Slim een gasfornuis kopen: advies over werking, installatie en onderhoud

Een gasfornuis blijft voor veel hobbykoks de favoriete kookplaat. Maar hoe zit het met de installatie, veiligheid, prijs en energieverbruik? In dit artikel ontdek je alles wat je moet weten over gasfornuizen: van de werking en functies tot onderhoud en veelvoorkomende problemen. Ook vergelijken we gas met een keramische en inductiekookplaat, zodat je met een gerust hart de juiste keuze kan maken.

Wat is een gasfornuis?

Een gaskookplaat is een kookplaat die werkt op aardgas, butaan of propaan. Het toestel heeft meerdere branders die een open vlam produceren zodra je ze ontsteekt. Op die vlam plaats je je kookpotten en pannen. Omdat de warmte direct reageert op het hoger of lager zetten van de vlam, heb je een zeer nauwkeurige controle over de temperatuur.

Gaskookplaten bestaan in verschillende formaten en uitvoeringen, van eenvoudige modellen met standaardbranders tot varianten met wokbranders, gietijzeren dragers en geïntegreerde ontsteking. Ze kunnen als losstaand fornuis gebruikt worden of in het werkblad worden ingebouwd.

Hoe werkt een gaskookplaat?

Een gaskookplaat werkt op basis van een gecontroleerde gasvlam die je zelf in grootte kan regelen. Zo werkt het:

1. Gastoevoer

Als je een brander open draait, stroomt er gas uit de gasleiding of gasfles naar de brander. Het gas wordt via kleine openingen gelijkmatig verdeeld.

2. Ontsteking

Om het gas te laten branden, moet het worden ontstoken. Dat kan op twee manieren:

• Elektronische ontsteking: je drukt de knop in en er verschijnt automatisch een vonk die de vlam ontsteekt.
• Handmatige ontsteking: met een lucifer of aansteker.

3. De brander produceert een open vlam

Zodra het gas ontbrandt, ontstaat er een stabiele blauwe vlam. De grootte van de vlam bepaal je zelf door de knop verder open of dicht te draaien. 

4. Warmteoverdracht naar de pan

De vlam verwarmt de pan direct en zeer snel. Dankzij de open vlam verspreidt de hitte zich gelijkmatig over de bodem van de pan.

5. Veiligheidsmechanismen

Moderne gaskookplaten hebben meestal:

• Vlambeveiliging: gaat de vlam uit, dan stopt de gastoevoer automatisch.
• Thermokoppel: meet of de vlam brandt en sluit gas af bij problemen. 

Voor- en nadelen

Een gaskookplaat is de favoriet van veel thuiskoks en professionele koks. De directe vlam en snelle warmtecontrole maken het koken precies en flexibel. Toch zijn er ook aandachtspunten, zoals veiligheid en onderhoud. 

Soorten gaskookplaten

Gaskookplaten zijn er in verschillende uitvoeringen. Je kiest een type gaskookplaat afhankelijk van je keukenopstelling, kookstijl en wensen qua vermogen, veiligheid en design. Voor wie veel wokt of grote pannen gebruikt, is een speciale wokbrander of gietijzeren drager handig. Wie een strakke keuken wil, kiest beter voor een inbouwmodel.

Functies van een gasfornuis

Hoewel gaskookplaten relatief eenvoudig zijn in opzet, bieden moderne modellen een aantal handige functies waarmee je veiliger, sneller en comfortabeler kan koken.

Prijs

De prijs van een gaskookplaat kan sterk variëren, afhankelijk van het merk, aantal branders, materiaal en extra functies. Reken op prijzen vanaf 300 euro voor een instapmodel tot 1.000 euro en meer voor premium- of grote modellen met extra branders. 

