Hoe je huis verluchten? Tips voor zomer en winter

Verluchten is essentieel voor een gezond binnenklimaat, maar waarom is dat zo belangrijk? En hoe verlucht je je woning zonder warmteverlies? Ontdek de nadelen van een slecht verluchte woning en ga aan de slag met onze tips om je huis optimaal te verluchten, zowel in de zomer als winter. 

Hoe kan ik mijn huis goed verluchten?

Je huis verluchten is belangrijk voor een gezonde leefomgeving. Open je ramen minstens 15 minuten per dag om frisse lucht binnen te laten en het vocht uit je woning te laten ontsnappen. Doe dit vooral in ruimtes waar je veel tijd doorbracht of waar veel vocht geproduceerd wordt, zoals je slaapkamer, badkamer en keuken. 

Verschil tussen verluchten en ventileren

Verluchten en ventileren is niet hetzelfde. Verluchten doe je door gedurende een bepaalde tijd je ramen of deuren te openen om frisse lucht binnen te laten. Dit gebeurt meestal handmatig en kort. Ventileren gebeurt daarentegen automatisch via een ventilatiesysteem. Het is een continu proces waarbij de lucht de hele dag door automatisch wordt ververst. 

Waarom je huis verluchten of ventileren?

Je huis verluchten en ventileren zijn belangrijk voor een gezond binnenklimaat. Door te verluchten of te ventileren kan je de luchtvochtigheid in je woning op peil houden. Die ligt idealiter tussen de 40% en 60%. Ventilatie zorgt ervoor dat je woning structureel gezond blijft en er geen vochtproblemen ontstaan, terwijl verluchten een extra boost geeft aan frisse lucht, wanneer dat nodig is. Bijvoorbeeld ‘s ochtends je slaapkamer verluchten als je uit bed komt. 

Nadelen van een slecht verluchte woning

Verlucht je je woning onvoldoende? Dan kunnen vocht, schadelijke stoffen, geurtjes en allergenen zich ophopen. De luchtkwaliteit in huis daalt en het CO₂-niveau stijgt, wat kan leiden tot hoofdpijn, vermoeidheid en concentratie. Ook gezondheidsklachten zoals allergieën, astma en luchtwegklachten kunnen verergeren door de ophoping van stof en pollen. Een te hoge luchtvochtigheid kan ook leiden tot extra stookkosten, aangezien vochtige lucht meer energie vraagt om te verwarmen. Je woning zelf kan op termijn zelfs te maken krijgen met vochtproblemen en schimmels. 

Hoe lang en wanneer verluchten?

Je ramen gedurende een kwartier openzetten, kan al voldoende zijn om je woning te verluchten. Het Agentschap Zorg en Gezondheid adviseert zelfs om dit meermaals per dag te doen. Een raam de hele dag op kiep laten staan, is niet zo efficiënt. Hierdoor koelen ook de muren af, waardoor het langer duurt en meer energie vraagt om de ruimte weer op te warmen. 

Maak er een gewoonte van om je woning ‘s ochtends te verluchten, zodra je uit bed komt. Ook na het koken of douchen is het nuttig om de ruimte even te verluchten. Wil je de ramen aan de straatkant openzetten? Hou er dan rekening mee dat de buitenlucht minder vervuild is voor 10 uur ‘s ochtends en na 21 uur ‘s avonds. 

Verbruik je meer energie als je de ramen openzet? 

Je huis verluchten zorgt voor energieverlies, maar dit kan je beperken door slim te verluchten. Zet je ramen maximaal een kwartier tot een half uur open om kort maar intensief frisse lucht binnen te laten. Tijdens het verluchten kan je de verwarming lager zetten of uitschakelen in de ruimtes waar je ramen openzet. Dit helpt om onnodig energieverlies te voorkomen. Je ramen openen is essentieel voor een gezond binnenklimaat met een goede luchtvochtigheid. Bovendien kost het tot 20% meer energie om een vochtige ruimte te verwarmen. Niet verluchten zou dus nog meer energie vragen. 

