Een verticale tuin: de ideale oplossing voor kleine tuinen of balkons

Een verticale tuin is een innovatieve oplossing om groen te brengen in kleine tuinen, op balkons of zelfs in je interieur. Maar hoe bouw en onderhoud je zo’n tuin? Welke planten zijn geschikt en wat is de prijs? Je ontdekt het allemaal in dit artikel.

Wat is een verticale tuin?

Een verticale tuin, ook wel bekend als levende muur of groene muur, is een innovatieve oplossing om groen te brengen in kleine tuinen, balkons of zelfs in je interieur. Zoals de naam al doet vermoeden gaat het om een tuin die verticaal wordt aangelegd tegen een muur, tuinafsluiting of ander verticaal oppervlak. Met behulp van speciale systemen, zoals plantenbakken, geotextielzakken of modulaire panelen, kan je de planten laten groeien op een verticale structuur. Je kan een verticale muur samenstellen met een verscheidenheid aan planten, zoals klimplanten, vetplanten, kruiden, groenten en zelfs kleine struiken. Zo’n groene wand ziet er niet alleen leuk uit, hij draagt ook bij aan een betere luchtkwaliteit, dempt omgevingsgeluiden en bevordert de biodiversiteit. 

Welke soorten verticale tuinen bestaan er?

Afhankelijk van wat je in je verticale tuin plant, kan je meerdere soorten onderscheiden. 

• Verticale moestuin

Een muur vol tomaatjes, aardbeien of ander lekkers? Het kan met een verticale moestuin. Veel ruimte heb je niet nodig om verschillende soorten fruit of groenten te kweken.

• Verticale kruidentuin

Altijd verse kruiden bij de hand? Pluk ze makkelijk zelf in een verticale kruidentuin. Zo kook je het hele jaar vers met je eigen kruiden.

• Verticale bloementuin

Hou je van veel kleur in je tuin of trek je graag vlinders en bijen aan? Dan is een verticale bloementuin uiterst geschikt. Als je je planten goed kiest, geniet je het hele jaar van kleurrijke bloemen tegen de muur. Je kan gaan voor verschillende soorten planten met een gelijkaardige kleur of net kiezen voor een bonte mix aan tinten voor een levendig effect.

• Verticale zentuin

Wil je een rustgevend effect krijgen met je verticale muur? Plant je planten dan in een patroon, zoals verticale of horizontale strepen. Veel planten van dezelfde soort ogen ook veel rustiger dan een mix. 

• Verticale jungle

Wil je graag een levendige look voor je groene muur? Dan maak je gebruik van diverse soorten planten, die je wat wilder door elkaar plant. Hou natuurlijk wel rekening met de bloeiperiodes, zodat je plantenbakken en wand er in alle seizoenen mooi uitzien. 

• Verticale binnentuin

Met een verticale binnentuin kan je alle kanten op. Van een siertuin, tot urban jungle of kruiden- en moestuin. Alle toepassingen voor buiten kan je ook binnen gebruiken. Je hebt keuze uit een ruim aanbod aan kamer-, klim- en hangplanten, vetplanten en varens. Zo’n groene wand in huis is een echte eyecatcher in je interieur. 

Wat zijn de voor- en nadelen van een verticale tuin?

Tuinplanten kiezen voor een verticale tuin

Niet elke plantensoort gedijt in een verticale tuin. Er zijn enkele zaken waar je rekening mee moet houden als je planten gaat kiezen:

1. De locatie van de verticale tuin en blootstelling aan zonlicht

Komt de verticale tuin op een locatie met veel of weinig zonlicht of schaduw, of een combinatie van beide? In tuinen die veel zonlicht krijgen, kies je best voor sedum, lavendel of salie. In een schaduwrijke tuin kies je voor varens, klimop of hosta’s. Je kan planten met een hoge en lage behoefte aan zonlicht wel samen in een verticale tuin planten. Planten die schaduw vragen, zet je dan onder planten die graag in de zon staan. 

2. De beschikbare ruimte

De afmetingen van de verticale tuin bepalen of je voor planten met een groot of klein groeipatroon kan kiezen. Bij een beperkte ruimte kies je voor planten met een compact groeipatroon, in een ruime verticale tuin kan je planten die fel groeien overwegen. 

