Onderhoud ventilatiesysteem: hoe, hoe vaak en door wie?

Naast een goed ontwerp en een degelijke installatie, is regelmatig onderhoud van je ventilatiesysteem zeer belangrijk. Van het ventilatierooster schoonmaken tot de luchtkanalen professioneel laten reinigen. Ontdek hoe je elk ventilatiesysteem optimaal onderhoudt, welke taken je zelf kan doen en wat je best aan een professional overlaat. 

Waarom moet ik mijn ventilatiesysteem reinigen?

Ventilatie zorgt voor toevoer van verse lucht en afvoer van vervuilde lucht. Na verloop van tijd kunnen stof en vuil zich ophopen in het ventilatiesysteem. Dat kan leiden tot een minder efficiënte werking, een verminderde luchtkwaliteit en gezondheidsproblemen. Een regelmatig onderhoud van je systeem garandeert dus een goede werking, een langere levensduur en een gezond binnenklimaat. 

Kan je zelf je ventilatiesysteem onderhouden?

Bij de installatie en oplevering van je ventilatiesysteem stelt de ventilatie-installateur een onderhoudsplan op. Zo’n plan is typisch opgedeeld in onderhoudswerkzaamheden die je zelf kan uitvoeren en werken die de installateur voor zijn rekening neemt. Toevoerroosters, afvoeropeningen en ventilatieventielen kan je bijvoorbeeld perfect zelf reinigen, en ook filters stofzuigen en vervangen, is een redelijk simpel taakje. Dit doe je best elke drie maanden. 

Wat kan ik beter laten onderhouden door een professional?

De controle van de ventilatie-unit, de reiniging van de ventilatoren en de warmtewisselaar en de inspectie en het poetsen van de luchtkanalen laat je best aan de installateur over. Dit laat je best om de drie tot vijf jaar doen. 

Onderhoud per type ventilatiesysteem

Er zijn in principe vier soorten ventilatiesystemen: A, B, C/C+ en D/D+. Maar ventilatiesysteem B zie je amper in woningen. In de praktijk zijn het dus drie systemen. Het type ventilatiesysteem bepaalt hoe je het moet onderhouden. 

Hoe onderhoud je een ventilatiesysteem A?

Bij een ventilatiesysteem A gebeurt de aanvoer en afvoer van lucht op natuurlijke wijze. Bij dit systeem is het onderhoud beperkt tot het schoonhouden van de regelbare toevoer- en afvoeropeningen. Reinig ze met een vochtige doek en controleer of er geen obstakels zijn, zoals spinnenwebben of ophoping van vuil. 

Hoe onderhoud je een ventilatiesysteem C/C+?

Bij een ventilatiesysteem C/C+ gebeurt de aanvoer op natuurlijke wijze en de afvoer op mechanische wijze. Bij het onderhoud van dit systeem komt er al wat meer kijken, omdat je naast de toevoerroosters ook het kanalennet, de afvoerventilator(en) en -ventielen proper moet (laten) maken. De ventilatieroosters voor de luchttoevoer kan je zelf reinigen met een vochtige doek. De filters reinig je best om de drie maanden of vervang je om de zes maanden. Controleer bij een ventilatie C+ ook of de sensoren nog goed werken. De ventilatie-unit en ventilatoren laat je best elke twee tot drie jaar controleren en het volledige systeem om de drie tot vijf jaar reinigen door een installateur.

Hoe onderhoud je een ventilatiesysteem D?

Bij een ventilatiesysteem D gebeurt zowel de aanvoer van verse lucht als de afvoer van vervuilde lucht op mechanische wijze. Dit mechanisch ventilatiesysteem vraagt om specifiek en regelmatig onderhoud. Als de filters, ventilatoren of het kanalennet aan de toevoerzijde niet proper zijn, komt er immers vervuilde lucht binnen in je woning. Daarom is het belangrijk dat de onderdelen regelmatig gepoetst of zelfs vervangen worden. Reinig de ventielen regelmatig en reinig of vervang de filters om de drie/zes maanden. Laat je ventilatie-unit met ventilatoren, warmtewisselaar, en sensoren elk twee tot drie jaar nakijken door een installateur. Het hele systeem, inclusief het kanalennet, laat je best om de drie tot vijf jaar professioneel reinigen. 

