MAsser warmtepomp, onafhankelijke info

Hieronder een aantal wetenswaardigheden betreffende een Masser warmtepomp.

Captatienet.
Het captatienet ligt in de tuin, meestal horizontaal ingegraven en onttrekt de warmte uit de grond.
Het bestaat uit koperen buizen van ½” (+/- 12 mm met daarrond kunststof) en door de buizen stroomt het gasvormig koelmiddel op een temperatuur die +/- 5 tot 7 graden kouder is dan de omgevende aarde.
  
Bij horizontaal ingegraven buizen van het captatienet zijn er gevallen bekend waarbij de grond opvriest.  
In de tuin zijn er ter hoogte van de plaats waar de buizen van het captatienet zijn ingegraven verhogingen in het gras, de tuin zichtbaar. Deze bulten verhogen naarmate de winter vordert. Persoonlijk heb ik reeds bulten gezien van 15 a 20 cm hoog.
Dit is ontegensprekelijk het gevolg van het opvriezen van de aarde rond de ingegraven buizen. 
In Engelse vakliteratuur wordt dit  genoemd. 
De temperatuur van dit ijs situeert zich bij het invriezen stabiel rond de 0°C, het bevriezingspunt van water. Het bevriezende water zet uit en doet de grond ‘opzwellen’
Echter, om het water te doen bevriezen tot ijs is er ongeveer 80 x zoveel energie nodig om dezelfde hoeveelheid water 1°C in temperatuur te doen dalen. 
Dit heeft bijna altijd als oorzaak dat de compressor meer vermogen afneemt dan het captatienet aan warmte uit de grond kan opnemen en hierbij het captatienet teveel inkoelt, zelfs bevriest.

Dit is meestal het gevolg van een tekort aan buizen in het captatienet en/of een te groot koelvermogen van de compressor die de buizen afkoelt en/of onvoldoende diep ingegraven buizen en/of buizen die te dicht bij elkaar zijn ingegraven. 
Deze laatste oorzaken zijn naar mijn mening conceptfouten.

Het stookseizoen start ongeveer eind september en dan hebben we meestal een temperatuur van rond de 12°C in de grond. Naarmate het stookseizoen vordert daalt de temperatuur van de grond rond de buizen omdat er vermogen, warmte uitgehaald wordt. Meestal valt de machine echter regelmatig stil en kan de omliggende nog niet gekoelde aarde de afgekoelde aarde terug wat opwarmen. Dit noemt men regenereren. 
Als de buizen onvoldoende zijn ingegraven – minder dan 80 cm diep wat heel veel is gebeurd bij deze warmtepompen – dan kan de dalende buitentemperatuur in de winter er ook soms voor zorgen dat de buizen onvoldoende geregenereerd (ijs dat terug smelt of de omringende aarde die terug wat opwarmt)  worden, dat er onvoldoende aardwarmte naartoe kan stralen.  
De vorming van ijs heeft redelijk wat koelvermogen gevraagd, ongeveer 80 x zoveel als nodig om de temperatuur 1°C te doen dalen wanneer het water aanwezig in de aarde nog niet bevroren was. Bij het bevriezen blijft de temperatuur rond de buizen exact 0°C (stollingstemperatuur)  Dit betekent dat wanneer er zich eenmaal ijs rond de buizen heeft gevormd er ook 80 x zoveel warmte naar de bevroren aarde moet worden toegevoerd om de bevroren aarde terug volledig ontdooid te krijgen. We blijven dus een heel eind met temperaturen van 0°C rond de buis, ook al warmt de aarde rondom het ijs op hoger dan 0°C. 

Frost heave is wanneer eenmaal gestart een proces dat zichzelf gedeeltelijk onderhoudt omdat er nog onvoldoende warmte naar de buizen kan stromen t.g.v. het ijs die een barrière of isolatie vormt die op 0°C staat en daar ook lang op blijft hangen en waardoor warmte die erdoor moet ten tot bij de ingegraven buizen , de machine nog langer gaat draaien en de buizen nog kouder krijgen. 

De warmtepomp blijft continu draaien en warmt nog onvoldoende. 
Dit wijst bijna altijd op gasverlies.  
U kan dit controleren door de warmste buis (de dunste van de twee en het vertrek naar het afgiftecircuit in de woning) die uit de compressor vertrekt even de temperatuur hiervan te meten. Die zou ongeveer 75°C a 80°C warm moeten zijn trwijl de vloer wat op temperatuur is gekomen. Is de temperatuur eerder 90°C a 95°C, dan kan dit wijzen op gasverlies. Een defect expansieventiel kan eventueel ook de oorzaak zijn.
Bijbehorend wordt ook de temperatuur van de koudste (dikste buis die van het captatienet terugkeert) gemeten en die zou ongeveer 7°C a 15°C, boven de temperatuur van de aarde moeten liggen. Als het stookseizoen dus start heeft de dunste buis 70°C en de dikste ongeveer 7°C. Naarmate het stookseizoen vordert kan het zijn dat deze dikste buis licht begint te bevriezen wanneer de machine in werking is.

