Hoe wonen we in Vlaanderen? Die vraag stelde het Vlaams Woningfonds aan 4.400 huishoudens*. We bundelen de belangrijkste resultaten.
1. Compact wonen is in opmars
Hoewel 71% van de Vlamingen nog in een eengezinswoning woont, is de trend naar meergezinswoningen (lees: appartementen) onmiskenbaar. Opvallend is dat meer huishoudens met een hoger inkomen op zoek gaan naar een appartement. Dat geldt ook voor jonge eigenaars, al zal hun budget niet hetzelfde zijn. Vooral appartementen buiten de stad zijn in trek. Er is duidelijk een ‘verappartementisering’ aan de gang.
Een grote lap grond met vrijstaande woning hoeft dus niet meer. En dat is op zich een goede tendens, al moet het aanbod er ook zijn. Volgens Embuild stijgt tegen 2040 het aantal huishoudens van 3 miljoen naar 3,3 miljoen. Caroline Deiteren: “Al deze mensen moeten een woning vinden, terwijl het aanbod achterblijft. De vergunningen voor nieuwbouw gaan in dalende lijn en liggen bijna 30% lager dan drie jaar geleden. En projectontwikkelaars en bouwheren dienen minder projecten in, of ze worden vertraagd door lange procedures en strengere regels. Dit moet anders.”
© Matexi
© Getty Images
Foto Isover
2. Veel woningen kampen met vochtproblemen
De kwaliteit van onze woningen is de laatste jaren niet drastisch verslechterd. Al kampt 17% met vochtproblemen. Dat kan gaan om een dak of raamwerk waar water binnen sijpelt, maar ook vochtige of beschimmelde vloeren en muren. Vocht raakt elke woning. Het gaat dus niet enkel om oude woningen, maar evengoed om woningen gebouwd na 2000. Het onderzoek vergelijkt de cijfers van 2018 met die van 2023. Kanttekening is wel dat 2018 een jaar was met abnormaal weinig neerslag en 2023 net met abnormaal veel neerslag. Volgens het Vlaams Woningfonds verdient dit probleem de nodige aandacht “om het verergeren van vochtproblemen te vermijden”.
3. Vlamingen renoveren en isoleren goed
Op vlak van energetische renovaties en isolatiemaatregelen is er sinds 2018 (het vorige woononderzoek) duidelijk vooruitgang geboekt. Dakisolatie, muurisolatie, vloerisolatie, dubbele beglazing, zonnepanelen en energie-efficiënte verwarmingssystemen raken meer en meer mainstream. Uit het onderzoek blijkt wel dat het hier meestal gaat over huishoudens met een hoger inkomen. Zij hebben ook de middelen om te investeren in renovatiewerken.
De hervorming van de renovatiepremies zou die tendens een draai moeten geven. Sinds 1 juli gelden er nieuwe regels en premiebedragen. Vlaams minister van Wonen, Melissa Depraetere, wil zo de lagere inkomens meer stimuleren om te renoveren door aan hen hogere premiebedragen toe te kennen en minder aan de hoge(re) inkomens.
4. Betaalbaarheid: eigenaars winnen, huurders onder druk
Eigenaars zagen hun positie verbeteren dankzij loonindexering en woonlening met vaste rentevoet. Hun koopkracht steeg. Wie huurt heeft het zwaarder. De helft van de huurders besteedt meer dan 30% van het gezinsinkomen aan huur. Bij deze groep stegen de kosten voor water en energie ook het sterkst. De betaalbaarheid van een huurwoning of appartement komt zo enorm onder druk te staan.
5. Kwetsbare groepen zitten steeds meer in de knel
Uit alle resultaten van het woononderzoek komt er één grote verliezer naar boven. En dat zijn de huishoudens die het moeilijk hebben, zoals alleenstaanden, éénoudergezinnen en de laagste inkomens. Zij wonen vaak in een woning waarbij de kwaliteit te wensen overlaat en zitten met torenhoge woonlasten. Dit onderzoek benadrukt opnieuw de nood aan betaalbare, kwalitatieve en gezonde woningen voor iedereen.
*De Woonsurvey 2023 biedt een diepgaand inzicht in het wonen en de woningkwaliteit van Vlaamse huishoudens. Zo’n 4.500 huishoudens werden bevraagd over hun woonsituatie, waarvan bij 2.700 ook een technische woninginspectie volgde. Dit resulteert in unieke, representatieve data over het Vlaamse woonpatrimonium.
In 3 stappen naar nieuwe ramen en deuren voor je woning
Nieuwe ramen en deuren dragen bij aan een energiezuinige en stijlvolle woning.
