Van ontwerp tot onderhoud: zo werkt een elektrische kookplaat

Een elektrische kookplaat is een populaire keuze voor wie eenvoudig en veilig wil koken. Ze past in elke moderne keuken, is gebruiksvriendelijk en relatief betaalbaar. Maar hoe werkt ze precies, wat zijn de voor- en nadelen en waar moet je op letten bij aankoop of installatie? We maken je wegwijs in alles wat je moet weten over elektrische kookplaten, van werking tot onderhoud en een vergelijking met andere types kookplaten.

Hoe werkt een elektrische kookplaat?

Een elektrische kookplaat werkt door elektrische energie om te zetten in warmte, waarmee je vervolgens je pannen kan verhitten. Er bestaan verschillende soorten elektrische kookplaten: 

1. Traditionele elektrische kookplaat (met gietijzeren platen)

• Deze platen bevatten een metalen weerstands­draad. Als er stroom door deze draad loopt, wordt hij heet. De warmte wordt via het metaal van de kookplaat doorgegeven aan de pan die erop staat.
• Je kan de temperatuur regelen door de hoeveelheid stroom die door de draad gaat te veranderen.
• Voordelen: eenvoudig, betaalbaar.
• Nadelen: warmt traag op en koelt traag af, minder energiezuinig.

2. Keramische kookplaat

• Onder het glaskeramische oppervlak zitten verwarmingselementen (spiralen of halogeenlampen). Die gloeien rood als ze stroom krijgen en verwarmen het glas erboven. De hitte gaat door het glas naar de pan.
• Het glas zelf wordt heet, dus je moet oppassen bij het aanraken na het koken.
• Voordelen: glad oppervlak, makkelijk schoon te maken, moderner dan gietijzer.
• Nadelen: minder efficiënt dan inductie.

3. Inductiekookplaat

• Hier wordt warmte direct opgewekt in de pan zelf. Onder het glas zit een spoel die een wisselend magnetisch veld opwekt. Dit veld veroorzaakt wervelstromen in de bodem van een magnetische pan (dus de pan moet van ijzer of staal zijn).
• Voordelen: zeer snel, energiezuinig, veilig (plaat blijft koel).
• Nadelen: alleen geschikt voor magnetische pannen, duurder in aankoop.

Voor- en nadelen

Er zijn traditionele elektrische platen, keramische kookplaten en inductiekookplaten. Elk type heeft zijn eigen voor- en nadelen:

Prijs

De prijs van een elektrische kookplaat hangt af van het type, het merk, de grootte, functies en de installatie. Hier zijn enkele richtprijzen:

Elektrische inbouwkookplaat 

Een elektrische inbouwkookplaat past perfect in een moderne keuken. Je moet wel rekening houden met enkele aandachtspunten:

Aansluiting

Een elektrische kookplaat zet stroom (elektrische energie) om in warmte. Daarvoor heeft ze een vaste aansluiting nodig (dus niet via een gewoon stopcontact). Een correcte aansluiting is belangrijk voor de veiligheid en goede werking van de kookplaat. Hoe je de kookplaat moet aansluiten, hangt af van het type kookplaat, het vermogen en de elektrische installatie in je woning. Meestal wordt de kookplaat aangesloten op een aansluitdoos of Perilex-stekker die verbonden is met een aparte groep in de elektriciteitskast.

Wanneer kiezen voor een elektrische kookplaat?

Een elektrische kookplaat kan een uitstekende keuze zijn, afhankelijk van je keuken, kookstijl en persoonlijke voorkeur. Hier zijn enkele situaties en redenen waarom je elektrisch zou kunnen kiezen:

1. Geen gasleiding beschikbaar: in appartementen of nieuwbouw zonder gas is elektrisch koken vaak de enige optie.
2. Veiligheid staat voorop: geen open vlam betekent minder kans op brand of verbranding. Vooral handig als er kinderen in huis zijn.
3. Gemak en onderhoud: vlakke glazen kookplaten zijn makkelijker schoon te maken dan een gaskookplaat.
4. Nauwkeurige temperatuurregeling: inductiekookplaten bieden een snelle en precieze temperatuurregeling.
5. Moderne uitstraling: een inbouwkookplaat ziet er strak uit en past goed in een moderne keuken.
6. Energie-efficiëntie: vooral inductieplaten zijn energiezuinig, omdat de warmte direct in de pan ontstaat. 

Waarop letten bij de aankoop van een elektrische kookplaat?

Als je op zoek bent naar een elektrische kookplaat, moet je goed letten op een aantal belangrijke criteria: 

1. Grootte en aantal kookzones

• Meet eerst de uitsnede in je werkblad (breedte, diepte, hoekradius) zodat de kookplaat past.
• Denk na over hoeveel kookzones je nodig hebt. Een standaard plaat van 60 cm heeft meestal 4 zones. Grotere platen (80‑90 cm) kunnen 5 tot 6 zones of speciale flexzones hebben.
• Let op de afmetingen van de pannen die je gebruikt: zones moeten voldoende groot zijn voor je grotere potten/pannen.
• Extra functies zoals bridge zones (2 zones samen gebruiken voor grote grill of braadpan) kunnen handig zijn. 

