Ventilatie met warmteterugwinning: gezonde lucht én energiebesparing

Wil je gezonde lucht in huis én besparen op je verwarmingskosten? Ontdek hoe ventilatie met warmteterugwinning werkt en wanneer het een slimme keuze kan zijn. We geven je meer uitleg over de werking in de winter en zomer, de soorten en de kostprijs van een WTW-installatie. 

Wat is een warmteterugwininstallatie?

Een warmteterugwininstallatie (WTW-installatie) is een mechanisch ventilatiesysteem dat de warmte uit de afgevoerde binnenlucht recupereert om de verse buitenlucht die in de kamer wordt geblazen te verwarmen. Een ventilatiesysteem met warmteterugwinning staat ook wel bekend als ventilatiesysteem D of balansventilatie.

Hoe werkt ventilatie met warmteterugwinning?

Een ventilatiesysteem D met warmteterugwinning voert verse buitenlucht aan in woonruimtes en slaapkamers en vervuilde binnenlucht af in vochtige ruimtes zoals de badkamer en het toilet. Een warmtewisselaar beperkt het warmteverlies tot een minimum door de warmte uit de vervuilde binnenlucht te gebruiken om de verse buitenlucht te verwarmen. De frisse lucht is dus al voorverwarmd, waardoor je van een gezond binnenklimaat geniet en je verwarmingsinstallatie minder hard moet werken. 

Wat zijn de voor- en nadelen van een WTW-unit?

Een WTW-unit heeft zowel voor- als nadelen. We lijsten ze op in deze tabel. 

Prijs WTW-ventilatie

De prijs van ventilatie met warmteterugwinning hangt af van verschillende factoren, zoals het type systeem (centraal of decentraal), het merk, de installatiekosten. De prijs van een centraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning bedraagt gemiddeld 5.500 tot 7.000 euro inclusief btw en installatie. Een decentrale WTW-unit is goedkoper en kost gemiddeld 500 tot 1.500 euro inclusief btw. 

Premies

Wie zijn woning renoveert of energiezuiniger maakt, kan een renovatiepremie aanvragen, afhankelijk van de regio waar je woont. Het bedrag van de premie hangt af van je gezinsinkomen en -samenstelling.

• Mijn VerbouwPremie in Vlaanderen: je kan geen premie krijgen voor het plaatsen van ventilatie. Vervang je jouw buitenschrijnwerk, dan moet je wel aan de ventilatievoorwaarden voldoen om in aanmerking te komen voor de premie voor ramen en deuren.
• RENOLUTION-premie in Brussel: je kan een premie aanvragen voor een ventilatiesysteem C of D.
• Prime Habitation in Wallonië: je kan een premie krijgen voor een centraal mechanisch ventilatiesysteem met enkelvoudige luchtstroom of dubbelvoudige luchtstroom en voor een mechanisch ventilatiesysteem met enkelvoudige luchtstroom of dubbelvoudige luchtstroom dat ventilatie voorziet in een deel van de ruimtes. 

Tip: raadpleeg hier de bedragen van de premies.

Ventilatieregels en warmteterugwintechnologie

Wie bouwt of ingrijpend renoveert, moet aan de EPB-regelgeving voldoen. Die verplicht je om het energieverbruik van het gebouw te beperken en minimaal te ventileren. Bij nieuwbouw of een ingrijpende energetische renovatie ben je dus verplicht om een ventilatiesysteem te voorzien. Bij een ‘gewone’ renovatie moet je bij een uitbreiding in de nieuwe natte ruimtes afvoervoorzieningen plaatsen. In de droge ruimtes moet je enkel toevoervoorzieningen plaatsen als je ramen vervangt of toevoegt. Kies je voor een ventilatiesysteem met warmteterugwinning? Dan voldoe je altijd aan de ventilatie-eisen en kan je het E-peil van je woning verlagen. 

Uit welke onderdelen bestaat een warmteterugwinsysteem?

Een warmteterugwinsysteem bestaat uit verschillende onderdelen die samenwerken om je woning te ventileren:

• WTW-unit: dit is de ventilatie-unit waarin de warmteterugwinning plaatsvindt.
• Warmtewisselaar: zit in de ventilatie-unit. Brengt de warmte uit de afgevoerde lucht over naar de lucht die binnenkomt.
• Filters: zitten in de ventilatie-unit en verwijderen stof, pollen of ander vuil uit de inkomende en afgevoerde lucht.
• Buizennetwerk: bestaat uit ventilatiekanalen die de lucht doorheen de woning transporteren. De toevoerluchtkanalen voeren zuivere lucht aan en de afvoerluchtkanalen voeren de lucht af.
• Ventilatieventielen: verspreiden de lucht vanuit het ventilatiesysteem in de ruimte. Ventilatieventielen worden dus op de ventilatieopening van de ventilatiekanalen geplaatst.
• Ventilatiedoorvoeren: gaan vaak door muren of het dak. Ventilatiedoorvoeren zijn de plekken waar de lucht binnen en buiten gaat.
• Regelsysteem of sensoren: regelen de werking van het ventilatiesysteem, vaak op basis van de luchtkwaliteit, vochtigheid en temperatuur.

