er zijn drie, veel toegepaste oplossingsrichtingen te bedenken.
1. Raam open, niet altijd effectief
Een raam open zetten is de oudste en bekendste remedie om met koele nachtlucht te ventileren. Maar als er geen zuchtje wind staat, krijg je totaal geen afkoeling door het open raam, ook niet als je er twee tegenover elkaar open zet. Er is namelijk luchtstroming nodig. Ook in de ochtend een korte tijd luchten met geopende ramen werkt niet voldoende om de grote hoeveelheden CO2 die ’s nachts worden opgebouwd, snel genoeg af te voeren. En wat te doen als het buiten al snel weer warmer wordt dan binnen? Het raam open houden werkt dan weer averechts. En dan spreken we nog niet over het naar binnen laten komen van fijnstof, pollen en verkeerslawaai, laat staan ongewenste indringers. Er is absoluut een andere, actieve methode nodig om de lucht in de woning te koelen en te verversen.
2. Airco dan?
Airconditioning elimineert veel nadelen van het open raam, maar veroorzaakt zelf weer nieuwe nadelen. Zowel voor de individuele gebruiker als voor de samenleving als geheel. Het is een energieverslindend en kostbaar alternatief dat extra CO2-uitstoot veroorzaakt door het hoge energieverbruik. Ook ververst een airco de binnenlucht niet, deze wordt slechts gecirculeerd. Zwaarwegend ook zijn de gezondheidsaspecten. De droge lucht veroorzaakt al snel ongemak van droge ogen, droge huid en andere irritaties. Bewoners worden makkelijker verkouden.
3. Balansventilatie als alternatief
Dit luchtverversingssysteem voert verse lucht van buiten aan, filtert deze en brengt deze op temperatuur en vochtigheid in de woning. De uitgaande lucht is meestal afkomstig uit keuken, badkamer en toilet. De binnenkomende verse lucht gaat meestal naar woon- en slaapkamers. Het systeem bestaat uit twee ventilatoren, een aantal luchtkanalen en een warmtewisselaar die in het koude seizoen warmte afgeeft aan de ingaande luchtstroom. In een warme zomer werkt de warmtewisselaar andersom: de relatieve koelte uit de binnenlucht wordt overgebracht op de warmere, binnengehaalde buitenlucht. Zo houdt de woning dus de koelere binnentemperatuur langer vast. Daarmee is het systeem een koude terugwin-eenheid geworden. Balansventilatie blijkt daarmee een effectieve en klimaatvriendelijke methode om het binnenklimaat leefbaar en gezond te houden.
In alle ruimtes ontstaat hiermee een gezond en comfortabel binnenklimaat met een aangename temperatuur, eventueel met hulp van een geringe inspanning uit een centraal verwarmings- en/of koelingssysteem. Hierbij helpen luchtfilters om ongezonde deeltjes buiten te houden.
