Hoe weet je wanneer zonnepanelen aan vervanging toe zijn? En wat gebeurt er dan mee?

Zonnepanelen gaan decennialang mee. Maar intussen leggen we ze ook al decennialang op onze daken. Bovendien brengen nieuwere zonnepanelen meer op dan oudere. Hoe weet je wanneer jouw zonnepanelen rijp zijn voor vervanging? En wat gebeurt er dan met de oude exemplaren?

Rendementsverlies zonnepanelen

Zoals elk toestel verliezen ook zonnepanelen na verloop van tijd aan rendement. Om exact te weten hoeveel je zonnepanelen renderen, zou je ze regelmatig moeten testen bij eenzelfde lichtinstraling. Dat is niet haalbaar. Over het algemeen mag je ervan uitgaan dat zonnepanelen elk jaar gemiddeld 0,3 tot 0,6% minder renderen – zonder dat je dat echt merkt aan de energieopbrengst. De zon schijnt nu eenmaal in de ene periode meer dan in de andere, waardoor je panelen soms toch meer opbrengen – ook al nam hun rendement af.

Gaan we uit van een rendementsverlies van gemiddeld 0,3 tot 0,6% per jaar, dan hebben zonnepanelen na 25 jaar gemiddeld 7,5 tot 15% aan rendement verloren, maar leveren ze nog altijd 85 tot 92,5% van hun oorspronkelijke opbrengst op. Toch kan je dan overwegen om de panelen te vervangen, want de technologie erachter evolueerde intussen.

Hoeveel meer brengen nieuwe zonnepanelen op?

Kocht je jouw zonnepanelen rond 2010? Het rendement dat die eerste (meer) betaalbare zonnepanelen behaalden, was op zich al erg laag: ongeveer 18% van het zonlicht dat op een paneel viel, raakte omgezet in zonne-energie.

Het voorbije decennium nam het rendement van die grootschalig geproduceerde zonnepanelen toe, tot boven 20%, en de komende jaren kunnen zonnepanelen nog efficiënter worden. Naar schatting zouden we het maximale rendement van grootschalig geproduceerde, betaalbare zonnepanelen nog kunnen opdrijven tot 26%, schreef het Nederlandse onderzoeksinstituut TNO in september 2022. En misschien stopt het daar niet, want diezelfde maand nog slaagden onderzoekers van TNO, TU Eindhoven, TU Delft en imec erin om een zonnecel te maken met een rendement van 30,1%.

Lees ook: Deze prijs betaal je gemiddeld voor nieuwe zonnepanelen

Wat met de oude zonnepanelen?

Stel dat je destijds bij de eersten was om zonnepanelen te leggen, en ze nu wil vervangen. Wat gebeurt er dan met de oude panelen? Zonnepanelen bevatten verschillende lagen, die stevig versmolten, gelijmd en ingepakt zitten in kunststoffolie. Meestal worden ze als elektronisch afval verwerkt. Ze gaan dus eerst de shredder in, die ze vermaalt tot kleine stukjes. Die belanden momenteel meestal als vulmateriaal in beton, of ze worden als schuurmiddel gebruikt.

Maar wetenschappers ontwikkelen allerlei methodes om zonnepanelen beter te recyclen. Met een zogenaamde hot knife bijvoorbeeld, kan je de glasplaat van een zonnepaneel afsnijden. Andere lagen van een paneel zijn veel moeilijker te recycleren – zoals polyvinylfluoride, dat je bij erg hoge temperaturen moet verbranden, maar waarbij dan schadelijke stoffen vrijkomen. Ook het silicium en de zilverlegering zijn nog niet grootschalig te recycleren. Wel goed recycleerbaar zijn het koper van de bekabeling en het frame uit aluminium.

En wat met de rest?

Wat doe je ten slotte met de omvormer, draagstructuur en kabels? Op de omvormer kreeg je waarschijnlijk vijf tot tien jaar garantie, maar dat betekent niet dat je die daarna moet vervangen. De draagstructuur en dakhaken zijn roestvrij, en kunnen dus tientallen jaren meegaan. De kabels zullen na twintig jaar wel hun beste tijd gehad hebben. Die eroderen namelijk door water en zon.