Groene gevels: alles wat je moet weten van a tot z

Een groene gevel geeft je woning niet alleen een natuurlijke uitstraling, maar draagt ook bij aan een beter leefklimaat. Of je nu kiest voor klimplanten, gevelbakken of een innovatief systeem met substraat: er zijn tal van mogelijkheden om je gevel tot leven te brengen. In dit artikel lees je wat een groene gevel is, waarom het de moeite loont, welke soorten er bestaan en hoe je er zelf mee aan de slag kunt.

Wat is een groene gevel?

Een groene gevel is een buitenmuur die (gedeeltelijk) begroeid is met planten. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld met klimplanten die in de grond groeien, planten die uit gevelbakken komen of via een speciaal systeem waarbij beplanting groeit in een substraat dat aan de muur is bevestigd. Het resultaat ziet er mooi uit en biedt functionele voordelen zoals natuurlijke isolatie, luchtzuivering en bescherming van de gevel.

Waarom kiezen voor een groene gevel?

Een groene gevel is een esthetische upgrade van je woning, maar ook een duurzame keuze voor het milieu en je woning. Dit zijn de belangrijkste redenen om te kiezen voor een groene gevel:

• Planten zorgen voor een natuurlijke isolatielaag. Ze houden in de zomer de hitte buiten en bieden in de winter extra bescherming tegen de kou, wat kan helpen om je energieverbruik te verlagen.
• De begroeiing beschermt je gevel tegen regen, uv-straling, temperatuurschommelingen en vervuiling. Daardoor gaat je gevel langer mee.
• Planten zuiveren de lucht door fijnstof en CO₂ op te nemen. In de stad draagt een groene gevel bij aan een gezondere leefomgeving.
• Groene gevels bieden voedsel en schuilplaatsen voor insecten, vogels en andere kleine dieren. Ze dragen bij aan een groener ecosysteem, zelfs in dichtbebouwde gebieden.
• Groene gevels absorberen omgevingslawaai. Dat is vooral interessant in een drukke of stedelijke omgeving.
• Planten en substraat houden regenwater tijdelijk vast, waardoor de afvoer wordt vertraagd en de riolering minder wordt belast bij hevige regen.
• Een groene gevel maakt je woning uniek en aantrekkelijk. Het verhoogt de esthetische en marktwaarde van je gebouw.
• In veel gemeenten zijn er lokale subsidies beschikbaar voor het aanleggen van een groene gevel, wat de investering aantrekkelijker maakt.

Voor- en nadelen

Een groene gevel heeft voordelen, maar er zijn ook enkele aandachtspunten waar je best vooraf rekening mee houdt. In deze tabel vind je een handig overzicht: 

Prijs

De prijs van een groene gevel hangt sterk af van het type systeem, de oppervlakte, de plantensoort(en) en of je het zelf plaatst of laat plaatsen. Er zijn grote verschillen tussen eenvoudige klimplanten en complexe systemen met geïntegreerde irrigatie en substraat. Je kan uitgaan van een richtprijs van 500 tot 1.500 euro per m²  incl. plaatsing en btw. Hier zijn enkele richtprijzen:

Extra kosten waarmee je rekening moet houden:

• Plaatsing door een professional: afhankelijk van complexiteit (+30 à 100 euro/m²)
• Irrigatiesysteem: optioneel maar aangeraden bij grotere of intensieve systemen
• Onderhoudscontract: jaarlijkse kost bij professionele systemen
• Constructieve aanpassingen: bij zware of niet-grondgebonden systemen

Voor een exacte prijsinschatting kan je offertes van meerdere vakmannen vergelijken. Vraag ze gratis aan via onze dienst 'Offertes aanvragen'.

Premies

In Vlaanderen en Wallonië zijn er geen premies voor groene gevels, al voorzien sommige steden of gemeenten in Vlaanderen wel een lokale subsidie. In Brussel is er wel een premie beschikbaar voor het verfraaien van je gevel. Check hier alle voorwaarden. 

Vergunning nodig?