2. Vermogen en opwarmingssnelheid

• Hoog vermogen betekent vaak sneller koken: grotere zones met meer wattage kunnen sneller koken of water aan de kook brengen.
• Let niet alleen op het totale vermogen, maar op de verdeling per kookzone. Sommige modellen geven veel vermogen aan één zone en weinig aan de rest.
• Functies zoals de powerboost (tijdelijk extra vermogen) kunnen het opwarmen versnellen.
• Hou rekening met je elektrische installatie: zeer krachtige platen vragen vaak om een aparte groep, of 2‑ of 3‑fasige aansluiting. 

3. Energieverbruik en duurzaamheid

• Inductieplaten zijn energiezuiniger dan klassieke elektrische platen omdat ze de pan direct verwarmen en minder warmte verliezen.
• Let op of het glasoppervlak bestand is tegen krassen en belastingen, check de kwaliteit van het merk en de onderdelen. Een goede garantie helpt ook.
• Gebruik geschikte pannen (voor inductie) om onnodig energieverlies of schade te voorkomen.

Stappenplan voor installatie

Wil je zelf een standaard elektrische kookplaat installeren? Dat kan als je veilig werkt, ervaring hebt met elektriciteit, de stroom eerst volledig uitschakelt en dit stappenplan volgt. Anders schakel je beter een erkend elektricien in.  

Stap 1: de voorbereiding

• Controleer de handleiding van de kookplaat voor de aansluitwaarden en nismaat.
• Meet de uitsnede in het werkblad (breedte, diepte, hoekradius).
• Zorg dat je gereedschap klaar ligt (schroevendraaier, spanningzoeker, tang, kabels).
• Zet de stroom uit. 

Stap 2: controleer de elektrische aansluiting

• Controleer of er een aparte kookgroep beschikbaar is (1‑, 2‑ of 3‑fase, afhankelijk van vermogen).
• Zorg voor een geaard stopcontact/Perilex-aansluiting of aansluitdoos.
• Controleer of het vermogen van de groep voldoende is voor de kookplaat (vaak 6- 7,4 kW).

Stap 3: voorbereiding kookplaat

• Haal de kookplaat uit de verpakking en leg hem op een beschermde ondergrond.
• Controleer op beschadigingen.
• Verwijder eventuele beschermfolie of stickers op het glas. 

Stap 4: aansluiten op elektriciteit

• Verwijder de afdekplaat van de aansluitklemmen (meestal aan de onderkant).
• Sluit de kabels aan op de juiste klemmen:
  • Bruin = L1 (fase)
  • Zwart = L2 (fase 2) of L3 (fase 3)
  • Blauw = nul
  • Geel/groen = aarde
• Zorg dat de draden goed vast zitten en er geen koperdraad blootstaat.
• Plaats de afdekplaat terug en zet de schroeven vast. 

Stap 5: inbouwen in het werkblad

• Controleer nogmaals de uitsnede.
• Breng dichtingskit of een beschermrand aan op de randen van het werkblad (optioneel, afhankelijk van fabrikant).
• Plaats de kookplaat voorzichtig in de uitsnede.
• Zorg dat de kookplaat vlak ligt en niet wiebelt.
• Bevestig eventueel met meegeleverde klemmen. 

Stap 6: aansluiten in de groepenkast

• Verbind de kookgroep met de Perilex- of aansluitdoos (of laat dit door een elektricien doen).
• Controleer de zekering, aardlekschakelaar en aansluiting op correcte spanning. 

Stap 7: test de kookplaat

• Zet de stroom weer aan.
• Test elke kookzone afzonderlijk, inclusief booster (inductie).
• Controleer of de kookplaat goed reageert en het glas niet oververhit raakt.
• Controleer of de aarding correct werkt (bij twijfel een multimeter of elektricien).

Onderhoud

Voor het onderhoud van een elektrische kookplaat veeg je dagelijks gemorste etensresten weg met een zachte doek en mild afwasmiddel. Hardnekkig vuil verwijder je met een glasreiniger en een krasvrije schraper. Controleer af en toe de randen, aansluitingen en het glas op schade om de levensduur te verlengen.

Elektrische kookplaat versus andere kookplaten 

Twijfel je nog over het type kookplaat dat je wil plaatsen? Hieronder vind je een vergelijking tussen verschillende soorten kookplaten. Zo zie je in één oogopslag wat de voor- en nadelen zijn en welke kookplaat past bij jouw keuken en budget.

FAQ: elektrische kookplaat