Ventilatie vs. dampkap: hoe maak je de juiste keuze?

Een dampkap in huis lijkt vanzelfsprekend. Toch is het gebruik ervan niet verplicht. Evenmin ben je gebonden aan specifieke eisen. Nochtans is het belangrijk om het juiste type dampkap te koppelen aan het gepaste ventilatiesysteem. Julie Cottyn (dampkapproducent Novy), Stijn Gheysen (Dialoog, adviescentrum voor duurzaam bouwen en bewust wonen) en Sammy Rogmans (ingenieursbureau Nexilis) vertellen je precies waar je op moet letten.

Traditioneel of recirculatie?

Los van de opstelling van je dampkap – denk maar aan plafond-, wand- of zelfs werkbladmodellen – heb je de keuze tussen de traditionele dampkap met afzuigleiding naar buiten en de recirculatiedampkap. Die laatste zuigt lucht aan uit je woning, filtert de kookgeurtjes en blaast de gefilterde lucht weer de ruimte in.

Bij dampkapfabrikant Novy ligt de focus al een aantal jaren op de recirculatiedampkap. “In 2017 was een op de vier verkochte dampkappen een recirculatiemodel. De verkoopcijfers zitten al een tijdje in stijgende lijn”, weet marketing executive Julie Cottyn.

Aandachtspunten bij een traditionele dampkap

Maar veel gezinnen kiezen dus blijkbaar nog voor de klassieke dampkapinstallatie. “Is de afvoer naar buiten dichtbij en kook je vaak met sterke geuren, dan is dit voor velen een logische optie”, beseft Cottyn. “Niet alleen de kookgeur, maar ook het kookvocht verlaten het huis. Terwijl een recirculatiedampkap enkel de geur neutraliseert.”

Toch bekijk je beter elk geval apart, waarschuwen experten. De foute keuze van dampkap kan namelijk gevolgen hebben voor je ventilatiesysteem, maar ook voor je energiefactuur. Vooral bij de klassieke dampkap zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten.

“Elk ventilatiesysteem, natuurlijk of mechanisch, geraakt drastisch verstoord wanneer je een traditionele dampkap gebruikt”, stelt Sammy Rogmans van Nexilis. “Een dampkap verplaatst namelijk ongeveer 700 à 800 m³ per uur aan lucht. Voor de meeste ventilatiesystemen in gezinswoningen is dat amper 300 à 350 m³ per uur. Een dampkap is dus veel krachtiger.” 

Ongemakken?

Wanneer je traditionele dampkap lucht naar buiten blaast, creëer je een zogenaamde onderdruk in huis. Hierdoor wordt automatisch terug lucht je woning ingezogen. Pure fysica. "In het geval van een volledig mechanisch D-ventilatiesysteem geraakt de balans tijdelijk verstoord. Niet ideaal voor je installatie, maar het systeem herstelt zichzelf. Bij een C-systeem is het risico op ongemakken groter”, waarschuwt Rogmans.

Wat voor ongemakken? “Zet je de dampkap op, dan komt er via je raamroosters een pak meer lucht naar binnen”, legt Stijn Gheysen van Dialoog uit. “Zo behoud je wel min of meer de balans tussen je aan- en afgevoerde lucht, maar dit voelt niet altijd aangenaam aan voor de personen in de keuken of eetkamer. Zeker wanneer het buiten koud is.”

“Bovendien moet je die extra koude lucht bijverwarmen en dit merk je op termijn aan je energiefactuur. Maar daar bestaan wel oplossingen voor. Een optie is om dichter bij de dampkap een opening te voorzien die automatisch open en dichtgaat als je dampkap in werking treedt. Dit maakt de circulatiebaan van de onaangename buitenlucht een stuk korter.”

Aandachtspunten bij een recirculatiedampkap

De recirculatiedampkap werkt op basis van een koolstoffilter. Die neutraliseert de kookgeurtjes. “Je kookvocht blijft – in tegenstelling tot bij een traditionele dampkap - echter wel in huis”, vertelt Sammy Rogmans. “In oudere woningen met koudebruggen en risico op condens- of schimmelvorming is dit geen goed idee. In een moderne woning, met goed uitgevoerde bouwknopen en degelijk ventilatiesysteem vormt dit geen probleem. Meer nog, dankzij de vochtbufferende eigenschappen van je pleisterwerk verkrijg je een aangename luchtvochtigheid en een comfortabel binnenklimaat in huis.”

Let wel, de actieve koolfilter is regelmatig aan reiniging of vervanging toe. “Onze dampkappen geven aan wanneer je de filter moet proper maken”, zegt Julie Cottyn. “In principe gebeurt dit eenmaal om de 200 kookuren. Om de filter te regenereren, leg je die een uurtje in de oven op 120 graden. Je kan dit twaalf keer herhalen. Je zit dus goed voor zo’n drie à vijf jaar, afhankelijk van hoe vaak en op welke manier je kookt. Daarna moet je een nieuwe recirculatiefilter kopen.”

Nog een aandachtspunt: “Hou vanwege de actieve koolfilter rekening met het geluid en het debiet”, tipt Rogmans. “Je hebt wellicht een zwaarder type dampkap nodig om evenveel lucht te kunnen aanzuigen als bij een traditionele dampkap.”

Wanneer traditioneel? Wanneer recirculatie?

In recente nieuwbouwwoningen en bij ingrijpende renovaties, waar luchtdichtheid belangrijk is, is een traditionele dampkap geen goed idee, klinkt het eensgezind bij de experten. “De luchtaan- en afvoerpunten van je dampkap creëren sowieso al twee luchtlekken. Je krijgt met andere woorden non-stop koudere lucht binnen”, duidt Stijn Gheysen.

“Zeker in combinatie met een D-ventilatiesysteem met warmterecuperatie zou dit extra jammer zijn. Je kiest namelijk voor een dergelijk systeem om je verwarmingskosten te drukken. Luchtlekken doen dit grote voordeel net teniet. Zonde van je investering en van je energiefactuur.”

Wanneer is de keuze voor een traditionele dampkap wel verantwoord? “Bijvoorbeeld als bij een verbouwing een aantal belangrijke koudebruggen onmogelijk weg te werken zijn”, aldus Sammy Rogmans. “Hoe minder energiezuinig en luchtdicht je woning is, hoe minder groot het verschil tussen beide wordt en hoe minder een traditioneel model voor onevenwicht zorgt”, vult Stijn Gheysen aan. “Bij ingrijpende renovaties en nieuwbouw adviseren we echter altijd om recirculatie toe te passen.”