Centrale ventilatie met warmteterugwinning

Een centraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning bestaat uit één centrale unit die de volledige ventilatie van de woning aanstuurt. Vanuit de unit vertrekken de ventilatiekanalen naar de verschillende ruimtes. Via ventilatieventielen wordt er verse lucht aangevoerd in droge ruimtes zoals de woonkamer en slaapkamers en afgevoerd in natte ruimtes zoals de keuken, de badkamer en het toilet. Een centraal ventilatiesysteem is vooral interessant bij nieuwbouw of ingrijpende renovaties, omdat je dan de ventilatiekanalen nog kan integreren in de plafonds, muren of vloeren. 

Decentrale ventilatie met warmteterugwinning

Er bestaan ook decentrale ventilatiesystemen met warmteterugwinning. Een decentraal systeem is speciaal ontworpen om individuele kamers te ventileren en tegelijkertijd warmte terug te winnen uit de afgevoerde lucht. Het is een compacte oplossing - vaak een wandunit die je tegen een buitenmuur kan installeren - om je binnenklimaat te verbeteren, zonder dat je een uitgebreid centraal ventilatiesysteem nodig hebt. Het is vooral interessant als je slechts bepaalde ruimtes wil ventileren zonder je woning te verbouwen of bij kleinere renovatieprojecten. 

Welk ventilatiesysteem met warmteterugwinning kies ik het best?

Dat hangt af van verschillende factoren zoals het type woning, het installatiegemak en je budget. De installatie van een centraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning is complex en duurder. Bovendien heb je ruimte nodig voor de centrale unit en ventilatiekanalen. Dit type ventilatie heeft de voorkeur bij goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen en bij ingrijpende renovatieprojecten.

Decentrale ventilatie met warmteterugwinning is goedkoper en eenvoudiger te installeren. Het neemt ook minder ruimte in beslag. Dit type systeem is vooral geschikt voor bestaande woningen, kleine renovaties of specifieke ruimtes zoals de badkamer. 

Tip: Vraag hier vrijblijvend offertes aan voor je ventilatie bij een erkende ventilatie-installateur in je buurt. 

Wat doet WTW-ventilatie in de winter?

Een WTW-unit recupereert in de winter de warmte uit de afgevoerde lucht om de koude buitenlucht te verwarmen. Hierdoor is de verse lucht die in je woning wordt geblazen al voorverwarmd en bespaar je op je verwarmingskosten. 

Wat doet WTW-ventilatie in de zomer?

In de zomer werkt een WTW-unit anders. De meeste WTW-units hebben een bypass-modus, zodat je de warmteterugwinning tijdelijk kan uitschakelen. Dat is zinvol wanneer het ‘s nachts buiten koeler is dan binnen. In deze modus blaast de WTW-unit de koele lucht rechtstreeks naar binnen, zonder dat die door de warmtewisselaar gaat. Zo hoeft je airco overdag minder te werken en bespaar je energie. 

Ventilatie met warmteterugwinning installeren in bestaand huis

Wie energetisch renoveert is verplicht om beroep te doen op een ventilatieverslaggever. Die maakt een ventilatievoorontwerp, zorgt dat je ventilatie aan de ventilatie-eisen voldoet en stelt het ventilatieprestatieverslag op. 

Ga je geen grote verbouwingen uitvoeren, maar wil je wel een comfortabel binnenklimaat? Dan kan je een decentrale WTW-unit installeren. Die wordt binnen in je woning tegen een buitenmuur geplaatst, waardoor je geen uitgebreid netwerk van ventilatiekanalen nodig hebt. Zo’n unit is ideaal voor specifieke ruimtes zoals de slaapkamer of badkamer. 

Levensduur WTW-unit 

Een WTW-unit gaat gemiddeld 15 jaar mee. Voor een lange levensduur en goede werking is het belangrijk om je ventilatiesysteem regelmatig te onderhouden. 

Onderhoud

Je ventilatiesysteem correct onderhouden draagt bij aan een goede luchtkwaliteit en verlengt de levensduur van je toestel. Wat moet je precies doen? 

• Maak de ventilatieventielen maandelijks schoon.
• Reinig of vervang de filters om de drie tot zes maanden.
• Laat je ventilatie-unit met warmtewisselaar om de twee jaar controleren en reinigen.
• Laat de ventilatiekanalen om de vier tot zes jaar schoonmaken. 

FAQ: ventilatie met warmteterugwinning