Het plaatsen van een groene gevel is vaak vergunningsplichtig, zeker als de gevel aan de straatzijde ligt, de begroeiing uitsteekt of een dragende structuur vereist. In sommige gevallen is zelfs de tussenkomst van een architect nodig, bijvoorbeeld bij ingrepen die de stabiliteit kunnen beïnvloeden. Eenvoudige toepassingen zoals klimplanten tegen een bestaande muur kunnen soms zonder vergunning. De regels kunnen sterk verschillen per gemeente. Neem daarom altijd vooraf contact op met je lokale overheid om zeker te zijn van welke regels er gelden voor jouw plannen. 

Soorten gevelbeplanting 

Er bestaan verschillende systemen voor groene gevels. Welke optie het meest geschikt is voor jouw woning, hangt af van de beschikbare ruimte, het gewenste onderhoudsniveau, de uitstraling en je budget. Uit deze systemen kan je kiezen:

1. Grondgebonden groene gevel

• Planten groeien vanuit de volle grond aan de voet van de gevel.
• Pluspunten: betaalbaar, eenvoudig te realiseren, natuurlijk groeiproces.
• Aandachtspunt: vergt plaats aan de voet van de gevel en een goede bodembewerking.

Qua planten heb je bij dit systeem keuze uit zelfhechtende planten en klimplanten met klimondersteuning: 

• Zelfhechtende klimplanten
  Planten die zich rechtstreeks aan de gevel vasthechten via zuignappen of hechtwortels, zoals klimop en wilde wingerd. Je hebt geen extra structuur nodig, de planten groeien snel en vergen weinig onderhoud. Hou er wel rekening mee dat de planten schade kunnen veroorzaken aan pleisterwerk of poreuze muren.
• Klimplanten met klimondersteuning

Planten die zich niet zelf hechten, maar een rek of geleidingssysteem nodig hebben, zoals blauwe regen, clematis en druivelaar. De planten blijven dus op afstand van de muur en hebben nood aan een stabiel frame of een draadstructuur.

2. Niet-grondgebonden groene gevel

• De planten groeien niet in de grond, maar in bakken of een substraat dat aan de gevel is bevestigd. Dat kan via een modulair groengevelsysteem, in plantenbakken, of via beplante gevelelementen.
• Pluspunten: flexibel, mogelijk op hoge gevels of zonder tuingrond, gecontroleerd groeiproces.
• Aandachtspunt: complexer en duurder, vergt irrigatie en goed onderhoud.

Deze tabel vat alle eigenschappen van de systemen nog even samen:

Waar moet je rekening mee houden bij de plantenkeuze? 

Niet elke plant is geschikt voor elke gevel. De juiste keuze hangt af van je geveltype, de groeiomstandigheden en je eigen verwachtingen qua onderhoud en uitstraling. Hou rekening met deze criteria als je planten wil die niet alleen mooi zijn, maar ook lang meegaan en goed groeien op jouw gevel:

1. Oriëntatie van de gevel

• Zuidgerichte gevels: kies voor zonminnende soorten (vb. blauwe regen, passiebloem, clematis).
• Noordgerichte gevels: kies voor schaduwplanten (vb. klimop, bosrank, kamperfoelie).
• Oost- of westgerichte gevels: ga voor halfschaduwplanten. Veel soorten zijn hier mogelijk.

2. Klimaatbestendigheid en winterhardheid

• Kies voor vorstbestendige planten (zeker als je ze in de grond plant).
• Check ook de droogte- of windtolerantie van planten.

3. Groeiwijze en groeisnelheid

• Snelgroeiers zorgen snel voor resultaat (vb. klimop, wilde wingerd), maar moet je vaker snoeien.
• Traaggroeiende soorten zijn onderhoudsvriendelijker op lange termijn.
• Kijk of de plant zich kan hechten of een geleidingssysteem nodig heeft.

4. Gewicht en waterbehoefte

• Neem geen te zware planten voor niet-grondgebonden systemen.
• Vermijd planten die veel water vragen als er geen irrigatiesysteem voorzien is.

5. Decoratieve waarde

• Kies planten met een mooie bladstructuur, bloei of herfstkleur.
• Denk aan de seizoenen: wil je bloei in de lente of zomer of kleur in de herfst?

6. Onderhoudsintensiteit

• Sommige planten moet je regelmatig snoeien of bemesten.
• Hou rekening met bladval, bloeiwijze of groeikracht.

7. Biodiversiteit

• Wil je bijdragen aan de natuur? Kies planten die bijen, vlinders of vogels aantrekken (vb. kamperfoelie, klimhortensia, vuurdoorn).

