Warmtepompboiler als energiezuinige oplossing: werking, prijs, premies, terugverdientijd

Een warmtepompboiler is een duurzaam alternatief voor een elektrische boiler. Je verbruikt er drie tot vier keer minder energie mee. Ook op ecologisch vlak ben je ermee gebaat: hij stoot tot de helft minder CO₂ uit dan een elektrische boiler. We leggen je graag alles uit over de werking, prijs, premies en terugverdientijd.

Hoe werkt een warmtepompboiler?

Een warmtepompboiler werkt volgens het principe van een warmtepomp. Het toestel werkt op elektriciteit en verwarmt met behulp van de warmte uit de buiten-, omgevings- of ventilatielucht het water voor sanitair gebruik in een boilervat. Een elektrisch verwarmingselement treedt in werking indien de gewenste temperatuur niet bereikt wordt. Bijvoorbeeld als meerdere personen in korte tijd een bad nemen, waardoor je snel veel warm water na elkaar gebruikt. Of wanneer het buiten te koud is om warmte uit de buitenlucht te halen. Een installateur kan het volume van het boilervat correct afstemmen op de behoeften en grootte van je gezin.

Soorten warmtepompboilers

Monoblock warmtepompboiler

Bij een monoblock warmtepompboiler zitten alle componenten, zoals de compressor, verdamper, condensor en ventilator, in één enkel toestel. Dit type wordt meestal binnen geplaatst, bijvoorbeeld in de kelder of bijkeuken. De installatie is relatief eenvoudig. Omdat er geen koelmiddelleidingen naar buiten nodig zijn, is de kans op het lekken van koelmiddel klein. Wel kan het geluid van de ventilator en compressor binnen merkbaar zijn. Soms zijn de plaatsingsmogelijkheden beperkt door de grootte van het toestel.

Split warmtepompboiler

Een split warmtepompboiler heeft een binnenunit, waarin de boiler en condensor zitten, en een buitenunit met het verdampingsgedeelte met de ventilator. De units zijn met koelmiddelleidingen met elkaar verbonden. De binnenunit staat binnen en de buitenunit buiten, bijvoorbeeld op een gevel of plat dak. Bij een split-systeem is het binnen stil, omdat de compressor en ventilator buiten staan. Wel is de installatie complexer en is er kans op lekkage van koelmiddel.

Warmtepompboiler koppelen aan ketel of zonnepanelen

Een warmtepompboiler kan prima op zichzelf werken. Maar je kan hem ook koppelen aan een gascondensatieketel (hybride systeem). De condensatieketel springt dan bij wanneer het water extra verwarmd moet worden. Daarnaast kan je een warmtepompboiler ook combineren met zonnepanelen. Zo wek je zelf stroom op die je warmtepompboiler kan gebruiken.

Wat is de prijs van een warmtepompboiler?

De prijs van een warmtepompboiler (250 tot 300 liter) varieert van 2.500 tot 3.500 euro, inclusief btw, exclusief installatiekosten en toebehoren (aansluitingen, regeling …). Installatiekosten bedragen ongeveer 500 à 1.000 euro. Je doet er goed aan bij enkele installateurs een offerte te vragen en de verschillende opties te bespreken, naargelang jouw persoonlijke situatie.Een warmtepompboiler is een duurzaam alternatief voor een elektrische boiler. Je verbruikt er drie tot vier keer minder energie mee. Ook op ecologisch vlak ben je ermee gebaat: hij stoot tot de helft minder CO2 uit dan een elektrische boiler. We leggen je graag alles uit over de werking, prijs, premies en terugverdientijd.

Kan je een premie aanvragen?

Zowel in Vlaanderen, Wallonië als Brussel is er een premie voor wie een warmtepompboiler installeert. Het bedrag verschilt van gewest tot gewest en hangt af van je inkomstencategorie en gezinssamenstelling. Opgelet: de premie geldt niet voor nieuwbouwwoningen.

