Een pachtovereenkomst is een overeenkomst waarbij een partij (de verpachter) het tijdelijk genot over onroerende goederen die hoofdzakelijk gebruikt worden voor een landbouwbedrijf, aan een andere partij (de pachter) verschaft, die hiervoor een pachtprijs betaalt.
Bij overlijden van de verpachter loopt de pachtovereenkomst verder in het voordeel van de erfgenamen.
Een pachtovereenkomst kan zowel mondeling als schriftelijk worden aangegaan. Een mondelinge pachtovereenkomst is dus rechtsgeldig aangegaan. Uiteraard kan een mondelinge pachtovereenkomst aanleiding geven tot heel wat bewijsproblemen.
Een pachter kan slechts de bescherming van de pachtwet inroepen indien er sprake is van een huurovereenkomst of een vruchtgebruik en er een redelijke vergoeding betaald wordt als tegenprestatie voor het gebruik van het onroerend goed.
De betaling van een pachtprijs kan zowel in geld als in natura gebeuren. Bij betalingen in natura wordt dikwijls gedacht aan landbouwproducten, zoals bijvoorbeeld aardappelen, doch de betaling in natura is niet beperkt tot landbouwproducten. Ook het leveren van prestaties, zoals het uitvoeren van allerhande klussen, kan een betaling in natura vormen. Men kan bijvoorbeeld overeen komen de pachter werkprestaties levert.
Als een landbouwer een terrein bezet zonder daarvoor te betalen, in geld, in prestaties of in natura, dan is er geen huurovereenkomst en is de pachtwet niet toepasselijk.
De partij die beweert dat er een pachtovereenkomst bestaat en of er al dan niet een pachtprijs wordt betaald, moet hiervan het bewijs leveren. Ingevolge artikel 3 van de Pachtwet kan de pacht door alle middelen van recht bewezen worden, op voorwaarde dat de beweerde pachter aantoont een economisch leefbaar landbouwbedrijf in de zin van artikel 1 van de Pachtwet uit te baten.
De mogelijkheid om te bewijzen door alle middelen van recht houdt onder meer in dat getuigen en vermoedens, schriftelijke bewijsstukken, maar ook het zogenaamde begin van bewijs kunnen worden aangewend.
Indien je kan aantonen dat de vergoeding in natura gebeurde en een mondelinge pachtovereenkomst aldus bestond – wat niet zo makkelijk lijkt te zijn - , zal je bescherming genieten van de pachtwet. Deze wet voorziet in het voorkooprecht van de pachter.
