Ontwerp en aanleg van de perfecte border: tips voor een bloeiende en duurzame bordertuin

Voor een mooie bordertuin is een goed ontwerp essentieel. De bloeiperiode, de hoeveelheid zonlicht, de groeihoogte van je planten zijn maar enkele van de zaken waar je rekening mee moet houden. Maar een goed aangelegde border is een absolute meerwaarde voor je tuin. We zetten je op weg met onze tips!

Wat is een border?

Een border is een strook van bloemen, planten, struiken en zelfs (kleine) bomen in je tuin. Je ziet een border vaak aan de rand van een tuin, naast een muur, een tuinpad, een afsluiting of een terras. Afhankelijk van de stijl van je tuin (en woning) kan je border heel strak zijn met rechte lijnen of eerder natuurlijk met gebogen of golvende lijnen. Met een border breng je meer kleur en dynamiek in je tuin. Het helpt ook om meer vorm en structuur in je tuin aan te brengen. Het bakent ruimtes af of trekt de aandacht naar een bepaald deel van je tuin, zoals een gezellige zitplek. Een border in je tuin kan dus zowel functioneel als esthetisch zijn.

Waarmee moet je rekening houden als je een bordertuin aanlegt? 

Om een mooie en duurzame bordertuin te creëren, moet je rekening houden met onderstaande factoren. 

1. Afmeting

Hoe groot wil je dat je border is? Een brede border laat toe om verschillende plantenlagen en plantensoorten te combineren. Maar je kan ook gaan voor een smalle border. Zorg ervoor dat de grootte en de vorm passen bij de rest van je tuinaanleg.

2.  Kleuren

Stem het kleurenpalet af op eventuele andere planten in je tuin. Ga je voor een kleurrijke border of eerder voor een monotone border in alle tinten paars?

3. Locatie en zonuren

Een mooie bordertuin staat of valt met de locatie. Je kan bepaalde schaduwplanten nog zo mooi vinden. Als ze in je border volop in de zon staan, ga je niet het gewenste effect krijgen. Kies dus planten die passen bij het aantal zonuren. De meeste planten hebben een infolabel. Daarop staat of ze geschikt zijn voor een plek in de volle zon, in de halfschaduw of volledig in de schaduw. Krijgt je border meer dan zes uur zon per dag? Ga dan voor planten die in de volle zon kunnen staan. Schijnt de zon tussen de vier en zes uur per dag op je border, plant dan halfschaduw planten. Voor borders die minder dan vier uur zonlicht krijgen, zijn schaduwplanten perfect.

4. De bodem

Weet je welk bodemtype je hebt? Hou daar dan rekening mee als je planten gaat kiezen. Bepaalde planten, zoals vrouwenmantel (Alchemilla), kattenstaart (Lythrum), geitenbaard (Aruncus) en fruitboompjes houden van kleigrond. Heb je eerder zandgrond, denk dan aan planten zoals duizendblad (Achillea), blauwe distel (Eryngium) en vlasleeuwenbek (Linaria). Terwijl spierstruik (Spirea), bergamotplant (Monarda) en maagdenpalm (Vinca) het goed doen in een leembodem. Verbeter indien nodig je bodem met compost en zorg ook voor een goede drainage.

5. Het onderhoud

Een border vraagt sowieso om onderhoud. Ben je graag bezig in de tuin en heb je groene vingers? Dan kan je gerust planten kiezen die wat onderhoud vereisen. Wil je liever niet te veel tijd besteden aan het tuinonderhoud? Kies dan planten die weinig onderhoud nodig hebben. Voorzie eventueel een drainagesysteem.

6. Mooi in elk seizoen

Til je border naar een next level en zorg ervoor dat er elk seizoen wel iets te beleven valt. Kies planten die op verschillende tijdstippen bloeien of een aantrekkelijk blad of structuur hebben in de herfst of winter. Zo kan je het hele jaar rond genieten van een mooie bordertuin.

7. Duurzame border

Een duurzame border is er eentje die jaren mooi blijft. Hou dus rekening met de groeisnelheid en de groeirichting van de planten. Een tuinborder zorgt ervoor dat het regenwater beter kan infiltreren in de bodem. Kleine bomen in je border zijn niet enkel leuke blikvangers, ze halen ook CO₂ uit de lucht. In een border passen ook prima planten die bijen, vlinders en vogels aantrekken. Dat is goed voor de biodiversiteit van je tuin.   

Welke verschillende soorten planten heb je nodig?

Een border is niet zomaar een plek met planten, bloemen en struiken. Een border wordt doordacht opgebouwd. Zo heb je structuurplanten, eyecatchers en vulplanten. Door deze drie types van planten te combineren, zorg je voor een mooie border die proportioneel klopt. Maar ook voor een tuin die de aandacht trekt en zorgt voor structuur. 

Structuurplanten zorgen ervoor dat je border geen allegaartje wordt van mooie planten. Ze zijn als het ware de kapstokken van je borderontwerp. Siergrassen, varens, kattenstaart, … zijn goede structuurplanten. Bloeiende bloemen (vingerhoedskruid, monnikskap, …) en winterharde struiken met besjes zijn de perfecte eyecatchers voor je border. De vulplanten zijn eerder kleinere, lagere planten. Ze kunnen de eyecatchers in je border versterken en zelf ook mooie bloeiwijzen hebben.

