Waterontharder kopen? Werking, soorten, prijs en slimme tips uitgelegd

Hard water veroorzaakt kalkaanslag, hogere energiekosten en een snellere slijtage van je toestellen die sanitair warm water leveren. Met een waterontharder kan je het water verzachten, waardoor je geniet van kalkvrij sanitair, efficiënter warm water en een langere levensduur van je huishoudtoestellen. In dit artikel ontdek je wat een waterontharder is, hoe hij werkt, welke soorten er bestaan en waar je op moet letten bij de keuze, inclusief voor- en nadelen, prijzen, onderhoud en handige bespaartips.

Wat is een waterontharder?

Een waterontharder is een toestel dat leidingwater behandelt om de hoeveelheid kalk (calcium en magnesium) te verminderen of volledig te verwijderen. Hard water kan kalkaanslag veroorzaken in leidingen, huishoudtoestellen en kranen, wat leidt tot hogere energiekosten en een snellere slijtage.

Door het water te ontharden, krijg je zachter water dat vriendelijker is voor toestellen, leidingen, huid en kledij. Het meest gebruikte systeem werkt met ionenuitwisseling, waarbij kalkmineralen worden opgevangen en vervangen door natriumionen.

Hoe werkt het?

Een waterontharder werkt meestal met het principe van ionenuitwisseling. Daarbij stroomt het leidingwater door een harscilinder gevuld met kleine harsbolletjes.

• De harsbolletjes trekken de kalkvormende mineralen (calcium- en magnesiumionen) aan en wisselen die om voor natriumionen.
• Zo verlaat het water de ontharder zonder kalk: dit is het zachte water dat je in huis gebruikt.
• Na verloop van tijd raakt de hars verzadigd. Dan start de regeneratie: de ontharder spoelt de harsbolletjes schoon met een zoutoplossing, waardoor ze weer klaar zijn om kalk te verwijderen.

Waarvoor dient het?

Een waterontharder dient om hard water om te zetten naar zacht water. Dat heeft verschillende voordelen in huis:

• Voorkomt kalkaanslag in leidingen, kranen, boilers en huishoudtoestellen.
• Langere levensduur van je wasmachine, vaatwasser, (warmtepomp)boiler…
• Bespaart energie: verwarmingselementen zonder kalkaanslag werken efficiënter.
• Zacht water voelt aangenamer aan voor je huid en haar, en zorgt voor een zachtere was.
• Minder schoonmaakwerk: geen witte vlekken meer op je douchewanden, kranen of tegels. 

Voor- en nadelen

Een waterontharder verhoogt je comfort en kan kosten besparen, maar er zijn ook aandachtspunten. Dit zijn de belangrijkste voor- en nadelen:

Soorten waterontharders

Er bestaan verschillende soorten waterontharders, die je grofweg in twee groepen kan indelen: met zout en zonder zout:

1. Waterontharders met zout (ionenuitwisseling)

• Werking: halen kalk uit het water via harsbolletjes die regenereren met zout.
• Voordeel: leveren echt zacht water (tot bijna 0°fH).
• Nadeel: vereisen zout en onderhoud.
• Varianten:
  • Enkelcilinder: goedkoper, maar tijdelijk hard water tijdens regeneratie.
  • Dubbelcilinder: continu zacht water, ook tijdens regeneratie.
  • Elektrisch gestuurd: regeneratie gebeurt automatisch op basis van waterverbruik.
  • Mechanisch gestuurd: eenvoudiger en vaak goedkoper, maar minder precies. 

2. Waterontharders zonder zout

• Werking: veranderen de structuur van kalkkristallen zodat ze zich minder makkelijk hechten (fysische of magnetische systemen).
• Voordeel: geen zout nodig, minder onderhoud.
• Nadeel: water blijft technisch gezien hard; kalkaanslag kan verminderd maar niet volledig vermeden worden. 

Welke soort kies ik?

Welke soort waterontharder je best kiest, hangt af van jouw situatie en verwachtingen.

• Wil je zacht water zonder kalk? Kies een zoutgebonden waterontharder met ionenuitwisseling. Die zijn het meest doeltreffend en verlengen de levensduur van je toestellen.
• Heb je een groot gezin of hoog waterverbruik? Dan is een dubbelcilinder ideaal, want die levert continu zacht water, ook tijdens regeneratie.
• Zoek je een budgetvriendelijke oplossing? Een enkelcilinder of mechanisch gestuurd model volstaat vaak, al is er tijdens regeneratie tijdelijk hard water.
• Geen ruimte of geen zin in zout en onderhoud? Dan kan een zoutloos systeem een alternatief zijn, al verzacht dit het water niet echt, maar beperkt wel kalkaanslag. 