Aansluiting

Een gaskookplaat moet altijd correct en veilig worden aangesloten op de gastoevoer door een professional. Dit kan op aardgas, butaan- of propaangas. Dit zijn de belangrijkste stappen en aandachtspunten:

1. Controleer het type gas
   • Controleer of de kookplaat geschikt is voor aardgas of propaangas.
   • Gebruik het juiste type brander en eventuele sproeiers.
2. Plaatsing
   • Zorg dat de kookplaat stabiel staat of correct in het aanrecht is ingebouwd.
   • Hou voldoende afstand tot wanden en keukenkasten.
3. Gasleiding aansluiten: moet door een vakman gebeuren
   • Sluit de gaskookplaat aan op de gasleiding of gasfles met een geschikte flexibele gasleiding.
   • Gebruik altijd een goedgekeurde aansluiting en controleer op lekken.
4. Aarding en ontsteking
   • Moderne gaskookplaten met elektronische ontsteking moeten worden aangesloten op een stopcontact voor de vonkontsteking.
   • Zorg dat de kookplaat correct geaard is om kortsluiting of vonkvorming te voorkomen.
5. Lek- en functietest
   • Controleer na installatie alle verbindingen op gaslekken.
   • Test elke brander om te zien of de vlam stabiel brandt en het thermokoppel of veiligheidsmechanisme werkt.
6. Veiligheidsadvies
   • Sluit nooit zelf een gaskookplaat aan als je geen ervaring hebt met gasinstallaties.
   • Laat dit uitvoeren door een gecertificeerde professional om risico’s op lekken, brand of koolmonoxide te voorkomen. 

Energie-efficiëntie van een gasfornuis

Gaskookplaten zijn populair vanwege hun directe warmtecontrole, maar op het gebied van energie-efficiëntie zijn ze minder zuinig dan moderne elektrische kookplaten, zoals inductie.

• Bij een gaskookplaat gaat een groot deel van de energie verloren in de lucht rondom de pan, omdat de vlam niet volledig wordt overgedragen naar de pan.
• Gemiddeld ligt het rendement van een gaskookplaat rond 40 tot 60%, terwijl een inductiekookplaat tot 90% efficiëntie kan bereiken.
• Kleine pannen op grote branders zijn zeer onzuinig, omdat er veel warmte langs de zijkanten ontsnapt. 

Tips om zuiniger te koken op gas:

1. Gebruik pannen die passen bij de brander, niet te klein of te groot.
2. Dek de pan af met een deksel om warmteverlies te voorkomen.
3. Zet de vlam niet hoger dan nodig. Direct contact met de pan is efficiënter.
4. Hou de branders schoon: vet en vuil verminderen de warmteoverdracht.

Wanneer kiezen voor een gasfornuis?

Een gaskookplaat is ideaal voor wie veel waarde hecht aan directe warmtecontrole en veelzijdigheid tijdens het koken. Dankzij de open vlam kan je de temperatuur nauwkeurig instellen, wat handig is voor technieken zoals wokken, sudderen of snel aanbraden.

Kies voor een gaskookplaat als je:

• Regelmatig op een hoog vuur kookt of grote pannen gebruikt.
• Een traditionele kookervaring met zichtbare vlam prefereert.
• Kookt in een keuken waar aardgas, butaan of propaan beschikbaar zijn.
• Veiligheid en installatie door een professional geen probleem zijn.
• Bereid bent om iets meer aandacht te besteden aan onderhoud en schoonmaken. 

Waarop letten bij de aankoop van een gasfornuis?

Bij het kiezen van een gaskookplaat zijn verschillende factoren belangrijk om een model te vinden dat past bij je keuken, kookstijl en budget:

1. Aantal en type branders: meer branders bieden flexibiliteit; een wokbrander is handig voor hoge temperaturen.
2. Afmetingen en installatie: controleer of je een losstaand of inbouwmodel nodig hebt en meet je aanrecht nauwkeurig.
3. Veiligheidsvoorzieningen: vlambeveiliging, thermokoppel en automatische gastoevoerstop zijn essentieel voor veilig gebruik.
4. Ontstekingssysteem: een elektronische ontsteking is comfortabeler dan een handmatige.
5. Energie-efficiëntie en branderprestaties: controleer of de warmteoverdracht optimaal is en de branders geschikt zijn voor jouw pannen.
6. Merk, garantie en service: betrouwbare merken bieden vaak een betere kwaliteit en service bij problemen.
7. Budget: instapmodellen zijn goedkoper, voor duurzame en multifunctionele kookplaten moet je iets meer investeren. 