Zorg dat je border het hele jaar aantrekkelijk is

Het zou jammer zijn als je border enkel van april tot september de moeite waard is om naar te kijken. Kies je borderplanten dus goed uit. Hou rekening met de hoogte, de kleur en het bloeiseizoen. Varieer voldoende zodat er elk seizoen wel iets in bloei staat. Of kies voor planten die in de winter zorgen voor een mooie structuur.

Bepaal de indeling

Een border aanleggen vraagt om een goede indeling. Maak dus op voorhand een schets en bepaal waar je welke planten wil planten. Door planten of kleuren te herhalen, creëer je samenhang in je border. Groepeer planten in oneven aantallen voor een natuurlijk en voller effect. Maar hou altijd rekening met de groeiwijze van elke plant, zodat ze elkaar niet gaan verdringen. En zorg ervoor dat ze op de juiste plek staan (bv. schaduwplanten in de schaduw). Zorg voor een goed evenwicht van vulplanten, structuurplanten en eyecatchers.

Aanplanten

Heb je alle planten? Dan kan je beginnen aanplanten. Verbeter eventueel de bovenste grondlaag met compost. Zet daarna de planten al op de juiste plaats. Zo hou je een goed overzicht en zorg je ervoor dat alles mooi ‘past’. Plant eerst de structuurplanten, daarna de eyecatchers en vul dan op met de vulplanten. Geef tot slot je pas aangeplante border wat water.

Wanneer planten in je border planten?

De lente en de herfst zijn de beste periodes om je borderplanten te planten. In de lente is de grond terug bewerkbaar en vorstvrij. Je planten hebben ook de nodige tijd om zich goed in de grond te verankeren voordat de winter begint. Veel eenjarigen, vaste planten en zomerbollen worden in deze periode geplant. De herfst is ook een goede periode, omdat de ergste hitte voorbij is. Maar de grond is dan nog wat warm is, wat de wortelgroei stimuleert. 

Hoe je bordertuin onderhouden?

Hoe intensief je je border moet onderhouden, hangt af van het type borderplanten. Een laag mulch kan onkruidgroei onderdrukken. Toch onkruid gespot? Verwijder het dan uit je border. Zorg ervoor dat je border voldoende water krijgt, vooral tijdens droge perioden. Voed je planten met geschikte meststoffen en snoei als het nodig is. Zo mag je bepaalde grassoorten, maar ook planten zoals zonnehoed, kattenkruid (Nepeta) en vlambloem (Phlox), in de winterperiode afknippen tot 15 à 20 centimeter boven de grond. 

8 tips voor een mooie bordertuin

Tip 1: De juiste kleurenmix

Vermijd een kakofonie aan kleuren. Kleuren komen vaak beter tot hun recht als je ze combineert met een andere tint. Of met een kleur die er tegen aanleunt. Denk aan lavendelpaars gecombineerd met zachtroze en donkerroze. Of wit met paarsblauw, warm oranje met diep paars, … Of waarom geen bijzondere border van alleen maar groentinten?

Tip 2: Hou rekening met bloeivormen en variaties in blad

Niet enkel kleur is bepalend, ook de bloeivormen spelen een grote rol. Er zijn heel wat bloeiwijzen, dus combineer ze. Alium heeft bijvoorbeeld een heel verticale bloeiwijze, terwijl er andere planten zijn die graag in de breedte groeien.

Tip 3: Let op groeigrootte en groeisnelheid

Geef planten die snel groeien voldoende ruimte. En hou ook rekening met de groeigrootte. Bomen plant je best niet helemaal vooraan in je border. Maak mooie overgangen en hou het organisch.

Tip 4: Kijk naar de bodemsoort

De bodem bepaalt welke planten goed zullen gedijen in je border. Het is dus zeker de moeite waard om uit te zoeken welk type grond je in je tuin hebt. Vraag desnoods raad in een tuincentrum als je op plantenjacht gaat. Zo ben je zeker dat de planten die je koopt, groeien in een zand-, leem- of kleigrond.

Tip 5: Verbeter je grond

Het kan nuttig zijn om de grond te verbeteren met meststoffen. Dat maakt de bodem rijker, waardoor je planten beter zullen groeien en bloeien.

Tip 6: Hou rekening met de achtergrond van je border

Komt je border tegen een tuinafsluiting of een haag, hou hier dan rekening mee. Je tuinafsluiting of haag moet organisch mee opgaan in je border. 

Tip 7: Hoogte van de border

Voor kleine tuinen geven we vaak de tip om in de hoogte te werken. Bij borders gaat deze regel niet meteen op. Ga je enkel in de hoogte werken, dan creëer je onderaan gaten. Of dan wordt het hoogteverschil tussen bodembedekkers en hoge planten onnatuurlijk groot.

Tip 8: Plantafstand

Niet elke plant groeit even breed of even snel. Snelbloeiers mag je gerust wat meer ruimte geven. Een van de veelgemaakte fouten bij de aanleg van je tuin, is dat je de planten te dicht bij elkaar plant. Voor kleine planten volstaat een afstand van 20 tot 25 cm. Voor middelgrote planten 35 tot 40 cm en voor grotere planten 50 tot 75 centimeter.

FAQ bordertuin