Hoe je huis verluchten in de winter?

Ook in de winter moet je je woning verluchten. Al is dat minder evident dan in de zomer, omdat je het binnen warm wil houden. Heb je een vraaggestuurd ventilatiesysteem? Dan hoef je in principe niks te doen. Al is het niet verboden om gedurende een korte tijd het raam eens open te zetten. 

Heb je geen ventilatiesysteem? Dan moet je wel zelf verluchten. Verlucht bijvoorbeeld je slaapkamer wanneer je opstaat voor de tijd dat je in de badkamer bent. Doet dit in de winter niet veel langer dan een kwartier. Anders heb je kans op condensatie, wat het risico op vochtproblemen en schimmels verhoogt. 

Meer kans op vochtproblemen en schimmel in de winter: tips om je luchtvochtigheid op peil te houden

Hoe je huis verluchten in de zomer zonder dat het te warm wordt?

Gebruik je in de zomer airco om je woning te koelen? Vermijd dan om overdag je ramen open te zetten, terwijl je airco aanstaat. Anders kan er warme lucht van buiten naar binnenkomen, waardoor je airco harder moet werken om je huis koel te houden en je energieverbruik stijgt. 

Heb je geen airco en is het buiten warmer dan binnen? Ook dan is het niet slim om je woning te verluchten. Hou je ramen gesloten tijdens de heetste uren van de dag en gebruik zonwering om de warmte buiten te houden. Verlucht je woning ofwel vroeg in de ochtend ofwel ‘s avonds laat als de buitentemperatuur lager is.

Hoe pollen en allergenen buitenhouden tijdens het verluchten?

Je woning verluchten is belangrijk, maar het kan lastig zijn om pollen en allergenen buiten te houden, vooral tijdens het allergieseizoen. Wil je de hoeveelheid pollen die binnendringen beperken, zet je raam dan op een kier in plaats van volledig open. Kies daarnaast het juiste moment om te verluchten. Vroeg in de ochtend of laat in de avond is de pollenconcentratie in de lucht meestal lager. Net als na een regenbui. Regen spoelt pollen namelijk uit de lucht. Vermijd verluchten als er veel wind is, omdat pollen dan gemakkelijker naar binnen worden geblazen. 

Hoe ventileren zonder warmteverlies?

Je huis verluchten alleen is niet genoeg. Met een mechanisch ventilatiesysteem kan je continu ventileren. Verse lucht komt de woning binnen via droge ruimtes, zoals de woonkamer en slaapkamer. Die lucht verplaatst zich via doorstroomopeningen naar natte ruimtes, zoals de badkamer, keuken en het toilet, waar ze wordt afgevoerd. 

Een mechanisch ventilatiesysteem met warmteterugwinning is een van de meest efficiënte manieren om te ventileren zonder warmteverlies. Het recupereert de warmte uit de afgevoerde binnenlucht om de verse buitenlucht die in de kamer wordt geblazen te verwarmen. Hierdoor wordt de koude buitenlucht al voorverwarmd, waardoor je verwarmingsinstallatie minder hard moet werken. 

Tip: Lees ook hoe je kan verwarmen of koelen met een ventilatiesysteem.

Impact van slechte luchtkwaliteit op gezondheid

Slechte luchtkwaliteit in huis heeft een grote impact op je gezondheid. Een hoge concentratie van CO2, fijnstof, pollen en vluchtige organische stoffen (VOC’s) kan de luchtwegen irriteren of astma en allergieën verergeren. Je kan je ook vermoeid voelen en moeite hebben om je te concentreren. Door slechte ventilatie kan vocht zich ook ophopen, wat kan leiden tot vochtproblemen en schimmels in huis. Ook die kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken. Het is dus belangrijk om een gezond binnenklimaat te creëren en voldoende te verluchten. 