Rendement warmtepompboiler

Het rendement van een warmtepompboiler wordt meestal uitgedrukt als COP (Coefficient of Performance). Dit geeft aan hoeveel warmte-energie de boiler levert in verhouding tot de elektrische energie die hij verbruikt. Een typische COP van een warmtepompboiler ligt tussen 2 en 4. COP 2 betekent dat voor elke 1 kWh elektriciteit de boiler 2 kWh warmte levert. COP 4 betekent dat voor elke 1 kWh elektriciteit de boiler 4 kWh warmte levert. 

Ter vergelijking: een elektrische boiler zonder warmtepomp heeft een rendement van ongeveer 100%, omdat alle elektriciteit direct wordt omgezet in warmte, maar de warmtepompboiler kan met een COP van 2 of 4 zo’n 2 tot 4 keer efficiënter zijn, omdat hij warmte uit de omgeving gratis meeneemt.

Wat is de terugverdientijd van een warmtepompboiler?

Een warmtepompboiler kost gemiddeld rond de 2.500 à 3.500 euro. Vergeleken met een klassieke elektrische boiler verdien je de meerprijs al op 3 à 4 jaar terug dankzij het lage energieverbruik, want een warmtepompboiler verbruikt 3 à 4 keer minder dan een elektrische boiler. Zo bespaar je jaarlijks tot 70% op je energiefactuur. Wanneer je je oude (elektrische) boiler vervangt door een warmtepompboiler, kan je bovendien een premie aanvragen.

Wat zijn de voor- en nadelen?

Een warmtepompboiler biedt tal van voordelen. Toch zijn er ook een aantal aandachtspunten. We lijsten ze in deze tabel voor je op.

Wanneer kiezen voor een warmtepompboiler?

Een warmtepompboiler is vooral interessant voor grote gezinnen, als je veel warm water verbruikt of als je op je gasgebruik wil besparen. Ook als je al zonnepanelen hebt liggen, is een warmtepompboiler een interessante keuze.  

Bij de installatie komt weinig kap- of breekwerk kijken, behalve voor de aan- en afvoerleidingen. De boiler is wel vrij groot. Het warmwatervat heeft een gemiddeld volume van 100 à 300 liter. Voorzie dus voldoende ruimte om de boiler te plaatsen, ook in de hoogte. Controleer ook of de ondergrond het gewicht kan dragen. 

Tip: Heb je geen plaats voor een warmtepompboiler? Dan is een zonneboiler misschien een goed alternatief. Of je best kiest voor een zonneboiler of warmtepompboiler hangt af van verschillende factoren. 

Hoe kies je de juiste capaciteit?

De juiste capaciteit voor een warmtepompboiler hangt vooral af van het aantal bewoners in je huis, je warmwatergebruik en het type warmtepompboiler. 

• Aantal personen in je huishouden: een huishouden met 1 of 2 personen verbruikt minder warm water dan een gezin van 4 of 5 personen. Voor 1 of 2 personen volstaat vaak een boiler van 150 tot 200 liter, een groter gezin kiest beter een boiler van 200 tot 300 liter.
• Je warmwaterverbruik: als je vaak in de douche staat, in bad gaat of je vaatwasser gebruikt, heb je een grotere capaciteit nodig. Ga uit van een gemiddelde van 40 tot 50 liter warm water per persoon per dag voor dagelijkse activiteiten zoals douchen en handen wassen.
• Het type warmtepompboiler: een split-systeem kan vaak sneller water opwarmen dan een monoblock, waardoor je met een iets kleinere capaciteit toe kan komen, terwijl een monoblock boiler soms meer buffercapaciteit nodig heeft om pieken in warmwaterverbruik op te vangen.

Warmtepompboiler bij nieuwbouw

Bij nieuwbouw is een warmtepompboiler een energiezuinige en duurzame keuze. Goed geïsoleerde woningen hebben minder warmteverlies, waardoor de boiler efficiënter werkt. De installatie kan vaak makkelijk worden geïntegreerd in een technische ruimte of kelder, en de boiler kan eventueel gecombineerd worden met zonnepanelen. Hierdoor is warm water comfortabel en duurzaam beschikbaar, vaak met een iets kleinere capaciteit dan in oudere woningen.

