Nieuw koelmiddel voor warmtepomp: wat is de beste keuze?

Nieuw koelmiddel voor warmtepomp: “We hebben een mix nodig zodat er een warmtepomp is voor iedereen”

26-05-2025

Journalist met meer dan 15 jaar ervaring in bouw en interieur. Brengt helder en kritisch nieuws over actualiteit, regelgeving, energie en interieur.

“Eén ultiem koelmiddel dat geschikt is voor elk type huishouden, dat bestaat niet.” Thijs Van den Brande, Environmental research specialist bij warmtepompproducent Daikin gelooft in de mix. Tijdens ISH stelde Daikin een warmtepomp voor die werkt op koelmiddel R454C. Dit koelmiddel kan prima naast andere koelmiddelen, zoals R32 en propaan, staan. Maar waarom zijn al die verschillende koelmiddelen nodig? En welk koelmiddel kies ik dan voor mijn warmtepomp?

Voor elk huishouden is er wel een koelmiddel

“Er is geen pasklaar antwoord. Elk huishouden heeft zijn eigen warmtevraag en zijn eigen specifieke kenmerken. Ben je vaak thuis en wil je dat het snel warm wordt, dan zijn koudemiddel R32 en het nieuwe koelmiddel R454C zeer geschikt. Heb je een traag afgiftesysteem met een constante temperatuur, zoals vloerverwarming, dan kan een lucht-waterwarmtepomp op propaan een goede keuze zijn. Die werkt dan het efficiëntst.” Maar natuurlijk moet je zo’n propaanwarmtepomp ook kunnen plaatsen. “Propaan is brandbaar, en moet volgens strikte veiligheidsregels geplaatst worden. Woon je in een appartement en moet de buitenunit van je warmtepomp op het balkon, dan is propaan geen optie.”

Koelmiddel warmtepomp: R32, R454C, propaan of CO₂?

Hetzelfde geldt voor lucht-luchtwarmtepompen. Daarbij zou het propaan via leidingen in de woning komen en dat kan gevaarlijk zijn. Dus blijven warmtepompproducenten uitkijken naar andere koelmiddelen. R454C is er zo eentje, maar Mitsubishi heeft recent een warmtepomp voor sanitair warm water op de markt gebracht die werkt op CO₂. En Panasonic lanceerde een lucht-luchtwarmtepomp op propaan. Weliswaar een warmtepomp met een klein vermogen van 1 à 2 kilowatt. Hiermee kan je slechts één ruimte verwarmen en koelen, maar dat kan voor een bepaald huishouden net interessant zijn.

Wat is de invloed van de F-gasregelgeving op warmtepompen?

De reden waarom Europa koelmiddelen viseert, is de herziene F-gasregelgeving. Deze regelgeving, van kracht sinds maart 2024, bepaalt de uitfasering van deze gassen. F-gassen, waartoe koelmiddelen behoren, hebben een klimaatopwarmend effect. Het gebruik van deze gassen in nieuwe apparaten is vanaf 2050 verboden. Om die deadline te kunnen bereiken zijn er een aantal tussenstappen in de regelgeving vastgelegd. Zo is sinds begin 2025 koelmiddel R410A verboden voor kleine warmtepompen en 2027 is dat het geval voor koelmiddel R32 voor lucht-waterwarmtepompen. Voor lucht-luchtwarmtepompen liggen de deadlines nog enkele jaren later. Deze koelmiddelen hebben een te hoog Global Warming Potential (GWP).

Wat is GWP?

De GWP geeft aan in welke mate een broeikasgas kan bijdragen tot de klimaatopwarming. Zo heeft koelmiddel R410A een GWP van 2.088 en R32 een GWP van 675. Volgens de nieuwe F-gasregelgeving mag de GWP van een koelmiddel maximaal 150 bedragen. “Kijken we naar R454C, dan heeft dit koelmiddel een GWP van 148. Propaan (R290) doet het een pak beter met een GWP van 0,02 en CO₂ heeft een GWP van 1. Met deze mix gaan we de komende jaren dus verder.”

Wat zijn nog criteria voor een goed koelmiddel?

Naast het GWP kijken producenten ook naar de energie-efficiëntie van koelmiddelen en de kostprijs. “Warmtepompen moeten betaalbaar blijven. Je kan een warmtepomp ontwikkelen door gebruik te maken van fantastische technologieën, maar die maken je warmtepomp vijf keer zo duur. Zo kom je geen stap verder in de transitie naar duurzaam verwarmen. Warmtepompen moeten voor iedereen betaalbaar blijven en niet enkel voor de happy few.”

Daarnaast speelt veiligheid een belangrijke rol. “Propaan is ontvlambaar en heeft dus zijn limieten. Zo moet een propaanbuitenunit op minstens een meter afstand staan van ramen, deuren en ventilatieopeningen. Europees gezien kan dat bij 30% van de woningen. Maar voor die overige 70% huishoudens is een warmtepomp op propaan geen optie.”

Wat brengt de toekomst voor warmtepompen?

Het doel van Daikin is om elke fossiele oplossing te vervangen door een warmtepomp. “Met enkel propaan gaan we er niet komen. Daarom blijven we zoeken naar andere koelmiddelen, zodat niemand uit de boot valt.” R454C is dus the new kid on the block. Momenteel is er al een industriële warmtepomp met dit koudemiddel beschikbaar en in de loop van 2026 verwacht Daikin zijn eerste residentiële warmtepompen op R454C te lanceren. Maar ondertussen blijft het R&D onderzoekscentrum, dat gevestigd is in Gent, kijken naar nieuwe mogelijkheden. Net zoals het Japanse hoofdkantoor in Osaka dat nieuwe compressoren, warmtewisselaars en componenten ontwikkelt om klaar te zijn voor de toekomst.