Hoe vocht en schimmel door te vochtige lucht oplossen? (Beantwoord op 10-02-2021)

Vraag

We kochten 5 jaar geleden een huis, dat gebouwd is in 2000. Het was heel goed in orde, geïsoleer en met een volledig gegoten kelder. Nu is er op de slaapkamer van de zoon een schimmelplek ontstaan, en op de benedenverdieping voelen de muren van de kamer die onder deze kamer ligt vaak klam aan. Er zijn zeker geen leidingen of lekken mogelijk in de buurt, een lekkende goot is ook al uitgesloten.

We hebben een firma gecontacteerd die vochtproblemen verhelpt. Ze zijn komen kijken en zeiden dat dit de oorzaak is van een goed geïsoleerd huis maar slechte verluchting ook al zetten we de vensters dagelijks open. Volgens hun konden we best een verluchtingssysteem met warmterecuperatie plaatsen op zolder, met leidingen naar het hele huis: kostprijs ongeveer 8.000 euro en zichtbare leidingen over de muren van de bovenste kamers naar de kamers beneden.

Is hier een andere minder ingrijpende en goedkopere oplossing voor? Indien niet, hoe kunnen we de leefruimtes in afwachting toch gezond houden, en hoe behandel ik en vermijd ik in de toekomst de schimmel in de getroffen slaapkamer?

Antwoord

Vochtproblemen en schimmelvorming zijn niet zo evident te evalueren vanop afstand via een mailtje. Dus ik zal mij beperken tot een aantal algemenere bemerkingen: Schimmelvorming is een gevolg van een plaatselijk hogere relatieve vochtigheid aan een oppervlak. Dit wordt gedreven door twee elementen:

  • De temperatuur van het oppervlak. En dat ligt in de winter natuurlijk lager, ook bij geïsoleerde muren. Hoe kouder het oppervlak, hoe hoger de relatieve vochtigheid er zal zijn. Schimmelvorming zien we opduiken vanaf plaatselijke relatieve vochtigheden vanaf 80%. Dus op de koudste oppervlakken zien we het eerst schimmelvorming. Deze koudste oppervlakken vinden we klassiek in alle hoeken van kamers (toch bij muren die grenzen aan buiten), achter kasten (die als een soort binnenisolatie werken en waarachter het dus kouder is), op de latei boven een raam (als deze om constructieve redenen minder goed geïsoleerd is, bij een woning uit 2000 zal dit waarschijnlijk geen probleem zijn), in de hoeken met de ramen (gezien een raam nu eenmaal minder goed isoleert dan een geïsoleerde muur).
    Als de schimmelplek eerder in het midden van een oppervlak optreedt, wijst dit eerder op een ander probleem (kan een plaatselijk minder goed geplaatste isolatie zijn bv.).
  • Daarnaast gaat het over binnenlucht die plaatselijk aan het oppervlak wordt afgekoeld, dus hoe vochtiger de lucht in de kamer, hoe sneller je plaatselijk bij het koude oppervlak die 80% relatieve vochtigheid bereikt. En dit hangt samen met hoe goed een ruimte wordt geventileerd.
    Gezien we in een periode zitten van Corona en dus van een veel intensiever gebruik van de slaapkamer (als studeerkamer, voor thuisleren, als gameruimte, …) zou het me niet verbazen dat de relatieve vochtigheid daar nu hoger is dan normaal. Als mens produceren we nu eenmaal vocht door te zweten en ook gewoon door te ademen.
    Wil je dit onder controle houden, dan moet je eigenlijk het raam openzetten tijdens de productie van vocht, dus wanneer de slaapkamer in gebruik is. En dat laatste heeft, zeker bij deze buitentemperaturen, nogal een grote impact op het comfort. Gedurende 5 à 15 minuten het raam openzetten als er niemand aanwezig is, zal maar een heel beperkte invloed hebben. Eens het raam gesloten, zien we bij metingen die relatieve vochtigheid snel terug stijgen.

