Het principe van de tegel- en speksteenkachel steunt op het accumulerende vermogen van de vuurvaste stenen (chamottestenen) of speksteen waaruit de kachels opgebouwd zijn en van de keramische tegels of speksteen waarmee ze bezet zijn.
Korte stooktijd, lange warmteafgifte
Deze stenen nemen de warmte op en geven ze langzaam terug af in de vorm van een aangename zachte stralingswarmte. Hierdoor is er een relatief korte stooktijd nodig voor een lange warmteafgifte. Die geleidelijke warmteafgifte verhoogt de veiligheid, want je kan je niet verbranden aan de kachel. Vandaar dat er meestal zitbanken tegen gebouwd worden.
Verbranding
Een ecologische troef van tegel- en speksteenkachels is de zeer zuivere verbranding. Het CO wordt bovendien door de hoge warmte omgezet wordt in CO2,wat op zijn beurt door de natuur wordt omgezet in zuurstof (O) en koolstof (C).
Het rookkanalenstelsel van een speksteenkachel is een beetje eenvoudiger dan dat van tegelkachels, maar het grote verschil zit hem vooral in het materiaalgebruik:
- Speksteen: een zware, zacht aanvoelende natuursteen die gemakkelijk bewerkbaar is. Komt mogelijkheden voor vormgeving ten goede.
- Speksteenkachels zijn traditioneel parelgrijs. Decoratieve noot kan door motieven in de kachel te laten aanbrengen of tekeningen in de kachel te laten zandstralen.
Op maat
Naast een beperkt aantal standaardmodellen van vooral massieve speksteenkachels worden tegel- en speksteenkachels overwegend op maat ontworpen en gebouwd. Enkele aandachtspunten:
- Moet de tegelkachel als bij- of als hoofdverwarming dienen?
- Hoe groot is de ruimte die de kachel moet verwarmen?
- Welke warmtecapaciteit heb je daarvoor nodig?
- Hoe groter de oppervlakte, hoe meer warmte de kachel kan omzetten in stralingswarmte.
- Een tegel- of speksteenkachel kan je manueel stoken, elektronisch regelen of volautomatisch computergestuurd bedienen.
Foto Dutry & Co België Tulikivi
Massieve tegel- en speksteenkachel
Massieve tegel- en speksteenkachels bestaan volledig uit vuurvaste stenen of speksteen. Ze hebben een erg hoog rendement, een volledige verbranding en produceren langdurige stralingswarmte. Het duurt wel lang voordat ze op temperatuur zijn. Laat deze kachel nooit volledig afkoelen tijdens koude wintermaanden, maar blijf met tussenpozen stoken. Je hebt weinig of geen vat op de warmteafgifte en je kan de kachel niet uitschakelen. Daarom wordt het voornamelijk gebruikt als bijverwarming in landen met strenge winters. Het is minder geschikt voor ons gematigd zeeklimaat.
Combitegel- en speksteenkachel
Combitegel- en speksteenkachels zijn ideaal voor ons klimaat: een combitegel/speksteenkachel of een convectietegel/speksteenkachel. Ze verschillen niet qua uitzicht van het massieve broertje, maar hebben wel een ander werkingsprincipe. Ze halen een enorm hoog rendement en hebben een zuivere vebranding door hoogtechnologische gietijzeren brander. Ze geven al na een kwartier warmte af.
Het verschil tussen een combikachel en een convectiekachel zit hem in het recuperatiesysteem. Bij combitegel/speksteenkachels worden rookgassen opgevangen in het labyrint van rookkanalen, wat het rendement verhoogt. Bij convectietegelkachels bestaat het recuperatiegedeelte uit gietijzer en bij een combikachel uit chamotte (vuurvaste stenen), bekleed met keramische tegels of voor de combispeksteenkachel met speksteen of chamotte. Een convectietegel/speksteenkachel produceert meer convectiewarmte, maar is sneller en beter regelbaar dan andere speksteen/tegelkachels. Je regelt de temperatuur door convectieroosters te openen of te sluiten en door brander (eventueel thermostatisch) te stoken.
Brandstof
Hout is de meest gebruikte brandstof voor tegelkachels. Maar ook gas, stookolie en pellets zijn mogelijk.
Steeds vaker worden tegel- en speksteenkachels (de convectie- en combitypes) als totaalverwarming gebruikt. De tegelkachel staat centraal in de woning en via luchtkanalen gaat de warmte naar de andere vertrekken. Vooral een oplossing voor compacte woningen.
De kachel kan ook instaan voor de warmwaterproductie, eventueel in combinatie met zonnepanelen. Via een buffervat wordt warmte afgegeven aan de vloer- en/of wandverwarming en wordt sanitair water aangemaakt voor keuken en badkamer.
