Zagen

Wie geregeld aan het klussen gaat, heeft alle baat bij een vlekkeloze zaagtechniek. Dat wil zeggen: de zaag moet het werk doen en niet andersom. Enkele zaagtips op een rijtje.

Stap 1: geschikte zaag kiezen

Zagen vind je in de meest uiteenlopende verschijningsvormen, elk met hun specifieke eigenschappen. Een greep uit het aanbod:

Boomzaag

Deze zaag is waarschijnlijk het meest bekend. Dat komt door de typische beugelvorm, waartussen het zaagblad bevestigd wordt. Daardoor kunnen twee mensen tegelijkertijd met de boomzaag werken. Een boomzaag heeft een smal blad van 2 tot 3 cm breed en van 0,5 tot 1 m lang. De tanden zijn symmetrisch en meestal vrij grof. Daarom is de boomzaak bij uitstek geschikt voor het zagen van dikke takken en dunne boomstammen.

Handzaag

Deze handzaag, ook wel Jefzaag of St.Jozefzaag genoemd, bestaat uit een flexibel, meestal uit staal vervaardigd zaagblad, verbonden met een handvat. Hierdoor is de zaag eenvoudig met één hand te gebruiken. Het blad van de handzaag is ongeveer 1 mm dik en heeft een lengte die schommelt rond de 50 cm. Verder is het blad smaller aan de voorkant van de zaag dan aan de handvatzijde. De tanden zijn om beurten naar links en naar rechts gebogen. Je hebt er in verschillende maten en vertandingen naargelang wat je gaat zagen. Let hierop bij aankoop.

IJzerzaag

Met dit zaagje kan je gemakkelijk dunne buizen en gordijnrails en –roeden op maat afzagen. De zaag heeft een smal zaagblad met veel, maar kleine tanden. Het zaagblad wordt gemonteerd in een beugel.

Verstekzaag

Om te zagen onder een hoek, gebruik je een verstekzaag. Dit is een handbediende zaag, uitgerust met een houder waarin het te zagen voorwerp kan rusten. De zaag zelf is bevestigd aan een geleider. Op die manier kan de hoek tussen de zaag en het te zagen voorwerp nauwkeurig ingesteld worden op de meest gangbare hoeken, zoals 30°, 45°, 60° en 90°. Een typische toepassing van een verstekzaag is het maken van een kader of omlijsting voor een schilderij.

Schrobzaag

Dit dunne, flexibele zaagje is ideaal om ronde vormen uit te zagen. Het zaagblad wordt naar de punt toe steeds smaller. De greep is eenvoudig te hanteren, maar het is voor beginners geen sinecure om doeltreffend met de schrobzaag te werken. Je zal merken dat het zaagblad nogal vlug dubbel plooit. Rustig en gecontroleerd zagen met een vaste hand is dus de boodschap.

Kettingzaag

de macho onder de zagen, gemaakt voor het ruige werk. De kettingzaag dient uitsluitend om hout te zagen. Het zaagblad heeft geen einde. De ketting, waarop zich de zaagtanden bevinden, draait er voortdurend omheen. Het hart van de kettingzaag bestaat uit een motor die via een klein tandwiel de ketting doet ronddraaien. Tijdens het werken met een kettingzaag is voorzichtigheid geboden. Draag altijd stevige handschoenen en werklaarzen. Idealiter draag je tijdens het werken met een kettingzaag ook scheenbeenbescherming, oordopjes en een veiligheidsbril.

Figuurzaag

Om scherpe bochten en complexe vormen uit te zagen, gebruik je best een figuurzaag. Deze zaag bevat een dun zaagblad, dat in een hoge beugel wordt gespannen. De figuurzaag is vooral geschikt om kleine houten voorwerpen te zagen, niet dikker dan 12 mm.

Kapzaag

Deze korte zaag voor houtbewerking is ideaal om hout af te korten, op maat te zagen. De bovenkant van het zaagblad is verstevigd met een opgeperste stalen strip: de kap. Hierdoor heeft het zaagblad een grote stijfheid, en dat is nodig om mooi rechte zaagsneden te maken. Een kapzaag is tussen 20 en 30 cm lang, met zo’n 4 tot 8 tanden per cm.

Stap 2: voorzorgsmaatregelen nemen

• Afhankelijk van wat je gaat zagen en met welk type zaag je dat gaat doen, neem je bepaalde veiligheidsmaatregelen.
• Controleer altijd of het zaagblad nog scherp en roestvrij is.
• Zet het te zagen werkstuk stevig vast. Anders kan dat tijdens het zagen afbreken en voor (lichamelijke) schade zorgen.
• Draag aangepaste kledij, zoals oor- en gelaatsbescherming en werkhandschoenen.
• Ook wanneer je met een klein zaagje werkt is het belangrijk je ogen te beschermen.
• Zorg ervoor dat andere mensen of dieren op een veilige afstand staan.

Stap 3: zagen

• Hou de vrije hand uit de buurt van de zaag en hou (indien mogelijk) de wijsvinger van de zagende hand gestrekt tegen het zaagblad aan. Zo wijs je als het ware de zaagrichting aan.
• Gebruik de volledige lengte van het zaagblad en hou de zaag onder een hoek ten opzichte van het materiaal om vlotter te kunnen zagen.
• Zaag ook nooit recht op een afgetekende zaaglijn, maar net ernaast. Zo heb je een beter overzicht.
• Gebruik je een zaagbok, zorg dan dat het af te zagen stuk voorbij de bok uitsteekt en vrij op de grond kan vallen.