Muizen en ratten voorkomen of weren uit je tuin? Expert deelt duurzame tips

Opeens zie je er door je tuin rennen, is er geknaagd aan voedselverpakkingen in je kelder, of vind je kleine uitwerpselen in je tuinhuis. Als je kat je er nog niet attent op maakte, weet je dan meteen dat er muizen of ratten in je tuin of (tuin)huis zitten. Natuurpunt-expert Dirk Criel legt uit hoe je ze op een duurzame en diervriendelijke manier weert – of hoe je voorkomt dat je ooit last hebt van de kleine knaagdieren.

“Muizen en ratten maken deel uit van ons ecosysteem”, begint landschapsdeskundige Dirk Criel, vrijwilliger bij de zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt. “Het vaakst zie je bruine ratten, rosse woelmuizen en bosmuizen. Nu veel huizen en stallen beter zijn afgesloten, en we bijvoorbeeld graan zorgvuldiger opslaan, zijn de populaties van huismuizen en zwarte ratten er sterk op achteruitgegaan. De zwarte rat is – ook door bestrijding – zelfs quasi verdwenen.”

Vooral in deze periode van het jaar kan je met ratten of muizen te maken krijgen. “Wanneer de winter aanbreekt, zoeken die dieren een warmere plek. Ook planten ze zich elk jaar verschillende keren voort, wat voor pieken zorgt. In het najaar groeien de populaties, tijdens de winter nemen ze weer af.”

Start met preventie

Hoe maak je de kans op ratten of muizen zo klein mogelijk? “Wil je ze niet in huis, dan is het belangrijk om eventuele doorgangen te vinden en te dichten”, vertelt de expert. “In een kippenhok is het aangeraden om de zadenmengelingen – waar muizen dol op zijn – weg te nemen wanneer je kippen niet eten. Zeker ’s nachts, wanneer de kippen op stok zitten, maak je het muisjes anders heel gemakkelijk.”

Bruine ratten zijn echte afvaleters. “Zet daarom plastic vuilniszakken in een afgesloten ruimte of een gladde bak met een deksel. Zorg dat je compost in een afgesloten bak zit, waar een rat echt niet kan in geraken om tot bij je groenteafval te komen. Het zijn kleine details die bepalen of het de ratten lukt om je te ergeren.” Ook een plek regelmatig verstoren, door er binnen te gaan of op te ruimen, zal een ruimte erg onaantrekkelijk maken voor ratten of muizen.

De beste manier om geen overlast te hebben van een ratten- of muizenpopulatie, is door de dieren een plaats te geven waar ze je niet kunnen storen. “Achteraan in een hoekje van je tuin, bijvoorbeeld, waar ze geen schade kunnen aanrichten of voor overlast zorgen. Andere plekken moet je ongeschikt maken, door voedsel of schuilplekjes weg te nemen. Stabiliteit creëren, is de meest duurzame oplossing.”

Is er echt een probleem?

Als er knaagdieren in je tuin zitten, wil dat zeggen dat ze toch een knus plekje hebben gevonden – bij jou, of bij je buur misschien. Maar voor je aan bestrijding denkt, moet je je afvragen of ze wel echt een probleem vormen. “Dat ratten of muizen ‘vies’ zouden zijn, is geen argument”, benadrukt Criel. “Dat vraagt natuurlijk een mentaliteitswijziging, maar je moet beseffen dat we zonder opruimers als muizen en ratten een groot probleem zouden hebben. Ze moeten ergens kunnen leven, want ze hebben een belangrijke rol. Is er echt een probleem, dan moet je vanuit dat probleem vertrekken om een oplossing te vinden. Stel jezelf de vraag waarom ze daar zitten, en je komt al een heel eind.”

Rattenvergif strooien is alvast geen duurzame oplossing. “Elke nieuwe generatie ratten is immuner tegen het gif. Daarom moet dat gif telkens heruitgevonden worden, en dat proces bereikt stilaan een limiet. Ook rattenvallen – zelfs de diervriendelijke, waarbij je een rat levend vangt – zijn slechts kortetermijnoplossingen. Voor elke gevangen rat, komt er een andere in de plaats. Het jong van een nabijgelegen nest bijvoorbeeld, dat een eigen leefomgeving zoekt, zal ruiken dat er plaats is vrijgekomen.”

“Wat misschien wel kan helpen – als je dat ziet zitten – is uitwerpselen van je hond bij holen of houtstapels plaatsen, of in die holen plassen. Zo creëer je het idee dat er roofdieren aanwezig zijn. Afhankelijk van waar je woont, kan je natuurlijk ook je tuin aantrekkelijk maken voor echte roofdieren, zoals roofvogels, steenmarters of wezels. Laat ze zich verstoppen in takken- of steenhopen, en ze zullen voor jou op muizen en ratten jagen.”