Tuinexpert deelt 8 ideeën voor een mooie tuin in de winter

Een tuin hoeft niet alleen te schitteren van maart tot september. Je kan er het hele jaar door van genieten, ook in de winter. Kijk en geniet van achter glas of laat je naar buiten lokken door de kleur en geur van onverwacht bloeiende planten.

1. Speel met vormen

De sterkmakers van een mooie winterse tuin zijn planten. Ze vallen in de winter niet op met kleur, zoals je dat van hen gewoon bent in het voorjaar en de zomer, maar wel met hun vormen en structuren. Wintergroene planten als taxus, schijnhulst en steeneik, maar ook beuk die pas in het voorjaar zijn dor blad laat vallen, steken af tegen het kale landschap en verstoppen een minder mooi of minder verzorgd hoekje van de tuin.

Bladverliezende planten zoals de haagbeuk daarentegen, bieden nu een gefilterde doorkijk op wat erachter gebeurt. En dat geeft een volledig ander effect dan in de zomer. Je krijgt een ander dieptezicht dan je gewoon was, met eventueel ook een bescheiden doorkijk naar de tuin van de buren. Dat is op dit moment ook niet zo’n probleem, want ook zij leven veel minder buiten. Bovendien zal je tuin er ineens groter door lijken.

Tip: Deze planten zorgen voor kleur, geur of intimiciteit

2. Plant siergrassen

In de winterse borders zijn het vooral grassen die nu grote sier maken. Pijpenstrootjes, prachtriet en Japans berggras blijven fier rechtop staan, ook al zijn de bladeren afgestorven en kleuren ze bruin. Siergrassen zijn sterker dan de meeste vaste planten. Die laten hun bladeren zakken en leggen ze als een beschermend deken op hun wortels, zodat ze je tuin binnen enkele maanden opnieuw in kleur kunnen zetten.

Toch zijn er ook vaste planten die in de winter de show stelen. Voorbeelden zijn de kleine en grote klis, rode zonnehoed, kogeldistel, koninginnekruid, hemelsleutel, guldenroede, toorts en ijzerkruid. Combineer je ze? Dan creëer je een mooi spel van vormen en texturen. Zijn ze bedekt met rijm of een dun laagje sneeuw, dan verandert je tuin meteen in een sprookjesachtig landschap.

Je tuin huisdiervriendelijk inrichten: deze planten vermijd je beter

3. Breng kleur in je tuin

Ook in de winter kan je kleur brengen in je tuin. De Helleborus is de absolute winterkampioen onder de winterbloeiers. De Helleborus niger of kerstroos houdt het op sober wit. De hybriden van de Helleborus orientalis gaan voor meer kleur. Hun bloemen variëren van wit tot bijna zwart, van geel tot rood, vaak met prachtige stippen op de bloemblaadjes, en met bloemen. Deze winterbloeiers bloeien al vanaf januari en steken dus sneller dan de sneeuwklokjes en bijna twee maanden vroeger dan sneeuwroem en krokussen de kop op, en behouden hun bloemen tot april-mei.

Met winterbloeiende cyclamen breng je kleur onder of tussen struiken. Het plantje is niet groot en moet het dus hebben van een massa-effect. Daar zorgt het na een paar jaar zelf voor door spontaan, maar zonder opdringerig te worden, steeds meer terrein in te nemen. Ook zij bloeien vanaf januari. In februari-maart is een deel van je tuin dan bedekt met een deken van lichtpaarse bloempjes. Sommige cyclamen verspreiden daarbij ook een zachte geur.

4. Plant geur

Geur is niet uitzonderlijk bij winterbloeiers. Het is trouwens een extra motivatie om je af en toe eens naar buiten te lokken. Een van de geurkampioenen is Sarcococca. Vanaf januari pakt hij uit met bescheiden witte, bijna draadvormige bloempjes aan de onderzijde van zijn takken. Visueel vallen ze niet echt op, hun geur doet dat des te meer. Met één plant geurt je hele stadstuin. Heel wat toverhazelaars en ook het meloenboompje ruiken minstens even aangenaam. Bijzonder aan die drie geurplanten is dat ze hun bloemen zelf beschermen tegen vorst. Wordt het hen te koud, dan krullen ze de lintvormige bloemblaadjes op tot het opnieuw warmer - of eerder minder koud - wordt.