Waterontharder prijs

Voor een standaard zoutgebaseerde waterontharder mag je uitgaan van een totale investering tussen 1.000 en 2.000 euro inclusief installatie, afhankelijk van het type en de capaciteit. Zoutloze systemen zijn goedkoper in onderhoud, maar de prijs varieert sterk per technologie, van zeer betaalbaar (magnetisch vanaf 30 euro) tot wat prijziger (CO₂-injectie tot 1.900 euro). De jaarlijkse kosten voor zout en onderhoud blijven beperkt (circa 60 tot 150 euro per jaar), waardoor de investering zich na verloop van tijd terugverdient doordat je minder kalkaanslag hebt, lagere energiekosten en een langere levensduur van je toestellen.

Waterontharder met of zonder zout?

Twijfel je tussen een waterontharder met of zonder zout? Dan moet je de voor- en nadelen van beide systemen overwegen. Systemen met zout gebruiken ionenuitwisseling om kalk uit het water te verwijderen, waarbij natriumionen worden toegevoegd. Ze verwijderen dus effectief kalk uit het water, wat leidt tot zachter water. Wel vergen deze systemen onderhoud en moet je het zout bijvullen. 

Systemen zonder zout veranderen de structuur van kalkmineralen, zodat ze minder snel neerslaan en kalkaanslag veroorzaken. Ze zijn makkelijk te installeren en vergen minder onderhoud. Maar ze verwijderen geen kalk uit het water, en voorkomen enkel dat het zich afzet. 

Enkel- of dubbelcilinder?

Bij het kiezen van een waterontharder kom je vaak de termen enkel- en dubbelcilinder tegen. Dit is het verschil:

Enkelcilinder

• Eén cilinder zorgt voor het ontharden en regenereert daarna met zout.
• Goedkoper in aankoop en installatie.
• Tijdens de regeneratieperiode (meestal enkele uren) komt er tijdelijk hard water uit de kraan.
• Geschikt voor huishoudens met een matig waterverbruik of flexibele gebruikstijden. 

Dubbelcilinder (duplex)

• Twee cilinders werken afwisselend. Terwijl de ene cilinder regenereert, blijft de andere actief ontharden.
• Je hebt continu zacht water, en nooit een onderbreking.
• Duurder en neemt meer ruimte in.
• Geschikt voor grote gezinnen of huizen met een hoge waterbehoefte.

Het verschil tussen elektrische en mechanische waterontharders

Het belangrijkste verschil tussen elektrische en mechanische waterontharders zit in de sturing van het regeneratieproces en de mate van het gebruiksgemak:

Elektrische waterontharder

• Regeneratie wordt automatisch gestuurd door een microprocessor op basis van waterverbruik of tijd.
• Efficiënt gebruik van zout en water; regeneratie gebeurt precies wanneer het nodig is.
• Duurder in aanschaf, vereist elektriciteit en kan gevoeliger zijn voor storingen.
• Geschikt voor huishoudens die continu zacht water willen en gebruiksgemak belangrijk vinden. 

Mechanische waterontharder

• Regeneratie wordt mechanisch of tijdgestuurd uitgevoerd, bijvoorbeeld via een schakelaar of klokmechanisme.
• Goedkoper en eenvoudiger, geen elektriciteit nodig.
• Minder nauwkeurig: zout en water kunnen minder efficiënt gebruikt worden.
• Geschikt voor huishoudens met een beperkt budget of een lagere waterbehoefte. 

Zelf plaatsen of laten doen?

Een waterontharder zelf plaatsen kan als je voldoende kennis of ervaring hebt met loodgieterij en elektriciteit. Weet wel dat er altijd een risico is op fouten. En sommige fabrikanten bieden enkel garantie als je het toestel laat installeren. Kies je voor plaatsing door een vakman dan ben je zeker van een professionele installatie en garantie. Zoek je nog een installateur in je buurt? Vraag makkelijk offertes aan met onze tool.

Lees ook: Zelf je sanitair installeren: welke 5 fouten moet je absoluut vermijden?

Onderhoud

Het onderhoud van een waterontharder is vrij eenvoudig, maar wel nodig voor een lange levensduur en goede werking.

• Controleer regelmatig het zoutniveau in de zoutcilinder en vul bij indien nodig.
• Zorg dat het zout niet is verhard of klontert.
• Controleer of er geen lekkages zijn en of de waterdruk normaal blijft.
• Sommige toestellen hebben een waterfilter die je moet schoonmaken.
• Gebruik altijd het juiste type zout.
• Houd de handleiding bij de hand voor specifieke reinigings- en regeneratiestappen.

Bespaartips

• Vul alleen bij wanneer nodig en gebruik het juiste type zout.
• Controleer de zoutcilinder regelmatig op klontering.
• Een goed onderhouden ontharder werkt efficiënter en verbruikt minder regeneratiewater en zout.
• Voor grote gezinnen of hoog waterverbruik is een dubbelcilinder efficiënter.
• Elektrische modellen die regeneratie afstemmen op waterverbruik besparen vaak meer zout en water.
• Zacht water maakt verwarmers en boilers efficiënter, waardoor je energieverbruik daalt.
• Minder waterverbruik betekent ook minder regeneratiecycli en zoutverbruik.

FAQ: Waterontharder