Innovatie: het Smûk-huis als voorbeeld van duurzaam bouwen

Duurzaam bouwen is essentieel voor de toekomst, maar hoe realiseer je dat? Het Smûk-huis in Nederland, geïnspireerd op het Deense Living Places-concept, toont hoe het anders kan. Wat kunnen we leren van deze innovatieve aanpak en hoe passen we het toe in België? 

Waarom is het Smûk-huis pionierend in duurzaam bouwen?

We staan in België voor enorme uitdagingen: bouwgronden zijn schaars, er is een significant woningtekort en woningen worden gebouwd met een te hoge CO₂-voetafdruk. Dat terwijl ons woningpark tegen 2050 klimaatneutraal moet zijn. Nieuwe bouwmethodes dringen zich dus op, en niet enkel in ons land. In Nederland staat sinds eind september het Smûk-huis. Dit voorbeeldhuis toont hoe je betaalbaarder en met een minimale voetafdruk kan bouwen door op een andere manier te ontwerpen en biobased materialen te gebruiken. 

Hoe draagt het Living Places-concept bij aan duurzaam bouwen?

Het Smûk-huis is niet het eerste huis dat op deze manier gebouwd is. Het is gebaseerd op het Living Places-concept, bedacht en ontwikkeld door VELUX. Samen met het Deense Ingenieursbureau Artelia en EFFEKT Architects realiseerde VELUX enkele case study houses in de Deense hoofdstad. In het oude spoorwegdistrict in Kopenhagen bouwden ze zeven prototypes, waaronder vijf paviljoens en twee bewoonbare huizen. Elk piramidevormig pand is gebouwd volgens vijf principes. Line Thorup Schultz, hoofd Sustainable Buildings van VELUX: “Het doel is om woningen te creëren die gezond, moduleerbaar, eenvoudig, schaalbaar en evolutief zijn. Living Places dient als inspiratie voor architecten en ontwikkelaars die op zoek zijn naar een manier om duurzaam te bouwen. Wij zien onze case study houses als een cakerecept. Elke architect of ontwikkelaar kan met dit basisrecept aan de slag en het zelf aanpassen volgens lokale uitdagingen. Het is een volledig andere manier van bouwen, waarbij niet het ontwerp maar de materialen de architect moet sturen. De CO₂-voetafdruk en de prijs bepalen die materiaalkeuze.”

Huizen worden in real-life getest

Zo zijn de twee Deense huizen, het Hygge House en het Haven House, volledig opgetrokken uit hout. Voldoende daglicht, een gezonde luchtkwaliteit, goede isolatie, ventilatie en akoestiek staan centraal in elk huis. Dat resulteert in open en lichtrijke binnenruimtes die met elkaar in verbinding staan. Line Thorup Schultz: “Living Places heeft een eersteklas binnenklimaat gekregen. Sinds juli hebben meer dan 20 architecten, influencers en gezinnen getest hoe het is om in de twee huizen te wonen. Het binnenklimaat en het effect ervan op de bewoners hebben we live gemonitord. Binnenkort zijn deze resultaten bekend.”

Hoe naar een beter binnenklimaat?

Een gezond binnenklimaat is natuurlijk niet onbelangrijk. Zeker als je weet dat een op de vier Europeanen in gebouwen leeft waar de kwaliteit van de binnenlucht onder de nationale normen valt. Aangezien we 90% van onze tijd binnenshuis doorbrengen, heeft de manier waarop we bouwen en leven een directe impact op onze fysieke en mentale gezondheid. Line Thorup Schultz: “Het Living Places-project onderzoekt hoe je een optimaal binnenklimaat kan creëren met de kleinst mogelijke CO₂-voetafdruk met behulp van direct beschikbare en geteste producten, materialen en technologieën. We willen met het project aantonen dat het mogelijk is om een drie keer lagere CO₂-voetafdruk en een drie keer beter binnenklimaat te bereiken dan in een gemiddelde Deense eengezinswoning, en dat op een betaalbaar en schaalbaar niveau.”

Is het Deense model mogelijk in België?

Maar kunnen we zo’n huis naar Deens model in België implementeren? We hebben natuurlijk wel bepaalde eisen waaraan een woning moet voldoen. De regelgeving in Denemarken verschilt van die van België. Ook in Nederland botst het Smûk-huis met de bestaande Nederlandse wetgeving om daadwerkelijk te kunnen worden gebouwd. Er zijn uitdagingen te overwinnen op het gebied van stedenbouwkunde en om vergunningen te verkrijgen. In België gaat diezelfde vlieger op, maar dat wil niet zeggen dat het niet te realiseren is. “Het Living Places-concept wil vooral inspireren en moet aanzetten om samen naar andere antwoorden te zoeken”, besluit Line Thorup Schultz.