5 dingen die je zeker moet weten over een zwemvijver: van planten tot onderhoud

Klassieke zwembaden krijgen al enkele jaren stevige concurrentie van hun natuurlijke variant: de zwemvijver. De verschillen tussen beide types verdwijnen ook stilaan. Waar een zwemvijver vroeger organische vormen had, is hij vandaag strak en stijlvol. Steeds meer mensen werken de vijver bovendien af met materialen die ook voor klassieke zwembaden gebruikt worden. Anderen koppelen de plantenfilter dan weer los van het zwemgedeelte. Een leek zal niet meer weten dat het zwembad in jouw tuin eigenlijk een zwemvijver is. Toch is het ontwerp nog altijd erg verschillend. Hou daarom rekening met deze aandachtspunten.

Aandachtspunt 1: opbouw en waterdichting

Opbouw zwemvijver

Wat de ‘kuip’ betreft, kan nagenoeg alles. Van een in de tuin uitgegraven plas met een dikke kleilaag, over een traditionele vijveropbouw tot een prefabzwembadkuip in aluminium, inox of polyester, of een stevige betonkuip op maat.

Waterdichting zwemvijver

Voor de waterdichting wordt over het algemeen een EPDM-folie gebruikt. Het materiaal is elastisch, goed bestand tegen uv-straling, volledig recycleerbaar en gaat bovendien lang mee. Het enige nadeel is de kleur. EPDM wordt enkel in het zwart gemaakt. Toch is dat voor een natuurlijke zwemvijver de meest geschikte kleur. Een zwarte zwemkuip sluit mooi aan bij de tuin, doordat ze de omgeving weerspiegelt. Bovendien trekt de donkere kleur de zon aan, wat helpt om het water van de zwemvijver op te warmen.

Naast EPDM vind je ook nog TPO en in mindere mate pvc. Al scoren deze kunststof materialen minder goed. Pvc is niet echt ecologisch in productie en verwerking. TPO doet het op milieuvlak beter, maar is dan weer moeilijk te verwerken.

Aandachtspunt 2: de filter van je zwemvijver

Hoe werkt een plantenfilter?

Een zwemvijver bestaat standaard uit een zwemgedeelte en een natuurlijk filtergedeelte. Die natuurlijke filter, steevast gescheiden van de zwemkuip, is gevuld met steentjes - substraat genoemd - en waterplanten. Een pomp stuurt het water uit de zwemvijver richting de filter. Dat kan op twee verschillende manieren: van boven naar onder (downflow) of, omgekeerd, van onder naar boven (upflow). In beide gevallen wordt eerst het grof vuil uit het water gefilterd, door de planten (downflow) of via skimmers (upflow). De plantenwortels, nuttige bacteriën en micro-organismen filteren het water verder. Al het water uit de vijver passeert dagelijks vier tot vijf keer door de plantenfilter.

Wat is het subtraat?

Naast de grootte van de plantenfilter – een kwart tot een derde van de totale vijveroppervlakte – en het vermogen van de pomp, is ook het substraat belangrijk. Meestal gebruiken zwemvijverbouwers gewassen lava. Deze steentjes zitten vol microscopisch kleine openingen, waarin de bacteriën zich kunnen nestelen. Bovendien stroomt het water er makkelijk door.

Welke planten zijn geschikt voor je zwemvijver?

Daarnaast spelen ook de planten een belangrijke rol. Vooral gele lis is een populaire gast. Probeer je wel niet te beperken tot één soort. Combineer. Sommigen planten zijn namelijk in staat om vuilresten op te nemen die andere planten niet verwerken. Beekpunge, bijvoorbeeld, filtert zware metalen uit het water.

Enkele ideale filterplanten:

Aandachtspunt 3: het onderhoud van je zwemvijver

Hoe vaak onderhouden?

Het onderhoud van een zwemvijver is redelijk beperkt: twee keer per jaar bladafval en ander vuil van de plantenfilter ruimen, zodat het water makkelijk kan infiltreren. Het is niet veel werk en geeft je de kans om orde te brengen in de plantenmassa.

Hoe je zwemvijver onderhouden?

De filter grondig opkuisen en de dode plantendelen wegknippen doe je best in het voorjaar. Om het water helder te houden, moet je de hoeveelheid organische voedingsstoffen in het water beperken tot een minimum. Dit kan je doen door bladeren en stof op de vijverbodem te verwijderen.

Je kan de zwemvijver ook afdekken met een zeil of rolluik wanneer je hem niet gebruikt. Zo komt er geen afval in het water terecht noch licht, en dus geen groei van draadalgen. Bovendien behoudt het water een hogere temperatuur en gaat het minder snel verdampen. Meer tips voor het onderhoud van je zwemvijver vind je hier.

Aandachtspunt 4: verwarming of niet?

Zwemvijvers worden over het algemeen niet verwarmd. Een te hoge watertemperatuur heeft immers een invloed op de waterkwaliteit (algengroei) en het zuurstofgehalte (belangrijk als je vissen hebt). Voorzie liever een zwarte folie, die het zonlicht aantrekt en de warmte vasthoudt, en eventueel een ondiepe zone, die sneller zal opwarmen. Investeer ook in een zeil om de warmte niet te laten ontsnappen. Volstaat dat niet, kan je nog overwegen om in verwarming te voorzien (met behulp van zonnecollectoren of -matten, een warmtepomp, …), maar zorg dat je op voorhand de gevolgen kent. Wil je het water verwarmen tot een temperatuur boven 25 °C, dan zal je een extra filtersysteem moeten voorzien, aangezien de zuiverende functie van de waterplanten dan wegvalt. Zo ga je voorbij aan het hele opzet van een natuurlijke zwemvijver en je moet extra investeren in bijkomende systemen (verwarming, filter, …).

Aandachtspunt 5: de prijs van een zwemvijver

Wie ervan uitging dat een zwemvijver goedkoper is dan een traditioneel zwembad, zal zijn visie moeten bijstellen. De prijzen voor zwemvijvers lopen op van 30.000 tot wel 60.000 euro. Voor de basisprijs heb je een vijver van 8 bij 4 meter, met klassiek gemetselde muren, afgewerkt met een EPDM-folie en een downflow filter (pomp). Vervolgens gaat het in stijgende lijn. Kies je voor een upflow filter, moet je op zo’n 2.000 à 3.000 euro extra rekenen.

Ook organische vormen doen de prijs oplopen. Wil je je zwemvijver verwarmen, dan moet je de prijs ongeveer maal twee doen. Je hebt dan immers een warmtepomp nodig, een rolluik, eventueel een andere folie. De extra kosten op je elektriciteitsfactuur moet je hier ook nog bijtellen. Net als bij zwembaden, kies je voor je zwemvijver zelf hoever je wil gaan.