Heeft jouw woning een gezond binnenklimaat? Zo zorg je voor gezonde lucht

We brengen steeds meer tijd binnen door, zowel thuis als op ons werk. Wist je dat de lucht hier tot vijf keer meer vervuild is dan buiten? Slecht verluchte ruimtes zorgen al snel voor hoofdpijn en vermoeidheid. Een gezond binnenklimaat is dus essentieel. Maar hoe herken je een gezonde woning? 

Wat is een gezond binnenklimaat?

Het binnenklimaat verwijst naar de luchtkwaliteit in huis en andere omgevingsfactoren zoals de temperatuur en de luchtvochtigheid. Een gezond binnenklimaat is belangrijk voor je welzijn en comfort en voorkomt gezondheidsproblemen zoals allergieën en ademhalingsklachten. 

Met welke factoren moet je rekening houden?

Er zijn verschillende factoren waar je rekening mee moet houden als je een gezond binnenklimaat wil creëren. 

1. Luchtkwaliteit

Een goede luchtkwaliteit draagt bij aan een gezond binnenklimaat. Een indicator voor de luchtkwaliteit is de CO₂-concentratie. Die is gerelateerd aan het aantal personen in een kamer. Bij voorkeur moet het CO₂-gehalte onder de 1.200 ppm (parts per million, red.) blijven. Maar dit cijfer zegt niet alles!

Een andere belangrijke factor zijn vluchtige organische stoffen (VOC), zoals geurtjes. Deze stoffen zijn onder andere afkomstig van verf, schoonmaakmiddelen en brandvertragers in tapijten of gordijnen. Ze zijn een belangrijke bron van binnenluchtvervuiling. Wat kan je zelf doen? Kies bewust voor materialen waar weinig solventen of formaldehyde in zitten en vermijd producten of meubels met een sterke lijmgeur.

Ook tijdens het koken komen er naast waterdamp gassen vrij waarin veel fijnstof zit. In een open keuken zonder goede dampkap verspreidt het fijnstof zich en kan het uren blijven hangen. Wist je dat de fijnstofproductie vergelijkbaar is met de fijnstofproductie aan een snelweg? Met een goede afzuigkap kan je dit probleem gemakkelijk oplossen.

2. Vochtigheidsgraad

Naast het CO₂-niveau kijk je ook best naar de relatieve luchtvochtigheid. Vocht in huis is zowel voor je gezondheid als woning nefast. In een ideale situatie ligt de relatieve luchtvochtigheid tussen de 40 en 60%. Neem je een douche en ontstaat er condens op de spiegels? Dan is er op dat moment te veel vochtproductie in de ruimte. Als het vocht in je badkamer blijft of in je woning terechtkomt, kan je vochtproblemen of schimmelvorming krijgen.

3. Binnentemperatuur

Te warm of te koud is niet aangenaam. De ideale binnentemperatuur in je leefruimte ligt tussen de 19 en 22 graden. In je badkamer mag het iets warmer zijn, terwijl in je slaapkamer net het omgekeerde geldt. Heeft je woning grote glaspartijen? Dan geniet je in de winter van extra zonnewarmte, maar in de zomer kan de temperatuur snel oplopen. Met rolluiken of zonwering houd je het binnenklimaat in je woning beter onder controle.

4. Licht

Natuurlijk licht draagt bij aan je wooncomfort. Daglicht bevordert je welzijn en kan je stemming en productiviteit verbeteren. Bovendien is daglicht gratis en helpt het om te besparen op je elektriciteitsfactuur. Zorg daarom voor voldoende natuurlijk daglicht. Met deze tips haal je meer daglicht in huis.

5. Geluid 

Ook geluid kan een impact hebben op je welzijn en productiviteit. Langdurige blootstelling aan verkeerslawaai of luide buren kan irritatie en stress veroorzaken. Beperk geluidsoverlast in huis zoveel mogelijk door te investeren in goede geluidsisolatie. Denk aan akoestische isolatie bij woningscheidende wanden, hoogrendementsglas of geluiddempende materialen zoals gordijnen en tapijten. 

Hoe ontstaat ongezonde binnenlucht?

