Welke zonnecollectoren zijn geschikt voor jouw zonneboilersysteem?

Zonnecollectoren maken deel uit van een zonneboilersysteem waarmee je een deel van je sanitair water kan verwarmen dankzij de gratis energie van de zon. Ontdek hoe zonnecollectoren werken, welke soort het meest geschikt is voor jouw woning en hoeveel je ermee kan besparen.

Wat is een zonnecollector?

Een zonnecollector ligt op een plat dak of een hellend dak en is samen met het voorraadvat (boiler) een onderdeel van een zonneboiler. Een zonnecollector bestaat uit een buizensysteem dat gevuld is met een vloeistof (water en glycol) die zonlicht absorbeert en omzet in warmte. Verwar zonnecollectoren niet met PV-panelen. Die dienen voor de productie van elektriciteit, terwijl een zonneboiler sanitair water verwarmt. 

Hoe werkt een zonnecollector?

In de zonnecollector op het dak zit een buizensysteem met een vloeistof (meestal water met glycol) die zonlicht absorbeert en omzet in warmte. De verwarmde vloeistof wordt vervolgens via een pomp naar het voorraadvat gebracht waar het sanitair water via een spiraalvormige warmtewisselaar wordt opgewarmd. In koude periodes of wanneer er niet genoeg zonlicht is, kan naverwarming optreden. Dit gebeurt door een doorstromer, boiler of cv-ketel, die zorgt dat het water de juiste temperatuur bereikt. 

Soorten zonnecollectoren

Er bestaan verschillende soorten zonnecollectoren. De belangrijkste zijn de vlakkeplaat- en de vacuümbuiscollectoren.

1. Vlakkeplaatcollectoren

Vlakkeplaatcollectoren bestaan uit een vlakke plaat met daarin een buizensysteem. De plaat absorbeert de zonne-energie, waarna de vloeistof de warmte naar het voorraadvat transporteert. Dit is het eenvoudigste en goedkoopste type zonnecollector. Ze verliezen echter sneller warmte bij een slechte isolatie of bij lage temperaturen, waardoor ze minder efficiënt zijn in koude periodes of bij minder zonlicht. 

2. Vacuümbuiscollectoren

Vacuümbuiscollectoren maken gebruik van glazen buizen die in een vacuüm zijn geplaatst. Het vacuüm zorgt voor een goede isolatie, waardoor er minimaal warmteverlies is. Elke vacuümbuis is gevuld met een vloeistof die wordt verwarmd door het zonlicht en de warmte naar het voorraadvat transporteert. Ze hebben een beter rendement bij koudere temperaturen, maar zijn duurder in aanschaf. 

Welk type zonnecollector kies je het best?

Welk type zonnecollectoren je best kiest, hangt af van verschillende factoren zoals de oppervlakte, oriëntatie en helling van je dak en je budget. Vlakkeplaatcollectoren zijn geschikt voor wanneer je voldoende dakoppervlakte hebt, je dak goed georiënteerd is en de dakhelling gunstig is. Dit type collectoren is het goedkoopst en geschikt voor standaard installaties. 

Vacuümbuiscollectoren kies je meestal als de ruimte op je dak beperkt is en de oriëntatie en helling niet optimaal zijn, omdat ze een beter rendement opleveren bij lage temperaturen. Bespreek met een installateur welk type zonnecollectoren het meest geschikt is voor jouw type dak. 

Voor- en nadelen

Zonnecollectoren hebben zowel voor- als nadelen.

Prijs zonnecollectoren 

De prijs van zonnecollectoren hangt af van het type, de moeilijkheid van de installatie, de installateur, … Een vlakkeplaatcollector van 2,5 m² kost gemiddeld 550 euro en een vacuümbuiscollector 750 euro exclusief plaatsing. Maar de collectoren zijn slechts een onderdeel van een zonneboilerinstallatie. Voor een gemiddeld gezin van vier personen heb je een installatie met 5 m² zonnecollectoren en een voorraadvat van 200 tot 300 liter nodig. De prijs hiervan bedraagt gemiddeld 4.000 tot 6.000 euro, inclusief btw en plaatsing. 

Tip: Contacteer een installateur van zonneboilers voor een offerte op maat.

