OPINIE: “Wie wil er nu absolute privacy?”

Betekent kleiner en dichter bij elkaar wonen automatisch een aanslag op je privacy? Bruno Vanbesien, architect en overtuigd pleiter voor duurzaam (ver)bouwen, vindt van niet.

De stad wenkt. De toevlucht naar kleinere woningen is onomkeerbaar. Ook bouwbedrijven hebben de boodschap begrepen. Zo ontwikkelt Matexi miniflats van amper 40 m² in Henegouwen. Kostprijs: 100.000 euro. De markt lijkt klaar, maar veel toekomstige woningeigenaars vrezen dat ze moeten inboeten op privacy. Onterecht, vindt architect Bruno Vanbesien.

Privacy staat los van locatie

Privacy, of althans het gevoel hiervan, staat los van of je nu in de stad of op de buiten woont. Boven in een woontoren ervaar je waarschijnlijk veel meer privacy dan in een viergevelwoning in een kleine verkaveling.

Eigenlijk is absolute privacy niet eens gewenst. Veiligheid is vandaag gespreksonderwerp nummer één. Willen we echt wonen in een buurt vol afgesloten burchten zonder enige vorm van sociaal contact? Veiligheid bekom je net door sociale controle. Zonder een mix tussen publiek en privé kan je die controle wel vergeten.

Slim in de stad

In het geval van grote percelen en dito woningen zijn ontwerpfouten minder problematisch. Wie kleiner gaat wonen, moet extra goed nadenken over het concept van zijn woning. In Scandinavië of in Japan, waar deze woontrend al lang ingeburgerd is, zijn ze al veel langer bezig met privacy en denken ze gericht na over kwalitatief samenwonen.

Nog te veel appartementsgebouwen missen visie en inspiratie, terwijl een goed ontwerp écht wel het verschil maakt. Dezelfde tendens zien we helaas terug bij stadswoningen. Ze worden te dom verbouwd. Een goed uitgekiende stadswoning of appartement heeft qua levenskwaliteit en wooncomfort nochtans kilometers voorsprong op een vrijstaande cataloguswoning op een banaal perceel.

Oriëntatie doet wonderen

Veel mensen vragen mij om een open woning met heel veel lichtinval én met absolute privacy te ontwerpen. Dat kan natuurlijk niet. Een goede tip: denk na in functie van je verschillende ruimtes. Ruimtes waar je maximale privacy wenst – de badkamer bijvoorbeeld –  moet je niet hetzelfde aanpakken als ruimtes waar je meestal privacy wil, zoals de slaapkamers en de leefruimtes.

Alleen al de oriëntatie kan wonderen doen. In typische oude rijwoningen zitten de keuken en de traphal meestal achteraan. Draai dit gewoon om – keuken vooraan, leefruimte achteraan – en je hebt vaak een betere situatie.

Beter hoge, smalle ramen

Licht binnentrekken of nieuwe ramen maken, is misschien moeilijker in een rijwoning dan in een vrijstaande woning. Maar je kan je afvragen wat mensen in een modale verkaveling uiteindelijk doen met dit voordeel. Vaak zie je alleen maar een paar kleine ramen aan de voorkant van de woning. En daar hangen dan nog eens gordijnen voor. Aan de zijkanten bevinden zich meestal de keuken en de garage met opnieuw een minimum aan ramen, om dan achteraan alles volledig open te gooien. Kan je dan niet even goed in een rijwoning in de stad wonen met een pak bijkomende voordelen van dien?

Als je staat op je privacy, neem je misschien beter hogere, maar smallere ramen. Hoe hoger ramen in je gevel zitten, hoe meer licht ze binnenbrengen. Vanaf een bepaalde hoogte krijg je dan ook geen binnenkijk meer. Hoge plafonds in combinatie met hoge ramen doen dus wonderen.

Ten slotte zijn er nog een aantal andere oplossingen, zoals vides, binnentuinen, daklichten, ramen met diepe stijlen, claustra-metselwerk (met extra ruimte tussen twee bakstenen, zodat licht gemakkelijk binnen kan, red.)… Maar deze toepassingen moet je project per project evalueren. Met enkel gordijnen ben je meestal niet goed bezig.

Akoestische privacy

Hoe dichter je op je buren woont, hoe belangrijker technische oplossingen worden. Het probleem is dat veel mensen in oude appartementen wonen, in blokken uit de jaren 50, gebouwd zonder enige visie of kwaliteit. De akoestische privacy is er meestal ondermaats. Al is er doorheen de jaren heel wat vooruitgang geboekt.

Akoestiek is en blijft iets zeer technisch. Elke architect, aannemer of andere bouwpartner moet hier voldoende aandacht aan besteden en mee zijn met de laatste ontwikkelingen. Zelfbouwers hebben hier bijvoorbeeld zeer weinig kennis van. Degelijk advies en opvolging zijn dus absoluut noodzakelijk.