Hoe is een groene gevel opgebouwd?

De opbouw van een groene gevel hangt af van het type systeem. Je las al over het onderscheid tussen grondgebonden en niet-grondgebonden systemen. Elk type heeft een specifieke opbouw.

1. Grondgebonden groene gevel

• Beplanting in volle grond aan de voet van de gevel.
• Eventueel klimhulp (zoals spandraden, roosters of rekken), voor soorten die niet zelf hechten.
• Groeiruimte in de bodem met voldoende waterdoorlaatbaarheid en voeding.
• Bevestigingspunten voor de constructie aan de gevel, indien nodig.

2. Niet-grondgebonden groene gevel 

• Een metalen frame of raster, bevestigd aan de gevel, zorgt voor stabiliteit en ruimte tussen gevel en beplanting.
• In een substraatlaag of in plantencassettes groeien de planten. Dit kan bestaan uit ingebouwde plantenvakken of uit modules met een groeimedium (zoals kokosvezel, steenwol, vilt of een speciaal substraat).
• Een automatisch bewateringssysteem (druppel- of nevelsysteem) voorziet de planten van water en voedingsstoffen. Vaak met opvang van regenwater.
• Meestal worden er vooraf gekweekte plantjes in de modules geplaatst.
• Tussen de gevel en het systeem kan isolatie worden geplaatst of een waterdichte laag om de muur te beschermen tegen vocht.

Groene gevel en energie-efficiëntie

Een groene gevel is mooi, duurzaam en draagt bij aan de energie-efficiëntie van een woning. De vegetatie werkt als een natuurlijke buffer tegen hitte, kou en wind, met meetbare voordelen op vlak van energieverbruik.

1. Natuurlijke koeling in de zomer

Planten en substraatlagen houden zonnestraling tegen en verlagen de geveltemperatuur met minstens 5°C. Daardoor warmt de woning minder snel op, daalt de nood aan koeling en bespaar je op je elektriciteitskosten. Wist je dat een groene gevel tot 40% minder zonnestraling doorlaat dan een kale gevel?

2. Een extra isolatielaag in de winter

Tijdens de koude maanden werkt de plantenlaag als windbreker en thermische buffer. Ze vermindert warmteverlies via de gevel en draagt bij aan lagere stookkosten, meer comfort in huis en minder temperatuurschommelingen. Daardoor verslijt de gevel ook minder snel. 

Groene gevel en waterbeheer

Een groene gevel speelt een belangrijke rol in het duurzaam beheren van regenwater. In tijden van toenemende droogte en zware regenbuien kan een groene gevel helpen bij het bufferen, vasthouden en verdampen van water.

1. Regenwaterbuffering en -opname

• De planten, het substraat en eventuele plantenbakken kunnen regenwater tijdelijk vasthouden. Zo wordt de piekbelasting op de riolering bij hevige regenval verlaagd. Water dat niet verdampt of opgenomen wordt, kan via een gecontroleerd afvoersysteem vertraagd worden afgevoerd. 

2. Verdamping en koeling

• Groene gevels verhogen het natuurlijke verdampingsproces via bladeren. Dit zorgt voor extra koeling van de lucht, vochtregulatie in de directe omgeving van de woning en minder hittestress in steden.

3. Vermindering van afvloeiend water

• Bij veel gevels loopt regenwater rechtstreeks naar beneden of in de riolering. Een groengevel vangt dit water op, wat het risico op wateroverlast vermindert.

Zelf plaatsen of laten doen? 

Een groene gevel kan je deels zelf aanleggen, maar in sommige gevallen schakel je toch beter een professionele vakman in. De juiste keuze hangt af van je ervaring, budget, type gevel en gewenste systeem. Een overzicht:

Stappenplan voor de plaatsing van een groene gevel

Wil je een groene gevel aanleggen? Met een goede voorbereiding en een doordachte aanpak vergroot je de kans op een duurzaam en mooi resultaat. Dit stappenplan helpt je bij elke fase.

Stap 1: Voorbereiding

• Zoek uit welk type groene gevel past bij jouw situatie en budget.
• Controleer de gevel (materiaal, draagkracht, staat van onderhoud).
• Vraag na of je een vergunning nodig hebt en welke andere regels er gelden in jouw stad of gemeente.
• Maak een ontwerp: oppervlakte, plantenkeuze, systeem (grondgebonden, niet-grondgebonden).

