Een warmtepomp met koelmiddel R32 is binnen twee jaar verboden. Dat terwijl de meeste warmtepompen die nu geïnstalleerd zijn, werken op dit koelmiddel. Is het dan nog wel oké om zo’n warmtepomp in huis te hebben of te halen? En zijn er al alternatieven? We vroegen het aan Thijs Van den Brande van Daikin en aan Jan Hoogmartens van Viessmann.
Waarom wordt een koelmiddel verboden?
Elke warmtepomp heeft een koelmiddel nodig. Dat koelmiddel transporteert de warmte uit de lucht, het grondwater of de bodem naar warmte op een bruikbare temperatuur. Zonder een koelmiddel kan je warmtepomp niet werken. Maar niet elk koelmiddel is even klimaatvriendelijk. Daarom heeft de Europese Commissie beslist om bepaalde koelvloeistoffen stelselmatig te verbieden. Zo is het koelmiddel R32 vanaf 2027 verboden bij de productie van nieuwe warmtepompen. “Het koelmiddel R410A, ook gebruikt voor warmtepompen, is zelfs al vanaf januari 2025 verboden voor huishoudelijke lucht-luchtwarmtepompen en lucht-water split warmtepompen”, weet Thijs Van den Brande van Daikin. “Koelmiddel R32 was zijn vervanger. Het was een eerste stap naar duurzamere koelmiddelen.”
© Viessmann
© Daikin
Het verbieden van koelmiddel R32 is dan de volgende stap?
Van den Brande: “Vanaf 2027 is het inderdaad verboden om koelmiddel R32 te gebruiken. Maar enkel voor monoblock lucht-waterwarmtepompen tot 50 kilowatt.” Dat zijn dus huishoudelijke warmtepompen met één unit die de warmte halen uit de buitenlucht en die afgeven aan het water. “Voor airco’s en lucht-luchtwarmtepompen mag er nog wel R32 gebruikt worden. Hiervoor is er nog geen alternatief gevonden. Voor lucht-waterwarmtepompen is er wel een alternatief: koelmiddel R290, beter gekend als propaan.”
Waarom geen propaan voor lucht-luchtwarmtepompen en airco’s?
Bij een monoblock of hydro-split warmtepomp zit de warmtewisselaar met koelvloeistof in de buitenunit. Er komt dus geen koelmiddel in de woning. Bij een lucht-luchtwarmtepomp is dat wel het geval. De huidige wetgeving verbiedt dat we grote volumes R290 binnenshuis gebruiken. “Vandaar dat we voor een lucht-luchtwarmtepomp nog wel koelmiddel R32 gebruiken. Tot er een alternatief is”, zegt Van den Brande. Er is nog geen enkele fabrikant die zo’n toestel ontwikkeld heeft dat op een veilige manier werkt. Die stap kunnen we dus nog niet zetten. Maar de nieuwe koelgasverordening heeft wel vooropgesteld dat we het gebruik van R32 moeten stoppen vanaf 2050.”
“Al is R32 voor sommige toepassingen, zoals lucht-luchtwarmtepompen en lucht-water split warmtepompen, het enige realistisch beschikbare alternatief”, weet Jan Hoogmartens van Viessmann. “Toch zeker in afwachting tot verdere ontwikkelingen naar producten, maar ook in functie van de toekomstige EU-wetgeving betreffende PFAS. Veel synthetische koudemiddelen als alternatief voor R32 bevatten immers PFAS en staan ook op de radar van de EU.”
Wat als je nu een warmtepomp op R32 hebt?
Van den Brande: “Daar is absoluut niets mis mee. Je huidige toestel mag blijven staan tot het einde van zijn levensduur, mits goed onderhoud. Er wordt ook nog R32 koelmiddel geproduceerd. Heb je dus een lek, dan kan er koelmiddel bijgevuld worden. Of is er een onderdeel stuk, dan kan dat vervangen worden. De uitfasering impliceert dus niet dat je moet overschakelen naar een warmtepomp op propaan. De uitfasering is er omdat we de uitstoot van broeikasgassen moeten verlagen. En R32 stoot nu eenmaal te veel broeikasgassen uit, propaan substantieel minder.”
Is er een verschil tussen een warmtepomp op R32 en eentje op propaan?
Hoogmartens: "Propaan werkt efficiënter: 1 kilogram propaan kan meer warmte opwekken dan 1 kilogram R32. Je hebt dus minder koudemiddel nodig voor dezelfde output. Bovendien werkt propaan met een lagere werkdruk. Het belast dus minder je warmtepomp, waardoor je kan stellen dat je warmtepomp langer zal meegaan. Daarnaast kan je hogere vertrektemperaturen aanmaken met porpaan. Dat is interessant voor renovaties, maar ook voor nieuwbouw. Ook op een lagere afgiftetemperatuur heeft een warmtepomp op propaan hogere rendementen. Combineer je bovendien je warmtepomp op propaan met zonnepanelen en een laadpaal, dan kan je de warmte bufferen. De warmte in de buffertank kan je dan gebruiken als het daglicht weg is of als de elektriciteit duur is. Je warmtepomp is zo smart grid ready.”
Lees verder: Uit deze warmtepompen op propaan kan je nu al kiezen
Een bureau op zolder? Onderschat het belang van een goed verlichte werkplek niet
De ruimte onder het dak blijft vaak onbenut, terwijl het de ideale plaats is voor een thuiskantoor, ver weg van lawaai en afleiding.