Hoe vaak moet je je ventilatiesysteem onderhouden?

Hoe vaak een component moet gereinigd of vervangen worden, hangt enerzijds af van fabrikant tot fabrikant, maar is ook sterk afhankelijk van de kwaliteit van de aangevoerde lucht. Is die slecht, dan heeft dat natuurlijk gevolgen voor de filters. Zelf zal je toch ongeveer om de drie tot zes maanden enkele onderhoudstaken moeten uitvoeren, zoals de filters reinigen of vervangen en de ventielen reinigen. Het hele systeem laat je best om de drie tot vijf jaar professioneel reinigen. Stem met de installateur af hoe dikwijls dat precies moet gebeuren.

Risico’s bij slecht onderhoud van je ventilatiesysteem

Slecht onderhoud van je ventilatiesysteem kan verschillende risico’s met zich meebrengen:

• Slechte luchtkwaliteit: stof, vuil en bacteriën kunnen zich ophopen en worden door je huis verspreid. Dit kan ook leiden tot muffe of onaangename geuren.
• Gezondheidsklachten: slechte luchtkwaliteit kan leiden tot gezondheidsklachten, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, irritatie van de ogen, huid en slijmvliezen.
• Vocht- en schimmelproblemen: een slecht onderhouden systeem kan onvoldoende vocht afvoeren, waardoor de luchtvochtigheid in huis stijgt en er vochtproblemen en schimmels kunnen ontstaan.
• Hoger energieverbruik: het toerental van de ventilator kan verhogen, wat tot een hoger energieverbruik en meer geluidsoverlast leidt.
• Slechtere prestaties: de capaciteit van je ventilatie kan afnemen, waardoor de lucht minder goed kan doorstromen. Het systeem gaat hierdoor minder efficiënt werken.
• Versnelde slijtage: stof en vuil kunnen mechanische onderdelen beschadigen, waardoor de levensduur van je installatie daalt. 

Is het onderhoud van je ventilatiesysteem wettelijk verplicht?

In België is het niet wettelijk verplicht om het ventilatiesysteem in je woning te laten onderhouden. Om een efficiënte werking en een goede luchtkwaliteit te garanderen, is een regelmatig onderhoud wel ten zeerste aanbevolen. Je doet er dus goed aan om je systeem regelmatig te (laten) reinigen en inspecteren. 

Prijs onderhoud

De prijs voor het onderhoud van een ventilatiesysteem hangt af van verschillende factoren, zoals het type systeem en wie het onderhoud doet. 

Hier zijn enkele richtprijzen voor de onderhoudstaken die je zelf kan doen:

• Roosters reinigen: vaak volstaat het om de roosters te reinigen met lauw water. Je kan eventueel een reinigingsspray of borstel kopen. Deze materialen kosten gemiddeld 10 tot 20 euro.
• Filters vervangen: nieuwe filters kosten gemiddeld 20 tot 50 euro per stuk, afhankelijk van het merk en type ventilatiesysteem. Je kan ze gemakkelijk zelf online bestellen en gemiddeld om de zes maanden vervangen.

Hier zijn enkele richtprijzen voor een professioneel onderhoud: 

• Controle: een inspectie door een installateur kost gemiddeld 100 tot 150 euro. Het is aanbevolen om dit om de twee tot drie jaar te laten doen.
• Kanalennet reinigen: een professionele reiniging kost gemiddeld tussen de 200 en 500 euro. Het is aanbevolen om dit om de drie tot vijf jaar te laten uitvoeren.

Hoe offertes voor onderhoud vergelijken? 

De prijs voor het onderhoud van je ventilatiesysteem kan van installateur tot installateur verschillen. Daarom doe je er goed aan om meerdere offertes aan te vragen. Hier zijn enkele tips om offertes te vergelijken: 

• Controleer wat er inbegrepen is in de offerte.
• Zijn er extra kosten voor specifieke onderdelen of aanvullende diensten?
• Hanteert de installateur een vaste prijs of een prijs per uur?
• Lees reviews van anderen om de kwaliteit, klantvriendelijkheid en betrouwbaarheid te beoordelen.

Ben je nog op zoek naar een vakman? Vraag vrijblijvend offertes aan bij installateurs uit jouw buurt. 

FAQ: onderhoud ventilatiesysteem