Tom nam ontslag om zich fulltime op renovatie te storten

Hoe leer je als architect het best de kneepjes van het vak? Door zelf de handen uit de mouwen te steken. En dus verbouwde Tom Cole zijn rijwoning in Borgerhout grotendeels zelf.

In 2010 liet architect Tom Cole in Borgerhout zijn oog vallen op een rijwoning van meer dan honderd jaar oud. “De originele indeling was nog intact en ook de structuur van het pand was perfect in orde. De stadstuin en mooie ligging aan het park gaven de doorslag.”

Maar er was werk aan de winkel. “Op de verdiepingen ontbraken centrale verwarming en sanitaire voorzieningen. En de weinig kwalitatieve aanbouw aan het gelijkvloers moest gesloopt worden.” De rest van de woning werd volledig gestript. “Enkel de verdiepingsvloeren, de trap en het schrijnwerk in de voorgevel bleven behouden.”

Echte praktijkervaring

Net na zijn stage als architect was het bouwbudget van Tom beperkt. “Het uurloon van een aannemer stond in schril contrast met mijn eigen verdiensten. Het was dan ook logisch om zelf een groot deel van de werken uit te voeren. Bovendien was het de perfecte kans om echte praktijkervaring op te doen. Tom stopte bij zijn werkgever om zich fulltime aan zijn renovatieproject te wijden. “Ik logeerde bij mijn ouders en ook een jaar in Luxemburg waar mijn vriendin toen werkte. Dat betekende heel wat over en weer gereis, maar ik had wel een plek om te wonen en moest niet kamperen op een werf.”

“Unieke ervaring”

Met ondersteuning van een zelfbouwfirma nam Tom zelf de elektriciteit, het sanitair en de verwarming voor zijn rekening. “Van de ruwbouwaannemer mocht ik ook mee helpen. Dit was als architect zeer leerrijk: mortel mengen, beton bekisten, wapening plaatsen, … allemaal zaken die je wel op een werf ziet gebeuren maar ze zelf uitvoeren was een unieke ervaring.”

Geen high-end materiaal

Als zelfbouwer voerde Tom nog heel wat andere werken uit:

Afbraakwerken
Het plaatsen van de keuken en badkamer
Schrijnwerk voor trap en vast meubilair
Tegelwerken
Plaatsen van gipskartonnen wanden
Vloerafwerking

De volgende taken liet hij over aan een aannemer:

Pleisterwerken
Aanleg van vloer in polybeton
Buitenschrijnwerk
Binnendeuren
Gespoten PU-isolatie
Dakwerken
Gevelafwerking

De grootste besparing ligt volgens Tom in de tijd die je zelf investeert. “Om ons budget onder controle te houden, hebben we bewust niet gekozen voor de duurste of meest high-end materialen en systemen.”

Authentieke elementen

Enkele aanwezige elementen werden bewaard, zoals de mozaïekvloer in de gang. “De plafondsierlijsten en rozetten hebben we gerestaureerd. Die zaten verstopt achter een vals plafond. Na wat opzoekwerk en enkele zeer dure offertes hebben we delen van de sierlijsten zelf opnieuw nagemaakt volgens het oude model.”

“Aannemers verklaarden ons voor gek”, zegt Tom. “En het heeft ons tijd en moeite gekost, maar het resultaat heeft meer charme dan een strakke gipskartonnen doos.”

6 tips van Tom Cole voor zelfbouwers

“Choose your battles. Niet alle werken zijn even eenvoudig of leveren evenveel besparingen op.”
“Maak tijd vrij. Zet je professionele en sociale leven een tijdje on hold. Dit klinkt hard maar zorgt ervoor dat je niet in een jarenlange renovatie belandt waarbij de moed je na een tijd in de schoenen zakt. Je hebt bovendien meer tijd nodig dan een aannemer om hetzelfde resultaat te bereiken. En soms behaal je door meer tijd te nemen ook betere resultaten dan een aannemer onder tijdsdruk.”
“Durf te beginnen. Er is een schat aan info te vinden online maar je moet het kaf van het koren scheiden. De meeste klussen zijn niet bepaald rocket science maar vergen vooral durf en een juiste voorbereiding. Een beetje handig zijn, een plan kunnen lezen en wat ruimtelijk inzicht helpen natuurlijk.”
“Laat je bijstaan door een (interieur)architect. Hoe goed je het als bouwheer soms zelf denkt te weten, een extra opinie of advies kan zeker geen kwaad. Zoek een aannemer die je toelaat om mee te werken of delen zelf uit te voeren, eventueel met zijn logistieke ondersteuning.”
“Investeer in kwalitatief gereedschap. Dat kost wat, maar werken met aftands gereedschap dat de werken ophoudt is niet echt productief en alleen maar frustrerend.”
“Soms is (deels) slopen en herbouwen een betere optie. Lang niet alle woningen zijn nog de moeite waard om te verbouwen. Met een schone lei beginnen zal in bepaalde gevallen tot betere ruimtelijke en bouwfysische resultaten leiden.”