Warmtepompboiler bij renovatie

Ook bij renovatie is een warmtepompboiler een slimme manier om energie te besparen op de productie van warm water. Voor een goed rendement moet de woning goed geïsoleerd zijn, omdat de boiler het meest efficiënt werkt bij lage watertemperaturen. Bekijk of je de boiler op een gunstige plek kan installeren en de ventilatie kan aanpassen voor een optimale werking. Ook hier kan je de warmtepompboiler combineren met zonnepanelen.

Wat is het verschil tussen een warmtepompboiler en een warmtepomp met geïntegreerde boiler?

Een warmtepompboiler produceert uitsluitend warm water voor huishoudelijk gebruik. Het apparaat bestaat uit een boiler waarin een warmtepomp is geïntegreerd die warmte uit de lucht haalt. Dit type boiler wordt vaak geplaatst in een technische ruimte, kelder of bijkeuken en is efficiënt en compact, waardoor de installatie relatief eenvoudig is.

Een warmtepomp met geïntegreerde boiler daarentegen verzorgt zowel de verwarming van de woning als het warm water. Het is één systeem dat een warmtepomp combineert met een boiler voor tapwater en vaak ook een aansluiting op het verwarmingssysteem. Dit type oplossing wordt vaak toegepast bij nieuwbouw of grondige renovaties en is energiezuinig, omdat het zowel de ruimteverwarming als het warm water verzorgt, zonder dat er aparte apparaten nodig zijn.

Zelf installeren of laten doen? 

Je zou een warmtepompboiler deels zelf kunnen plaatsen, maar er zijn aandachtspunten. De mechanische installatie, zoals het opstellen van het toestel, aansluiten van luchtkanalen en voorzien van een condensafvoer, kan een handige doe-het-zelver vaak zelf. Ook eenvoudige wateraansluitingen zijn haalbaar. De elektrische aansluiting is gevoeliger. Vaak is een aparte zekering of zelfs een driefasige aansluiting nodig, wat conform de regelgeving moet gebeuren. Ook het correct aansluiten van leidingen en het kiezen van de juiste plaats laat je toch beter over aan een professional. Daarnaast eisen sommige fabrikanten dat een erkend installateur de plaatsing uitvoert om je garantie te behouden. Zoek je nog een installateur voor de plaatsing van een warmtepompboiler? Vraag hier offertes aan bij vakmannen in je buurt.

Onderhoud

Een warmtepompboiler vraagt niet veel onderhoud, al is een jaarlijkse of tweejaarlijkse controle aangeraden om het toestel in goede conditie te houden. Je kan zelf de filter in de luchtinlaat schoonmaken, de condensafvoer controleren, zorgen dat de ventilatieruimte vrij is en af en toe eens checken op lekken of roest. Een vakman heb je nodig om de beschermingsanode na te kijken en indien nodig te vervangen. Ook de elektrische en koeltechnische onderdelen worden dan getest. 

Tips voor het optimaliseren van het gebruik van een warmtepompboiler

• Zet de boiler in een ruimte met voldoende luchtcirculatie en bij voorkeur een hogere omgevingstemperatuur (bv. technische ruimte, kelder met wasmachine). Hoe warmer de aangezogen lucht, hoe efficiënter hij werkt.
• Stel de watertemperatuur niet hoger in dan nodig.
• Gebruik de ingebouwde timer of smart-functies om water te verwarmen als er veel vraag is of wanneer je goedkope of zelf opgewekte stroom (zonnepanelen) hebt.
• Reinig regelmatig de luchtfilter en controleer de condensafvoer.
• Combineer met zonnepanelen of een dynamisch energietarief voor een maximale besparing. 

FAQ warmtepompboiler