Schakelaar kiezen

Met een schakelaar kan je een stroomkring sluiten en verbreken waardoor je een apparaat of lichtpunt aan- en uitschakelt. Er zijn verschillende soorten schakelaars. In deze klus geven we een overzicht van de meest voorkomende soorten en hun toepassingen.

Enkelpolige schakelaar

Om 1 lichtpunt van op 1 plaats te bedienen in droge ruimtes.
Heeft 1 schakelknop en 2 aansluitklemmen (er komen 2 schakeldraden toe).
Bij enkelpolige schakelaars wordt enkel de stroomvoerende draad onderbroken.

Tweepolige of dubbelpolige schakelaar

De tweepolige schakelaar werkt volgens hetzelfde principe als de eenpolige schakelaar, maar wordt gebruikt in vochtige ruimtes, zoals de badkamer, en voor buitentoepassingen.
Om het risico op aanraking met stroomvoerende delen en lekstromen volledig uit te sluiten, worden bij de tweepolige schakeling zowel de stroomvoerende fasedraad als de nulgeleider onderbroken.
Heeft 1 schakelknop en 4 aansluitklemmen (er komen 4 schakeldraden toe).

Wisselschakelaar

Om 1 lichtpunt van op 2 plaatsen te bedienen. Je gebruikt hiervoor 2 schakelaars.
Heeft 1 schakelknop en 3 aansluitklemmen (er komen 3 schakeldraden toe).

Serieschakelaar

Om 2 lichtpunten van op 1 plaats te bedienen. De schakelaar heeft dan 2 halve schakelknoppen.
Het zijn eigenlijk 2 enkelpolige schakelaars in 1 behuizing.
Heeft 2 schakelknoppen en 3 aansluitklemmen (er komen 3 schakeldraden toe).

Kruisschakelaar

Het doel van een kruisschakeling, is het bedienen van 1 lichtpunt van op 3 of meer plaatsen. Kruis wil zeggen dat er 2 contacten ofwel recht ofwel gekruist doorgeven worden.
Wordt bijvoorbeeld gebruikt in de slaapkamer om de lamp te bedienen aan de deur en aan beide bedzijden.
Voor een kruisschakeling heb je één kruisschakelaar en 2 wisselschakelaars nodig.
Heeft 1 schakelknop en 4 aansluitklemmen (er komen 4 schakeldraden toe).

Trappenhuisautomaat

De trappenhuisautomaat is een tijdrelais dat na het indrukken een of meerdere contacten sluit.
Die contacten blijven gesloten tot een vooraf ingestelde tijd verstreken is.
Het doel van de trappenhuisautomaat is het automatisch uitschakelen van lampen in gebouwen waar veel mensen komen, zoals appartementsgebouwen, trapzalen en bergplaatsen.

Impulsrelais

Een impulsrelais is een van op afstand bediend elektromagnetisch relais. Het mechanisme ervan is zo gebouwd dat het contact bij elke stroompuls van stand verandert. Het relais behoudt deze stand tot de volgende impuls.
Een impulsrelais wordt altijd in het elektrisch bord ingebouwd en bedient van daar de verlichting. Ook alle kabels voor de desbetreffende verlichtingskringen vertrekken van het elektrisch bord.
Zo kan le later makkelijk aanpassingen uitvoeren. Wil je een bepaalde drukknop een ander lichtpunt laten schakelen, dan koppel je de drukknop eenvoudig aan een ander impulsrelais.
Je kan ook werken met een impulsrelais met een 'alles aan' – 'alles uit'- functie.
Als je een drukknop de functie 'alles aan' of 'alles uit' geeft, dan kan je met die drukknop alle verlichting op hetzelfde moment uitschakelen.

Aardlekschakelaar

Deze schakelaar, ook wel verliesstroom- of differentiaalschakelaar genoemd, zorgt ervoor dat stroomverlies meteen ontdekt wordt.
Een aardlekschakelaar wordt altijd in het elektrisch bord ingebouwd.
Bij stroomverlies zal de aardlekschakelaar de stroom automatisch afsluiten. Die kan pas weer aangezet worden als het lek opgelost is.
Het doel van aardlekschakelaars is bescherming bieden tegen elektrocutie en kortsluiting.
Je moet de aardlekschakelaar minstens 2 keer per jaar testen. Als je de testknop op de aardlekschakelaar indrukt, moet die zich automatisch uitschakelen. Doet die dat niet, raadpleeg dan een installateur.