Ongezonde binnenlucht ontstaat door een combinatie van factoren die een negatief effect hebben op de luchtkwaliteit:

• Onvoldoende ventilatie: bij gebrek aan ventilatie kunnen CO₂, VOC’s, fijnstof en vocht zich ophopen.
• Slechte luchtvochtigheid: te droge lucht kan irritaties veroorzaken, terwijl te vochtige lucht tot schimmels en vochtproblemen kan leiden.
• Bouwmaterialen en meubels: verf, lijm, vloerbedekking, nieuwe meubels, … kunnen chemische stoffen zoals formaldehyde en VOC’s in de lucht afgeven.
• Slechte isolatie: slecht geïsoleerde muren, vloeren en daken laten koude lucht van buiten toe, wat kan leiden tot condensatie met schimmels en vochtproblemen tot gevolg.
• Koolstofmonoxide: verwarmingstoestellen zoals boilers, kachels en open haarden kunnen koolstofmonoxide uitstoten, vooral als ze slecht onderhouden zijn.
• Stof en allergenen: ophoping van stof en huisstofmijt in meubels, beddengoed, tapijten, … draagt bij aan een ongezonde lucht. 

Hoe kan je je binnenklimaat verbeteren?

Door extra aandacht te besteden aan ventilatie, luchtvochtigheid en temperatuur kan je je binnenklimaat aanzienlijk verbeteren. We geven enkele tips: 

• Verlucht je woning regelmatig door ramen te openen.
• Ventileer gecontroleerd via een ventilatiesysteem en onderhoud je systeem regelmatig.
• Plaats kamerplanten. Die helpen om de lucht te zuiveren en verbeteren de luchtvochtigheid.
• Controleer vochtige ruimtes zoals badkamers en kelders regelmatig op vocht en schimmels.
• Maak indien nodig gebruik van een luchtbevochtiger of -ontvochtiger.
• Isoleer je woning voldoende.
• Zorg voor een stabiele temperatuur en vermijd temperatuurschommelingen.
• Vermijd chemische producten in huis.
• Stofzuig en poets regelmatig om stof, huisstofmijt en allergenen te vermijden.
• Laat zoveel mogelijk daglicht binnen.
• Gebruik geluiddempende materialen om geluidsoverlast te verminderen.
• Laat je verwarmingssystemen regelmatig onderhouden en installeer een CO-melder. 

Ventilatie voor een gezond binnenklimaat

Onze woningen zijn steeds beter geïsoleerd, waardoor een goede ventilatie onmisbaar is. Toch menen mensen soms het omgekeerde: dat ventileren nefast is. Integendeel! De vervuilde, vochtige lucht moet je woning kunnen verlaten. Wist je dat een raam openzetten maar een effect heeft van een kwartier? Wat je eigenlijk moet doen, is je woning ‘spoelen’ met verse lucht. En dat kan met mechanische ventilatie.

Je kan op twee manieren ventileren: met een C- of D-systeem. Een ventilatiesysteem C zorgt voor een natuurlijke luchttoevoer via raamroosters en een mechanische afvoer van de vervuilde lucht. Bij een systeem D - ook wel balansventilatie genoemd - gebeurt alles mechanisch: zowel de toevoer van verse lucht in droge ruimtes als de afvoer van vervuilde lucht in natte ruimtes. Dankzij warmteterugwinning recupereer je bovendien de warmte uit de afgevoerde lucht om de verse buitenlucht die in de kamer wordt geblazen te verwarmen.

Tip: Twijfel je tussen een ventilatiesysteem C of D? Vraag advies aan een ventilatie-installateur en vraag altijd meerdere offertes aan om prijzen te vergelijken. Ben je nog op zoek naar een vakman? Vraag hier vrijblijvend offertes aan voor je ventilatie. 

Onderhoud je ventilatiesysteem

De kwaliteit van je ventilatiesysteem is sterk afhankelijk van het onderhoud. Bij een ventilatie C-systeem moet je de raamroosters om de zes maanden of om het jaar reinigen. Je neemt de klep eraf en maakt de roosters zelf proper met een stofzuiger en vochtige doek. Het afvoersysteem laat je best na één of twee jaar nakijken door een installateur. Bij een D-systeem moet je om de drie tot vier maanden de filters reinigen en na anderhalf jaar vervangen. Soms is reinigen niet mogelijk. Dan vervang je de filters sowieso best na drie of vier maanden. Ook de ventilatiekanalen moet je laten reinigen.

FAQ: gezond binnenklimaat