Vraag aan de lichtexpert: welke oriëntatie van een woning zorgt voor de beste lichtinval?

Daglicht in huis, het lijkt een evidentie want waar er een raam is, is er daglicht. Prima, toch? Niet volgens lichtexpert Joël Sels van VELUX. Hij beantwoordt onze zes belangrijkste vragen over licht. Deze week deel 4 van de vragenronde: welke oriëntatie van een woning zorgt voor de beste lichtinval?

Waarom bouwen naar het noorden een duurzame keuze is

Ga je je woning ontwerpen naar het noorden, dan kan je meer ramen plaatsen. 60% van je geveloppervlakte mag dan glas zijn. Met een tuin aan de noordkant kijken die 60% ramen dan ook naar de tuin en niet naar de straat zoals bij een zuidgerichte tuin. Dat voelt logischer. Ook in het dak zitten de zonnepanelen aan de straatkant en laten ze ongehinderd toe openingen in het dak naar de tuin te plaatsen. Grotere openingen zijn dus minder ‘schadelijk’ dan aan de zuidkant op het gebied van oververhitting en verblinding. “Bouwen of verbouwen naar het noorden is een manier van duurzaam bouwen. Alles is in evenwicht. Koop je noordgeoriënteerde bouwgrond, dan is de grondprijs lager. In de woning zelf heb je altijd de keuze waar je direct en diffuus licht wil en de indeling pas je aan.”

Wat zijn de voordelen van een zuidgerichte woning?

“Ontwerp je naar het noorden, dan kan je aan de zonbelastende kant 25% van de gevel of dak voorzien van ramen. Richt je je tuin naar het zuiden, dan heb je de kleinste raamopeningen aan de tuinkant, maar kan je wel de meeste zonnepanelen leggen. Het is heel persoonlijk welk zicht je voorkeur geniet. Er is geen slechte keuze, maar je keuze kan wel gevolgen hebben. Wil je toch grote zuidgerichte ramen, dan moet je misschien een pergola plaatsen of een buitenscherm installeren. En daar betaal je voor. Het zuiden is de hightech kant, terwijl het noorden de lowtech kant is. Je hebt er minder technieken nodig om oververhitting en verblinding te vermijden dan in het zuiden.”

Hoe kun je daglicht in huis slim plannen?

Denk sowieso goed na waar in huis je welke functie wil uitoefenen. “Stel je thuiswerkplek is aan de zuidkant. Vanaf 10 uur ‘s ochtends schijnt de zon binnen. Wat doe je? Je laat het buitenzonnescherm naar beneden en doet kunstlicht aan omdat het anders te donker is. Het probleem is dat op het einde van de dag je screen nog altijd naar beneden is en het kunstlicht nog steeds aan is. En dat in een ruimte die potentieel heel veel licht kan hebben. Dat wil je vermijden. Het hightech aspect van de zuidkant vertaalt zich hier dat zo een buiten zonnescherm eigenlijk geprogrammeerd zou moeten worden om na een half uur weer naar boven te gaan en het kunstlicht na een tijd vanzelf weer uitgaat om jezelf uit te dagen te zien of het nog nodig is. Je doet er dus goed aan om op voorhand alles goed door te denken. 

Hoe krijg je het beste licht?

Het zuiden is niet altijd beter dan het noorden. “Oost- en westlicht is misschien minder sterk, maar schijnt wel verder naar binnen. Speel dus met de volumes en de oriëntatie om het beste licht te krijgen. Trouwens, van zodra de zon boven 45° staat, schijnt ze over je dak heen en krijg je ook, afhankelijk van de grootte van je tuin, zon in je noordtuin. Wees je dus bewust van wat je situatie is en wat je wenst. Een zuidgerichte leefruimte lijkt aangenaam, maar de realiteit is vaak dat je pas op het einde van de dag in je leefruimte vertoeft. De zon is dan al naar het westen gedraaid, terwijl ze de hele dag je leefruimte heeft verwarmd. Daardoor kan je leefruimte zelfs te warm worden, waardoor het er ‘s avonds nog altijd te warm is. Die leefruimte had dan eigenlijk beter naar het westen uitgekeken.”