Een ouder in huis nemen? Zo pak je zorgwonen aan

Je ouders zijn niet meer zo goed te been en je besluit je garage of een deel van je woning om te bouwen als zorgwoning, zodat jij je ouder(s) in huis kan nemen. Het lijkt vanzelfsprekend, maar er zijn enkele zaken waar je rekening mee moet houden. Heb je bijvoorbeeld een vergunning nodig om je ouders bij je te laten inwonen? Kan je hen (fiscaal) als persoon ten laste laten beschouwen? En wat gebeurt er met het pensioen dat je ouders genieten?

Betaal jij…

De wet kent nauwelijks specifieke regels over wat je rechten en plichten zijn als je ouders bij je komen inwonen. Het zou dan ook niet de eerste keer zijn dat daar na verloop van tijd problemen van komen. Indien je alles zelf betaalt (renovatiewerken, zorg…) en daar na het overlijden van je ouders in het kader van de erfenis een vergoeding voor vraagt, is de kans groot dat de andere erfgenamen dit soms ook met succes betwisten.

… of betalen je ouders?

Betalen je ouders bepaalde zaken? Dan valt het niet uit te sluiten dat de andere erfgenamen bij de verdeling van de erfenis beweren dat je eigenlijk een soort schenking kreeg die moet worden aangerekend op jouw deel in de nalatenschap. Beheerde je ook de geldzaken van je ouders, dan kunnen ze daar bovendien verantwoording voor vragen en eisen dat je alle inkomsten en uitgaven tot in de details verantwoordt. Daarnaast zou het wel eens kunnen gebeuren dat er tussen jou en je ouders op een bepaald moment een haar in de boter komt en het inwonen onhoudbaar wordt. Het gebeurt wel vaker dat zo’n discussie voor de rechtbank eindigt…

Maak afspraken over zorgwonen

Om dat soort discussies te vermijden kan je maar voordat je je ouder(s) in huis neemt een aantal duidelijke afspraken op papier zetten. Zo kan je bekijken of en welke werken er nodig zijn aan je woning en hoe die zullen worden betaald. Daarnaast kan je met je ouder(s) ook afspreken welke zorgen jij voor je rekening zal nemen (wassen en strijken, boodschappen doen, koken, schoonmaken…) en hoe ze die zullen vergoeden. Je kan in de overeenkomst onmiddellijk ook een regeling treffen voor wanneer er problemen zouden komen. Zo kan je bijvoorbeeld beslissen dat elk van de partijen de overeenkomst kan beëindigen mits naleving van een welbepaalde opzegtermijn.

Stel een overeenkomst op

Wees redelijk in de afspraken die je maakt, en werk met realistische vergoedingen. Voor die laatste zou je ook kunnen werken met een uitgestelde betaling, die dan geregeld wordt via de erfenis na het overlijden van je ouder(s). Hou er echter rekening mee dat de andere erfgenamen de overeenkomst die je met je ouders sloot, kunnen aanvechten als ze van mening zijn dat je te veel werd bevoordeeld. Weet ook dat, afhankelijk van wat je juist overeenkomt, er gevolgen kunnen zijn voor je inkomstenbelasting.

Voor de opmaak van zo’n overeenkomst kan je de hulp inroepen van een notaris, een advocaat of iemand anders die juridisch geschoold is. Het is ook niet slecht om je broers en zussen te betrekken bij de opmaak van de overeenkomst en ze mee voor akkoord te laten tekenen. Dat verkleint de kans dat ze de afspraken later alsnog proberen aan te vechten.

Fiscaal ten laste?

Als je een ouder in huis neemt, kunnen ze eventueel fiscaal ten laste zijn. Hiervoor moeten ze op 1 januari van het aanslagjaar deel uitmaken van je gezin. Wil je bijvoorbeeld je ouders fiscaal ten laste nemen voor het aanslagjaar 2021 (inkomsten 2020), dan moeten zij op 1 januari 2021 deel uitmaken van je gezin. Concreet wil dit zeggen dat ze “werkelijk en op bestendige wijze” met jou moeten samenwonen.

De inschrijving in het bevolkingsregister is dus één element, maar er zijn er nog. Om ten laste te kunnen zijn, mogen je ouders bijvoorbeeld niet meer dan een bepaald bedrag aan persoonlijke netto-bestaansmiddelen ontvangen. Per ouder ten laste van 65 jaar of ouder, heb je ook recht op een toeslag op de belastingvrije som. Heeft een van je ouders ten laste een zware handicap, dan wordt de toeslag voor die ouder verdubbeld.

Wat met het pensioen?

Je ouders ontvangen allicht een pensioen als ze bij jou komen inwonen. Heeft het feit dat ze bij jou komen wonen invloed op dat pensioen? In principe niet. Ook als je ouder(s) een inkomensgarantie voor ouderen ontvangt verandert er in principe niets. Hij of zij kan het verhoogde bedrag namelijk behouden als hij samenwoont met bloed- of aanverwanten in de rechte lijn.