5. Planten met lekkere bessen

Ook altijd mooi in een winterse tuin zijn planten met bessen of vruchten. De traditionele combinatie groen-rood valt het meest op. De parelbes zorgt in elke tuin of op elk terras voor sfeer. Het is een struikvormige bodembedekker van amper 10 tot 20 cm hoog. Iets groter is Skimmia. Ook hier verstoppen kleine rode besjes zich tussen mooie groene, leerachtige bladeren. In tuincentra vind je ze als miniplantjes van 10 cm hoog tot heuse struiken van 50 cm en meer, en dat steeds in pot, zodat je ze thuis kan neerzetten waar je maar wil.

Nog hoger gaan onder andere hulst, vuurdoorn en lijsterbes. De eerste kan op zichzelf staan, als groep of zelfs als haag. Vuurdoorn zet je het best tegen een muur en de lijsterbes groeit uit tot een hoge struik of zelfs een middelhoge boom. Het nadeel van rode bessen is dat vogels ze snel spotten en er verlekkerd op zijn. Veel kans dus dat ze tegen kerst allemaal opgepeuzeld zijn. Alleen de bessen van de sneeuwbal laten de vogels langer hangen, net als gele en oranje bessen.

Tip: Bomen kiezen en planten: dit stappenplan helpt je op weg

6. Maak een winters terras

In de winter is een terras vaak een kale, ongezellige bedoening. Tuinmeubels verdwijnen vaak in een tuinhuis of onder een doek, terwijl dat niet per se nodig is. Ze zijn meestal wel bestand tegen een flinke portie regen, wind, vorst en sneeuw. De kussens dan weer niet, dus die berg je het best wel op. Ook grotere bloembakken en -potten kan je op hun plaats laten staan, tenminste als ze vorstbestendig zijn en de planten die erin staan bestand zijn tegen vriestemperaturen. Maximaal genieten van je terras in de winter? Voor elk seizoen is er een oplossing.

Wil je ook beweging op je terras? Zet er dan een voederhuisje of -plankje en een drinkbassin voor vogels. Vetbollen, gepelde pindanoten en zonnebloempitten lokken een grote verscheidenheid aan tuivogels: koolmeesjes, pimpelmeesjes, soms zelfs staartmezen, maar ook vinken, roodborstjes, merels en lijsters, en wie weet zelfs een specht of een eekhoorn. Met deze tips richt je je tuin diervriendelijk in.

Lees ook: Zo maak je een nestkastje

7. Lichten aan

Laat je tuinverlichting in deze donkere tijden voor sfeer zorgen. Zet de stam(men) of een kruin in de spotlights met een straler, en laat lampen die hun licht laag tegen de grond rondstrooien meer diepte in de tuin creëren. Let er wel op dat je de duisternis niet helemaal breekt. Die hoort nu eenmaal bij de tijd van het jaar en heeft zo haar eigen charme. Met dimbare verlichting pas je de lichtintensiteit eenvoudig aan.

Heb je geen verlichting in de tuin of heb je hier en daar een extra lichtaccent nodig, dan kan je werken met buitenverlichting op zonne-energie. Het aanbod in doe-het-zelfzaken en tuincentra is groot en de prijs veelal beperkt. Hun lichtopbrengst is weliswaar niet te vergelijken met die van ‘stroomdraadverlichting’ en een eeuwige levensduur hebben ze ook (nog) niet, maar ze volstaan zeker om de winter wat op te klaren.

8. Blij met sneeuw

Sneeuw is de kers op de taart in een winterse tuin. Met haar witte deken verstopt ze wat minder mooi is en accentueert ze vormen en structuren van alles wat er in de tuin staat en hangt. Laat de sneeuw dus maar liggen. Begin zeker niet overal zout rond te strooien. Dat is trouwens schadelijk voor de planten die in de buurt staan. Het zout verzilt de grond en maakt het de plantenwortels erg moeilijk (soms zelfs onmogelijk) om vocht en voeding op te nemen. Wil je toch een sneeuw- en slipvrij paadje aanleggen door de tuin, strooi dan liever zand of fijne keitjes. Het geeft je schoenen voldoende grip en je kan het na de dooi indien nodig tussen de planten vegen.