Het plaatsen van een mechanisch ventilatiesysteem is hierbij dus een structurele oplossing. Dat kan via een systeem D met warmterecuperatie, of via een systeem C – zeker indien vraaggestuurd. Beide hebben echter een behoorlijke impact, in het eerste geval door de vele leidingen, in het tweede door het plaatsen van ventilatieroosters.

Een systeem D zal lucht mechanisch aan- en afvoeren via leidingen. Systeem C zal in de vochtige ruimten lucht afvoeren, en daardoor in de leefruimten zoals de slaapkamer via ventilatieroosters verse buitenlucht aanvoeren. Indien vraaggestuurd doet dit systeem dit op basis van bv hoe vochtig de lucht is. Als je dit overweegt, kies je sowieso best voor een kwalitatief systeem. Dus kijk bij systeem D o.a. naar hoeveel geluid het toestel zelf produceert, en bij systeem C naar hoeveel geluid van buiten de raamroosters binnen laten.

Een minder robuuste oplossing kan erin bestaan om meermaals per dag het raam in de slaapkamer open te zetten. En je kan in de slaapkamer ook de relatieve vochtigheid meten, tegenwoordig vind je vrij eenvoudig toestelletjes die dat doen. En dan kan je bij bv. meer dan 60% het raam openzetten.

En als het tijdelijk is (omdat het winter is en de slaapkamer door Corona gewoon meer wordt gebruikt) kan je ook kiezen voor een luchtontvochtiger. Maar die verbruikt natuurlijk wel (behoorlijk wat) energie, dus dat is geen lange termijn oplossing.

Dus:

  • Schimmelgroei niet in de hoeken maar in het midden op een muur => eerder ander probleem
  • Hoge relatieve vochtigheid in de slaapkamer door veel intensiever gebruik dan gewoonlijk, en enkel in deze slaapkamer: meer het raam openzetten en ev. een ontvochtiger tijdens de koudste maanden is een tijdelijke oplossing
  • Een structurele oplossing is het toevoegen van een mechanisch ventilatiesysteem, type D of C met vraagsturing. Zeker als je ook in andere leefruimtes hoge relatieve vochtigheden meet in de winter of zelfs schimmelvorming ziet, is dit de juiste oplossing.
  • Een raam openzetten heeft maar een beperkte impact, tenzij je dit meermaals per dag doet.

Schimmelgroei gebeurt normaal op het oppervlak, dus is op zich vrij eenvoudig te verwijderen.

Beantwoord door: Wouter Hilderson , Pixii – Kennisplatform Energieneutraal Bouwen

Livios streeft steeds naar juistheid, objectiviteit en betrouwbaarheid van de informatie die het verstrekt. De redactie, noch de panelleden op wie zij beroep doet bij het beantwoorden van de vragen, kunnen aansprakelijk gesteld worden voor welk gebruik dan ook. Lees meer

Van ontwerp tot installatie: Facq biedt totaaloplossing voor je badkamer met erkende installateurs
Facq

Van ontwerp tot installatie: Facq biedt totaaloplossing voor je badkamer met erkende installateurs

Ben je nog op zoek naar een installateur om je nieuwe badkamer te installeren?

Lees meer

Onze toolbox
Offertes aanvragen

Vraag vrijblijvend offertes aan! Ontvang snel max. 4 offertes van vakmannen. Bespaar tijd én geld!

Aanvragen
Premies en subsidies

Met premies en subsidies kan je flink besparen. Kijk waar jij recht op hebt.

Zoeken
Magazines

Bouwen of verbouwen? Bestel je gratis magazine!

Aanvragen
Praktische gidsen

Met deze praktische digitale gidsen ben je meteen geïnformeerd en heb je een handige checklist bij de hand.

Aanvragen
Forum

Zit je met een vraag? Stel ze aan andere bouwers en verbouwers.

Stel je vraag