Een goede badkamerverlichting begint bij een degelijk lichtplan. In zo'n lichtplan zet je vooraf alles op papier: de verschillende types licht, de lichtsterktes en waar de lichtpunten zullen komen. Omdat elektriciteit en natte ruimtes geen ideale combinatie zijn, is het belangrijk dat je voor armaturen kiest die de lichtbron voldoende beschermen. Maar hoe vertalen die aandachtspunten zich in de praktijk? Ontdek het hier.
Lichtplan badkamer
Goed begonnen is half gewonnen: een goed lichtplan is de eerste stap. Op zo’n plan teken je uit welke lichtpunten en armaturen waar komen. Je kan hiervoor beroep doen op een lichtadviseur of een interieurarchitect die naargelang jouw wensen en budget een lichtplan opstelt. Maar als je liever zelf aan de slag gaat, weet dan dat alles draait om een goede mix van algemene, functionele en accentverlichting, en de juiste lichtsterktes. Het artikel Badkamerklussen? De interieurarchitect weet raad met interieurarchitect Karla Hennes zet je op weg.
Bij het inrichten van je badkamer moet je weten wat waar gaat komen. Dat is immers belangrijk bij het leggen van je elektriciteitsleidingen. Vergeet daarbij ook je stopcontacten en schakelaars niet. Een plan maken of alles op de muren tekenen is daarom altijd handig. Ben je van plan zelf je elektriciteitsleidingen aan te leggen? Lees er alles over in onze klus 'Sleuf in muur uitfrezen en dichten'.
Welke soort verlichting waar?
De algemene verlichting zoals een plafondlamp of halogeenspots zorgt voor de basisverlichting in je badkamer. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor Het Bouwbedrijf WTCB raadt in zijn 'Praktische en technische gids voor de verlichting van woningen' een gemiddelde verlichtingsterkte van 200 lux aan voor de badkamer.
Naast een algemene verlichting is ook een accentverlichting voor de spiegel belangrijk. Hier heb je immers wat meer licht nodig om je deftig te kunnen scheren of make-up aan te brengen. Plaats de kabel daarom op een doordachte en logische plaats zodat hij goed zit voor de meeste in de handel verkrijgbare spiegels en armaturen.
Verlichting, maar geen verblinding
Let wel op dat er geen gevaar is voor verblinding. Voor de accentverlichting kan je kiezen voor een lichtbron boven of aan weerszijden van de spiegel. Die laatste optie heeft als voordeel dat ze geen schaduw op het gezicht vormt, tenminste als je de lichtbronnen op ooghoogte plaatst. Het WTCB adviseert voor deze accentverlichting een lichtsterke van 300 tot 500 lux.
Bescherming tegen water
Armaturen vervullen verschillende functies, maar nergens is het beschermende aspect ervan zo belangrijk als in natte ruimtes. De lichtbronnen zijn immers blootgesteld aan vochtige lucht, stoom en waterspatten. Kies daarom voor armaturen met de juiste IP-classificatie (International Protection). Die classificatie bestaat uit twee cijfers, waarvan vooral het tweede cijfer dat de waterbestendigheid aanduidt, in deze context belangrijk is. Dat cijfer geeft aan of een armatuur de verlichtingsbron voldoende beschermt tegen water. Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties AREI deelt de badkamer op in vier zones naargelang de nabijheid van bad, lavabo of douche. Voor elke zone gelden andere IP-voorschriften.
- Zone 0: in zone 0 moeten alle verlichtingsapparaten die gevoed worden door een spanning kleiner dan of gelijk aan 12 V minimaal IPX7 zijn. Voor apparaten die gevoed worden met een spanning kleiner dan 6V zijn er geen speciale voorschriften.
- Zone 1: Ook hier zijn er geen speciale vereisten voor apparaten die gevoed worden met een spanning kleiner dan 6V. Voor apparaten die van stroom worden voorzien door een spanning groter dan of gelijk aan 12 V, is IPX4 het minimum.
- Zone 2: Als de apparaten gevoed worden door een lage spanning, geldt een IP-minimum van X4. Alle andere apparaten moet je op een hoogte van minstens 1,6 m plaatsen.
- Zone 3: Wordt het verlichtingspunt gevoed met een netspanning van 230V? Dan is een beschermingsindex IPX1 verplicht. Voor zeer lage spanningen gelden er geen verplichtingen.
| IP-index | Bescherming |
|---|---|
| IPX0 | Geen bescherming |
| IPX1 | Bescherming tegen druppelend water |
| IPX2 | Bescherming tegen waterdruppels met een invalshoek tot 15 graden |
| IPX3 | Bescherming tegen sproeiend water |
| IPX4 | Bescherming tegen opspattend water |
| IPX5 | Bescherming tegen waterstralen |
| IPX6 | Bescherming tegen krachtige stralen |
| IPX7 | Bescherming tegen onderdompeling |
| IPX8 | Bescherming tegen permanente onderdompeling |
Armatuur plaatsen op tegels
Een armatuur plaatsen op tegels is niet altijd eenvoudig. Bij gewone wandtegels valt de moeilijkheidsgraad nog mee, maar bij volkeramische varianten wordt het al iets minder evident. Met een gewone steenboor raak je er immers amper door. Gebruik daarom een speciale watergekoelde steenboor. Het kan eventueel ook met een pneumatische boormachine, maar wees dan extra voorzichtig zodat je de tegel niet breekt. Niet te hard duwen en indien mogelijk koelen met water. Om niet van het puntje te glijden waar je boort, kan je best een stukje tape kleven zodat de boor een beter houvast heeft.
Op zoek naar nog meer boortips? Lees dan zeker onze klus 'Boren' om je boortechniek op punt te stellen.
Gipsplaten wand? Maak er gebruik van
Vaak heb je in een badkamer, zeker bij verbouwingswerken, een gipsplaten wand waar je alle leidingen kunt wegwerken. Heel handig, dus hou er zeker rekening mee bij het opstellen van je badkamerplan. Gebruik dan wel een watervaste gipsplaat. Het is ook heel eenvoudig om een schakelaar of stopcontact in deze wanden te plaatsen als je gebruik maakt van hollewand inbouwdozen. Gebruik hiervoor een klokboor met een diameter van 68mm. Als je een dubbele inbouwdoos wil plaatsen, zitten de twee centers 71mm uit elkaar. Zaag dan nadien de twee overgebleven 'driehoeken' weg. Controleer de juiste maten nog wel even met de richtlijnen van de leveranciers. Dit kan soms wel eens een paar millimeters verschillen.