3. De gewenste look 

Denk na over hoe je verticale tuin er moet uitzien. Hou je van veel bloemen of wil je net een groene wand die rust en sfeer brengt? Selecteer je planten op basis van bladkleuren, bloeitijden en texturen voor een mooi resultaat in alle seizoenen. Met een combinatie van bladplanten, bloemen en klimplanten geef je je verticale tuin een levendige en gevarieerde look. 

4. Onderhoud

Heb je groene vingers en ben je graag uren bezig met het onderhoud van je planten? Of verkies je net planten die weinig onderhoud vergen? Bekijk dan op voorhand goed hoeveel onderhoud bepaalde planten nodig hebben vooraleer je ze in een verticale tuin plant. Kijk ook na of ze winterhard zijn of niet. 

5. Nood aan water

Kies je voor een irrigatiesysteem of wil je de tuin zelf water geven? En hoe vaak wil je dat doen? Het antwoord op deze vragen is bepalend voor welke planten je kiest. Niet elke soort heeft evenveel nood aan water. Bekijk dus goed welke planten je samen in de tuin zet. Planten met een gelijkaardige waterbehoefte zijn veel makkelijker te onderhouden.

6. Grondtype

Universele potgrond, potgrond voor rozen, voor kruiden of zelfs voor orchideeën: in een tuincentrum vind je een ruim aanbod aan soorten potgrond. Welke kies je dan best voor een verticale tuin? Dat hangt natuurlijk af van welke planten je verkiest, maar met universele potgrond zit je altijd goed. 

Deze planten gedijen goed in een verticale tuin:

Hoe geef je een verticale tuin water?

Om een verticale tuin in goede staat te houden, is het belangrijk dat je planten voldoende water krijgen. Er bestaan meerdere systemen om dit te doen:

1. Handmatig water geven

De meest traditionele manier om je planten water te geven is met een gieter of tuinslang. Al is dit niet voor elke verticale tuin de handigste methode. Denk maar aan een hoge tuin waarbij je al met een ladder of stelling te werk moet gaan om aan de hoogste planten te geraken. Bovendien moet je dit goed bijhouden, zeker in droge, warme periodes wanneer planten meer water nodig hebben.

2. Automatisch water geven

Meestal wordt er gekozen voor een systeem waarbij je zelf geen water moet geven. Dat kan een automatisch irrigatiesysteem zijn of een druppelsysteem. Bij het eerste systeem wordt er automatisch op geprogrammeerde tijdstippen water naar elke plant geleid. Zo krijgt de verticale tuin op een consistente en efficiënte wijze voldoende water. Een druppelsysteem werkt ook automatisch, maar met druppelaars die je in de grond steekt bij de planten. Die druppelaars geven langzaam water vrij, zodat de grond gelijkmatig wordt bevochtigd. Je kan zo’n automatisch systeem vrij eenvoudig zelf aanleggen. Verschillende tuincentra bieden daarvoor de juiste onderdelen aan. Er bestaan ook complete sets waar alle onderdelen al in zitten. 

Hoe installeer je een verticale tuin?

Het installeren van een verticale tuin kan variëren afhankelijk van het type verticale tuin dat je wilt creëren, de beschikbare ruimte en je persoonlijke voorkeuren. Doorgaans verloopt de installatie via dit stappenplan: 

Stap 1: locatie kiezen

Bepaal waar de verticale tuin moet komen. In de zon, halfschaduw of schaduw? Dit is belangrijk voor de plantenkeuze. Hou er ook rekening mee dat er behoorlijk wat extra gewicht op die plaats zal komen. Controleer ook eerst of je makkelijk dingen kan bevestigen aan de muur.

Stap 2: systeem kiezen

Modulaire panelen, plantenbakken, een rooster, geotextielzakken, gerecycleerde kisten of pallets, … Er zijn meerdere systemen voor het maken van een verticale tuin. Zoek uit welk het beste past bij jouw beschikbare oppervlakte en behoeften.  

Stap 3: systeem voorbereiden en monteren 

Zorg voor een schoon en stabiel oppervlak. Monteer het gekozen systeem volgens de instructies van de fabrikant aan de muur. En vul de zakken, panelen, bakken of modules met potgrond. Verdeel dit gelijkmatig en zorg dat er voldoende ruimte is voor het groeien van de wortels van de planten. 