Impact van slechte luchtkwaliteit op woningwaarde

Een slechte luchtkwaliteit heeft niet alleen een negatieve impact op je gezondheid, maar ook op je woning en de waarde ervan. Potentiële kopers hechten namelijk steeds meer belang aan een gezond binnenklimaat en energie-efficiëntie. Slechte verluchting kan leiden tot een muffe geur en een te hoge luchtvochtigheid, waardoor schimmel kan ontstaan op muren, plafonds en andere oppervlakken. Vocht kan ook bouwmaterialen aantasten, zoals verf, pleisterwerk, houten vloeren en binnendeuren. Dit kan de waarde van je woning aanzienlijk verlagen en een negatieve indruk achterlaten bij kandidaat-kopers. 

Stappenplan voor een goed verluchte woning 

Met dit stappenplan houd je de luchtvochtigheid gedurende de dag op peil in elk seizoen:

• 7 uur: verluchten
  • Zomer: open de ramen zodra je uit bed komt gedurende een kwartier tot een half uur om frisse lucht binnen te laten en vocht te verwijderen. Vermijd dit op warme zomerdagen als het buiten al warm is.
  • Winter: open de ramen zodra je uit bed komt maximaal een kwartier om frisse lucht binnen te laten en vocht te verwijderen. Zet de verwarming tijdelijk lager tijdens het verluchten.
• 7.30 uur: douchen
  • Zomer: zet het afzuigsysteem in je badkamer aan tijdens en na het douchen, of zet het raam na het douchen volledig open om de warme en vochtige lucht snel te laten ontsnappen.
  • Winter: zet het afzuigsysteem in je badkamer aan tijdens en na het douchen. Houd de badkamerdeur dicht terwijl je doucht, zodat vocht zich niet naar andere ruimtes kan verspreiden.
• 8 uur: werken
  • Zomer: gebruik zonwering om de warmte buiten te houden. Laat de ventilatieroosters in je ramen open staan als je een ventilatiesysteem C hebt voor verse lucht. Bij een ventilatiesysteem D wordt je woning automatisch geventileerd.
  • Winter: controleer voordat je naar het werk vertrekt of de ventilatieroosters in je ramen open staan als je een ventilatiesysteem C hebt. Het is niet slim om ze in de winter te sluiten. Ze zorgen voor luchtverversing gedurende de dag. Bij een ventilatiesysteem D wordt je woning automatisch geventileerd. Zet je ventilatiesysteem niet uit.
• 18 uur: koken
  • Zomer: zet je dampkap aan tijdens het koken om kookvocht en geuren af te voeren. En maak de filters regelmatig schoon. Kook indien mogelijk buiten om binnen extra warmte te vermijden.
  • Winter: zet je dampkap aan tijdens het koken om kookvocht en geuren af te voeren. En maak de filters regelmatig schoon. Sluit de keuken eventueel af, zodat vocht niet naar de andere ruimtes kan verspreiden.
• 19 uur: wassen
  • Zomer: droog je was buiten op een droogrek om te vermijden dat vocht binnenshuis blijft hangen.
  • Winter: laat je de was binnen drogen, plaats je wasrek dan in een aparte ruimte naast een raam dat op kiep kan of een raam met ventilatieroosters, zodat je de ruimte snel kan ventileren, zonder te veel warmte te verliezen.
• 23 uur: slapen
  • Zomer: verlucht je huis extra zodra het buiten afkoelt. Heb je een ventilatiesysteem D? Schakel dan de bypass-modus aan, zodat de warmteterugwinning tijdelijk wordt uitgeschakeld en er koele buitenlucht naar binnen wordt geblazen.
  • Winter: zet je verwarming lager als je gaat slapen. Maar laat de temperatuur niet onder de 15 graden zakken om vochtproblemen te vermijden. 

FAQ: huis verluchten