Premies

Afhankelijk van de regio waar je woont, kan je een renovatiepremie aanvragen voor het installeren van een zonneboiler en zonnecollectoren:

• Vlaanderen: je kon nog tot en met 30 juni 2025 Mijn VerbouwPremie voor een zonneboiler aanvragen.
• Brussel: voor de installatie van een zonneboiler kan je de RENOLUTION-premie aanvragen. Het bedrag hangt af van je inkomen en varieert van 2.500 tot 3.500 euro. De premies voor 2025 zijn nog niet gekend.
• Wallonië: je kan een beroep doen op de Prime Habitation. Ook hier hangt het bedrag af van je gezinsinkomen en -samenstelling. 

Rendement

Het rendement van zonnecollectoren hangt af van het type, de locatie en de oriëntatie en helling van je dak. Vlakkeplaatcollectoren hebben doorgaans een beter rendement in de zomer, terwijl vacuümbuiscollectoren een beter rendement hebben bij lagere buitentemperaturen. 

Hoeveel energie kan je besparen met zonnecollectoren?

Met zonnecollectoren kan je aanzienlijk energie besparen. Veel hangt af van het type en de grootte van de zonnecollectoren, de oriëntatie en hoek van het dak, de weersomstandigheden, de mate van naverwarming, … Gemiddeld bespaar je tot 60% op je energieverbruik voor sanitair warm water. Dit maakt ongeveer 15% tot 20% uit van het totale jaarlijkse energieverbruik (inclusief verwarming). 

Plaatsing

Je kan zonnecollectoren zowel op een plat dak als op een hellend dak monteren. Zorg ervoor dat ze zo weinig mogelijk schaduw vangen en naar het zuiden gericht zijn onder een hellingshoek tussen 20° en 60°. Een hellingshoek van 40° is het meest ideaal voor een maximaal rendement. 

Ben je technisch zeer handig en heb je ervaring met werken op het dak, dan kan je overwegen om zelf collectoren te plaatsen. Maar doorgaans is het verstandiger om de installatie over te laten aan een erkende installateur. Zo ben je zeker van een veilige en efficiënte werking. 

Afmetingen zonnecollectoren

De afmetingen van zonnecollectoren kunnen variëren afhankelijk van het type en het merk. Vlakkeplaatcollectoren hebben meestal een lengte tussen 2 en 2,5 meter en een breedte tussen 1 en 1,2 meter. De totale oppervlakte van één vlakkeplaatcollector bedraagt dus tussen de 2 en 3 m². De oppervlakte van vacuümbuiscollectoren kan variëren van 1,5 m² tot 3,5 m² per collector. Zorg dat je voldoende plaats hebt op je dak om de benodigde collectoren te plaatsen.

Hoeveel zonnecollectoren heb ik nodig?

Hoeveel zonnecollectoren je nodig hebt, hangt af van verschillende factoren, zoals het type collector, de oriëntatie en locatie, het volume van de boiler en het aantal personen. Gemiddeld moet je tellen op 1 tot 1,5 m² zonnecollector per persoon. Voor het voorraadvat moet je tellen op 50 tot 60 liter per m² zonnecollector. Een gemiddeld gezin van vier personen heeft dus een installatie nodig met 5 m² zonnecollectoren en een voorraadvat van 250 tot 300 liter. 

Onderhoud

De zonnecollectoren zelf hebben nauwelijks onderhoud nodig. Ze bestaan uit veiligheidsglas dat bestand is tegen hevige regen en hagel en zelfreinigend is. Controleer ze voor de zekerheid één keer per jaar. Zijn ze erg vuil, dan kan je ze reinigen met helder water en een doek, spons of telescopische borstel.  

Levensduur zonnecollectoren

De levensduur van een zonneboiler hangt vaak af van het merk, de type collectoren, de installatie en het onderhoud. Zonnecollectoren hebben doorgaans een lange levensduur van 20 tot 25 jaar. Het opslagvat heeft echter een kortere levensduur van gemiddeld 10 tot 15 jaar. 

Zonneboiler combineren met andere technieken

Je kan een zonneboiler met verschillende technieken en systemen combineren:

• Doorstromer, boiler of cv-ketel: kunnen het water verder opwarmen mocht de zon niet voldoende warmte leveren.
• Warmtepomp: kan in een goed geïsoleerde woning met lagetemperatuurverwarming bijspringen in koudere periodes.
• Zonnepanelen: kunnen ingezet worden om de pomp van de zonneboiler of naverwarming van stroom te voorzien. 

FAQ: zonnecollectoren