Kan ik zelf een gaskookplaat installeren of laat ik het best over aan een professional?

Het aansluiten van een gaskookplaat lijkt misschien eenvoudig, maar het is een klus die risico’s met zich meebrengt. Een verkeerde aansluiting kan leiden tot gaslekken, brandgevaar of koolmonoxidevergiftiging. Een gecertificeerde installateur zorgt voor een veilige, correcte aansluiting en controleert alle branders en veiligheidsvoorzieningen. De gasaansluiting moet trouwens verplicht worden aangesloten door een erkend installateur. Zo ben je er zeker van dat alles voldoet aan de veiligheidsnormen. Nog op zoek naar een installateur? Hier kan je makkelijk en vrijblijvend offertes aanvragen.

Losstaande of inbouwgaskookplaat?

Je kan voor je gaskookplaat kiezen tussen een losstaand en een inbouwmodel. Een losstaande gaskookplaat is onderdeel van een vrijstaand fornuis of is een apart toestel dat je op je aanrecht kan zetten. Een inbouwmodel wordt in je werkblad geïntegreerd. 

Onderhoud

Een gaskookplaat blijft het langst in goede staat door ze na elke kookbeurt schoon te maken, branders en pannendragers regelmatig te reinigen en te controleren op verstoppingen. Hou het oppervlak vetvrij, voorkom ingebrand vuil en droog onderdelen goed af. Controleer af en toe de gasleiding en veiligheidsvoorzieningen en laat bij twijfel een professional meekijken. Zo blijft de kookplaat veilig, efficiënt en makkelijk in gebruik.

Veiligheidstips bij gebruik van een gasfornuis

Een gaskookplaat is efficiënt en veelzijdig, maar de open vlam brengt risico’s met zich mee. Met de juiste voorzorgsmaatregelen kook je veilig en voorkom je ongelukken.

1. Laat de kookplaat nooit onbeheerd achter
   • Koken op gas betekent altijd een brandbare vlam in de keuken. Verlaat de kookplaat niet zonder toezicht.
2. Gebruik geschikte pannen
   • Kies pannen die passend zijn voor de brander en stabiel op de pannendrager staan.
3. Houd brandbare materialen uit de buurt
   • Leg geen theedoeken, plastic of papier in de buurt van de vlam.
   • Let op met lange mouwen en losse kleding tijdens het koken.
4. Controleer op gaslekken
   • Gebruik een zeepoplossing bij de aansluiting van de gasleiding om lekkages te detecteren.
   • Ruik je gas of hoor je een sissend geluid, sluit dan direct de gastoevoer en bel een professional.
5. Gebruik de ventilatie
   • Zorg dat de dampkap aan staat of de keuken goed geventileerd is om koolmonoxidevorming te beperken.
6. Veilig ontsteken en uitzetten
   • Gebruik bij handmatige ontsteking altijd een lange lucifer of aansteker.
   • Draai de branders volledig uit na gebruik en laat ze afkoelen voordat je ze schoonmaakt.
7. Laat kinderen niet onbeheerd koken
   • Plaats de branders buiten bereik van kleinere kinderen.
8. Onderhoud en controles
   • Reinig branders en pannendragers regelmatig.
   • Controleer periodiek de thermokoppel en vlambeveiliging voor een correcte werking. 

Veelvoorkomende problemen en oplossingen

Hoewel gaskookplaten betrouwbaar zijn, kunnen er soms kleine problemen ontstaan. Vaak zijn ze eenvoudig op te lossen als je weet waar je op moet letten.

Gasfornuis versus andere kookplaten

Twijfel je nog tussen een gaskookplaat en andere types kookplaten? In deze tabel lijsten we de belangrijkste eigenschappen van elk type kookplaat op zodat je makkelijk kan vergelijken.

FAQ: gasfornuis