Het gas kan grof weg gesproken maar op 3 plaatsen ontsnappen: 1. het afgiftenet in de woning, 2. in de tuin (het captatienet) of 3. bij de warmtepomp zelf.  
Zwakke plekken zijn volgens mijn ervaring de vloeistofafscheider, de dichtingskapjes en schroefverbindingen (druksensoren, kranen, wartels.. ) op het gascircuit.  

Er zijn de actuele problemen waarbij de huidige koelmiddelen conform steeds strenger wordende wetgeving meer en meer verboden worden. De bepalende factor hiervoor is de GWP waarde. (Global Warming Potential of, hoezeer draagt het koelmiddel bij tot de opwarming van de aarde) Op internet is hier veel over te vinden.
  
R22.
Is al sedert 2000 niet meer toegestaan voor nieuwe installaties. Dit zijn dus oude installaties die tot ongeveer 1995 a 2000 werden geplaatst. Installatie die moeten bijgevuld worden kunnen en mogen niet meer met R22 bijgevuld worden.
Er is echter een koelmiddel dat tijdelijk nog verkrijgbaar is en waarmee we R22 installaties nog even draaiende kunnen houden: R407c. Dit koelmiddel werd ook na 2000 als koelmiddel gebruikt. Er moet aan de installatie bij een ombouw van R22 naar R407c nagenoeg niets veranderen al raden sommige fabrikanten aan om de minerale olie in de compressoren te vervangen door esterolie. Olie kan niet zoals bij een verbrandingsmotor zomaar afgelaten worden uit het carter van een compressor. De compressor moet daarvoor gedemonteerd worden en heel voorzichtig ondersteboven worden gehouden of minstens op zijn zijkant gelegd worden.
De compressor moet bij vervanging naar R407c niet vervangen worden.

R404A.
Mag niet meer gebruikt worden in nieuw installaties sedert 01/01/2021. Kan vervangen worden door een ander koelmiddel maar dan moet ook het expansieventiel vervangen worden door een juist type, eigen aan het nieuwe koelmiddel.
De compressor moet hierbij niet vervangen worden.

R410a. Mag nog steeds gebruikt worden voor nieuwe installaties maar wordt meer en meer vervangen door R32, een licht brandbaar koelmiddel.
R410 a is evenwel nog steeds verkrijgbaar.

Wanneer de installatie lek is, er is dus gasverlies vastgesteld - en dat kan alleen als de technieker de drukken en temperaturen heeft gemeten wat soms al eens 'vergeten' wordt - dan kan niet zomaar worden bepaalt waar het lek zich bevindt. Er kan een lek gezocht worden met een elektronische lekzoeker zolang er nog wat gas op de installatie zit. Soms kunnen uitwendige oliesporen op de buizen afkomstig uit het carter van de compressor eveneens op een gaslek wijzen. Met het gas komt er soms ook wat olie mee naar buiten.
Locaties die speciale aandacht verdienen zij en schraedermeetpunten, vooral op de hogedrukzijde (de inwendige rubberen ring wordt hard en dicht niet meer af), de vloeistofafscheider die met de jaren soms heel erg gaat roesten en finaal gaat doorroesten, aansluitpunten van drukregelaars,...

Het lek zoeken gaat beter wanneer de druk op het circuit wordt verhoogd met stikstof waardoor het lek door de grotere druk groter wordt en makkelijker opspoorbaar wordt. Soms:-) 
Kan het lek niet met een elektronische lekzoeker gevonden worden, dan kan alleen een druktest soelaas brengen.

Als het lek op het captatienet zit of het afgiftenet binnenin de woning, dan is de exacte locatie van het lek onmogelijk vast te stellen met een lekzoeker noch met een verhoogde druk met stikstof.
Er is wel een mogelijkheid om te zeggen of het lek ofwel op het binnencircuit zit ofwel op het buitencircuit zit.
De installatie moet hiervoor volledig gasvrij gemaakt worden en dit moet gebeuren door een gecertificeerd koeltechnieker. Die gaat met een speciaal recuperatietoestel het resterende gas gaan afpompen naar een lege gascilinder.  
Daarna worden de buizen van elk circuit ( 2, één binnen en één buiten) open gemaakt.
De 2 circuits en ook de machine worden afzonderlijk op een hoge testdruk gezet met stikstof of formeer gas( = stikstof + waterstof) van minimaal 20 bar bij R134a, 25 bar bij R407c en 40 bar bij R410a en R32.
Deze druk wordt een aantal dagen aangehouden en het circuit dat daalt in druk, daar moet het lek zich ergens bevinden. De exacte locatie van het lek is dan wel nog steeds niet aan te duiden.
Ideaal wordt er op elke circuit een drukmeter geplaatst en kan met wat uitleg de gebruiker zelf vaststellen welk deel van de installatie er in druk daalt omwille van een lek.