Stap 4: planten 

Kies planten die geschikt zijn voor een verticale tuin en die passen bij de licht- en klimaatomstandigheden van je locatie. Dompel de planten onder in een emmer water, zodat de kluit zich goed volzuigt. Dan kunnen ze uit de pot en in de potgrond. Plaats ze volgens de aanbevelingen voor plantafstand en diepte.

Stap 5: bewateren en onderhoud

Geef de planten voldoende water, handmatig of via een automatisch bewateringssysteem. Haal ook regelmatig dode bladeren weg, snoei planten op tijd bij en controleer af en toe op plagen of ziektes.

Welke soorten systeeminstallaties zijn er voor een verticale tuin? 

Naast verschillende systemen om een verticale tuin mee te maken, zijn er ook meerdere methodes om de planten te laten groeien.

Hydrocultuur

Bij hydrocultuur worden planten gekweekt in steenwol, perliet, kleikorrels of een ander groeimedium en krijgen ze voedingsstoffen via een wateroplossing. De planten worden in zakken, panelen of modules geplaatst en blootgesteld aan de wateroplossing die door het medium circuleert. Dit systeem levert water en voedingsstoffen direct aan de wortels van de planten waardoor ze snel groeien.

Aerocultuur

Aerocultuur is een vorm van hydrocultuur waarbij de planten niet worden gekweekt in een groeimedium maar in de lucht worden gehouden door een ondersteunend systeem. De wortels worden besproeid met een fijne nevel van water en voedingsstoffen. Het wordt vaak gekozen voor verticale tuinen omdat het weinig ruimte inneemt. 

Pocket gardens

Bij deze methode worden planten gekweekt in individuele zakken of zakjes die aan een verticaal frame of wand hangen. In de zakken van waterdoorlatend materiaal zit potgrond waarin de planten worden geplant. Je kan pocket gardens gebruiken voor zowel binnen- als buitenplanten, en ze zijn ideaal als je een beperkte ruimte hebt of graag een flexibele opstelling wilt.

Welke planten voor een verticale binnentuin?

Heel wat planten zijn geschikt voor een verticale binnenmuur. Je moet wel rekening houden met de lichtomstandigheden, de beschikbare ruimte, de nood aan onderhoud en water en het gewenste esthetische effect. 

Dit zijn enkele planten die goed gedijen in een verticale binnentuin:

• Klimop: een populaire keuze vanwege zijn weelderige groei en lage onderhoudseisen. Gedijt goed in verschillende lichtomstandigheden en kan een weelderig groen uiterlijk geven aan een binnenmuur.
• Varens: een uitstekende keuze voor binnenshuis omdat ze vaak goed gedijen in een schaduwrijke omgeving.
• Philodendrons: zeer aanpasbare kamerplanten die goed groeien in gematigd licht en relatief weinig onderhoud vereisen. Ze komen in verschillende variëteiten.
• Pothos (Epipremnum aureum): een zeer veerkrachtige plant die goed gedijt in diverse lichtomstandigheden, inclusief weinig licht. Heeft een weelderige groei en hangende stengels.
• Vetplanten en succulenten: voor een meer eigentijdse uitstraling. Hebben weinig water nodig en gedijen goed in helder, indirect licht. Lenen zich perfect voor een verticale tuin met zakken of panelen.
• Kruiden: sommige kruiden kunnen goed groeien in een binnentuin, zoals basilicum, munt, peterselie en tijm. 

Wat is de prijs van een verticale tuin?

De prijs van een verticale tuin kan sterk variëren afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de grootte van de tuin, het gekozen ontwerp, de gebruikte materialen en de plantensoorten die je wilt gebruiken. De prijs kan daardoor oplopen van enkele honderden tot duizenden euro’s.

Hoe onderhoud je een verticale tuin?

Om je planten gezond te houden is een regelmatige controle nodig. Geef voldoende water en mest zodat de planten de nodige voedingsstoffen hebben om te kunnen wortelen en groeien. Op tijd en stond dode bladeren weghalen, snoeien en controleren op plagen of ziektes hoort er ook bij. 

FAQ verticale tuin