Stap 2: Materiaal en planten

• Bestel planten, substraat, beplantingsmodules, draagstructuur en eventueel een irrigatiesysteem.
• Zorg voor kwalitatief materiaal dat geschikt is voor jouw klimaat en gevel.

Stap 3: Voorbereiden van de gevel

• Maak de gevel schoon en voer eventueel noodzakelijke herstellingen uit.
• Monteer beschermlagen of isolatie indien gewenst (voor niet-grondgebonden systemen).

Stap 4: Bevestigen van de draagstructuur

• Plaats het metalen frame, draadwerk of modulesysteem stevig aan de gevel.
• Zorg voor voldoende afstand tussen de gevel en planten om vochtproblemen te vermijden.

Stap 5: Installeren van irrigatiesysteem (indien van toepassing)

• Leg een automatisch druppel- of nevelirrigatiesysteem aan.
• Test het systeem grondig vooraleer de planten te plaatsen. 

Stap 6: Planten plaatsen

• Plant de gekozen soorten in de grond, bakken of modules.
• Zorg voor goede bevestiging en positionering volgens groeibehoeften (zon, schaduw).

Stap 7: Eerste verzorging en onderhoud

• Geef de planten direct voldoende water en voeding.
• Controleer regelmatig de groei en gezondheid van de planten.
• Plan onderhoud,  zoals snoeien en bemesten.

Tip: Maak foto’s tijdens de stappen voor documentatie en toekomstig onderhoud. Je kan eventueel ook een onderhoudslogboek bijhouden voor een optimale verzorging.

Levensduur

De levensduur van een groene gevel varieert sterk, afhankelijk van het type gevelbeplanting, de gebruikte materialen en het onderhoud. Met de juiste zorg kan een groengevel tientallen jaren meegaan.

Tips om de levensduur te verlengen:

• Kies planten die passen bij de lokale omstandigheden.
• Zorg voor een goed ontworpen irrigatie- en afwateringssysteem.
• Controleer elk jaar de structuur en planten.
• Vervang beschadigde planten of substraat tijdig.
• Voorkom schimmels en plagen door goede ventilatie en onderhoud.

Waarop letten als je kiest voor een groene gevel?

Om teleurstellingen te vermijden, moet je op verschillende zaken letten bij de keuze van een systeem voor je groene gevel. We lijsten ze voor je op in deze checklist:

1. Type en staat van de gevel

• Is je gevel geschikt om beplanting te dragen?
• Is de muur in goede conditie, droog en stevig?
• Is er voldoende ruimte voor een draagstructuur?

2. Oriëntatie en lichtinval

• Welke kant van het gebouw wordt begroeid?
• Past de plantkeuze bij zon- of schaduwzijde?

3. Irrigatie

• Is er een irrigatiesysteem nodig?
• Kan je een (regen)wateraansluiting voorzien?
• Hoe makkelijk kan je het bewateringssysteem onderhouden?

4. Budget

• Wat is je totaalbudget voor aanleg én onderhoud?
• Heb je gecontroleerd of je gemeente een subsidie geeft?
• Heb je ook rekening gehouden met de kosten op lange termijn (onderhoud, vervanging planten, ...)?

5. Regelgeving

• Zijn er gemeentelijke regels of verplichtingen?
• Moet je een vergunning aanvragen?

6. Onderhoud en levensduur

• Hoeveel tijd en energie wil je investeren in onderhoud?
• Wil je een onderhoudsvriendelijke of juist decoratieve groene gevel?
• Plan je voor lange termijn of tijdelijke beplanting?

7. Ecologische impact

• Wil je de biodiversiteit verhogen?
• Kies je voor inheemse en bijvriendelijke planten?

8. Esthetiek en uitstraling

• Welk effect wil je bereiken (groenblijvend, bloeiend, seizoenskleuren)?
• Past het bij de architectuur en omgeving?

Onderhoud

Een groene gevel vraagt regelmatig onderhoud om gezond, mooi en functioneel te blijven. Hoe vaak onderhoud nodig is, hangt af van het type gevelbeplanting en -systeem. Voor grote of complexe systemen, of als je weinig tijd hebt, kan je een gespecialiseerd onderhoudsbedrijf inschakelen.

FAQ: Groene gevel