Zit het lek in het captatienet in de tuin, dan zitten daar meestal minimaal 4 verschillende circuits. Elke circuit bestaat uit een buis van ½”.  Deze 4 of meer circuits werden in de meeste gevallen ergens in de tuin aan weerszijden elkaar gekoppeld op 1 buis. Deze 2 buizen , heen en terug, dus 2 koppelingen: begin en einde. Als je deze koppeling nog weet zitten en ook nog kunt uitgraven, dan kan daar de druktest opnieuw worden uitgevoerd op elke ½ “ buis afzonderlijk zodat het lekkende circuit kan gevonden worden door de vastgestelde drukdaling tijdens de druktest. Deze druktest, daar gaat uiteraard terug wat tijd over in termijn van dagen en verschillende verplaatsingen voor de technieker.
Kan het lekkende circuit in de tuin niet gevonden worden, dan is herstelling quasi onmogelijk. Er moet dan ofwel een nieuwe captatienet geplaatst worden of er moet een luchtgekoelde verdamper worden geplaatst. De selectie van de verdamper moet dan gemaakt worden i.f.v. de geplaatste compressor. De verdamper en alle handelingen waarbij gas kan vrijkomen moet door een gecertificeerd koeltechnieker gebeuren.
Ik wil hierbij opmerken dat het behalen van een certificaat Koeltechnisch installateur absoluut geen garantie is dat de installateur ook over de nodige kennis beschikt om aan een Masser-installate te werken. Een Masser installatie is eigenlijk een 100% koelinstallatie.
Een koeltechnieker mag volgens de huidige wetgeving geen gas vullen of bijvullen zolang hij het lek niet heeft gevonden.

Product op de installatie injecteren om het ondergrondse lek te dichten is wat men ook beweert niet mogelijk omwille van de hoge drukken. Persoonlijk heb ik dit reeds geprobeerd en nog nooit met goed resultaat.

Koelgas kost ongeveer 90 a 100€/kg en er zit ongeveer 8 a 10 kg op een installatie.
Een nieuwe compressor kost al naargelang de grootte rond de 1200 a 1500 €. Er is om een nieuwe compressor te plaatsen ongeveer een kleine dag werk. Er is ook nog stikstof nodig, lekzoekapparatuur…
Het vervangen van de filterdroger is aan te bevelen van zodra het circuit open is geweest of gas heeft verloren .Reken hiervoor ongeveer 40 a 60€ al naargelang het type.
Is het expansieventiel defect of het type moet vervangen worden omwille van aanpassingen van gassoort, dan moet u rekenen dat een expansieventiel ongeveer 125€ kost en de bijbehorende doorlaat ongeveer 35 €. Om het ventiel te vervangen moet echter al het gas eerste uit de installatie verwijderd worden.

Reken voor het lekzoeken en het eventueel herstellen een halve dag werk ter plaatse. Dit kan al naargelang de locatie van het lek zelfs ook een dag duren. Een beetje geluk en wat ondervinding waar de zwakke punten zitten zijn hier zeker op hun plaats. Pas na een paar dagen kan men vaststellen of alles ook terug normaal draait.
Voor een druktest op de circuits afzonderlijk moet u rekenen dat er een kleine dag werk is om het systeem af te pompen, af te koppelen en afzonderlijk op druk te zetten.
Bij het tweede bezoek stelt de technieker vast waar het lek zich bevindt en beslist dan wat er moet gebeuren.
Het afkoppelen van een lek circuit, stikstof terug verwijderen, vacumeren van de installatie (alle lucht en stikstof moet er terug uit) en opvullen en proefdraaien vraagt terug een dag werk.
Een bijkomend bezoek voor een controle is niet alleen aan te bevelen maar conform de wetgeving ook verplicht (een gelaste verbinding, eigenlijk elke herstelling moet een nacontrole krijgen binnen een bepaalde termijn maar niet de dag zelf)

Al met al is een Masser warmtepomp thermodynamisch gezien  ontegensprekelijk de meest ideale vorm van een warmtepomp en het is heel zeker ook de eenvoudigste waardoor mankementen minder frequent gebeuren dan andere merken die propvole electroncia zitten. Al wie zegt dat zijn warmtepomp veel verbruikt zit ofwel met een slecht afgeregelde installatie of heeft een woning die gewoonweg veel warmte verliest. 
Jammer genoeg stel ik echter mermaals vast dat weinig mensen en heel veel techniekers helemaal niet weten hoe dit systeem in elkaar zit en hoe het moet worden hersteld.
Het herstellen is eerder werk voor een doorwinterde, gespecialiseerde  koeltechnieker en niet - met alle respect voor elek technieker- door iemand die enkel standaard warmtepompen plaatst (lucht/lucht, lucht /water of water/water) en geen of weinig koeltechnische ervaring heeft en bijkomende over de nodige ervaring beschikt om gericht te denken en te herstellen.

Ik hoop van toch wat klaarheid te hebben gebracht en sta open voor commentaar of opbouwende kritiek.

PEter