Hoe werkt een airco: dit is de technologie achter koele lucht in huis

Hoe werkt een airco? Van het circuleren van koudemiddel tot het reguleren van de temperatuur en luchtvochtigheid: we leggen uit hoe airco’s werken en waarom ze belangrijk zijn geworden voor ons dagelijks comfort.

Hoe werkt een airco? 

Een airco of een lucht-luchtwarmtepomp is een systeem dat warme lucht uit een kamer haalt, die afkoelt door middel van een koudemiddel of koelvloeistof en vervolgens terug in de kamer blaast. Je krijgt een comfortabeler binnenklimaat omdat zowel de temperatuur als de luchtvochtigheid worden gereguleerd. Er bestaan verschillende soorten airco’s, zoals vaste en mobiele toestellen en airco’s met één of meerdere binnenunits. 

Hoe koelt een airco de buitenlucht?

Een airco koelt niet rechtstreeks de buitenlucht. In plaats daarvan voert een airco warme lucht van binnen af naar buiten, waardoor de binnenruimte afkoelt. Dit proces werkt volgens een constante cyclus van verdamping en condensatie. 

Het proces start in de binnenunit van de airco. Die neemt warmte op uit de binnenlucht. De warme binnenlucht stroomt over koude coils met koelvloeistof. De coils absorberen de warmte, waardoor de temperatuur van de lucht daalt en de koelvloeistof gasvormig wordt. Dit koelmiddelgas gaat vervolgens naar een compressor. Die verhoogt de druk van het gas, waardoor de temperatuur stijgt. Het hete, gecomprimeerde koelmiddelgas stroomt daarna door een condensor in de buitenunit. Door buitenlucht over de condensor te blazen, wordt de warmte van het koelmiddel afgegeven aan de buitenlucht. Het koelmiddel wordt terug vloeibaar en stroomt naar de verdamper in de airco. Het passeert eerst nog even door een expansieventiel. Dat vermindert de druk van het koelmiddel, zodat het verder afkoelt en klaar is voor een volgende cyclus. In de verdamper zal de vloeistof verdampen en de lucht in de kamer afkoelen. Daarna gaat het koelmiddel opnieuw naar de compressor en begint de hele cyclus opnieuw.

Luchtvochtigheid en waterdamp

Airco’s verbeteren niet alleen de temperatuur in huis, ze verlagen ook de luchtvochtigheid. Daardoor voelt je ruimte comfortabeler aan. Een woordje uitleg:

• Luchtvochtigheid

Warme lucht die door een airco stroomt, koelt af. Koele lucht kan minder waterdamp vasthouden dan warme lucht. Met een airco zorg je er dus ook voor dat het teveel aan vocht in huis condenseert.

• Waterdamp

Vocht uit de lucht condenseert op de koude oppervlakken van de verdamper van de airco. Gecondenseerd waterdamp verzamelt zich als waterdruppels, die via een afvoer worden weggevoerd. Zo voelt de lucht in huis droger en comfortabeler aan. 

Een airco of warmtepomp: wat is het verschil?

Qua werking lijken een airco en een warmtepomp op elkaar: ze bevatten allebei componenten zoals een compressor, expansieventiel, verdamper- en condensorcoils, en ze werken met koelmiddelen om warmteoverdracht mogelijk te maken. Maar er zijn ook een paar belangrijke verschillen:

• Een traditionele airco is specifiek ontworpen om je woning te koelen, terwijl je met warmtepompen zowel kan verwarmen als koelen. 
• Je kan met sommige airco’s ook verwarmen. Maar dit wordt meestal enkel als bijverwarming gebruikt omwille van het hoge verbruik. Terwijl een warmtepomp je hoofdverwarming is.
• Een warmtepomp is energie-efficiënter en maakt gebruik van natuurlijke warmtebronnen.

De buitenunit 

De buitenunit van een airco is cruciaal voor het afvoeren van warmte uit de binnenruimte naar buiten. De unit zorgt ervoor dat het koelmiddel opnieuw kan circuleren en warmte blijft onttrekken aan de binnenlucht, zodat je een aangename temperatuur in huis behoudt. Enkele van de belangrijkste componenten van het aircosysteem zitten in de buitenunit, zoals de compressor, condensor, ventilator en koelmiddelbuizen.  

Je plaatst een buitenunit op een goed geventileerde plek die niet blootgesteld is aan direct zonlicht. Voor een optimale werking is regelmatig onderhoud nodig. 

Het koelvermogen van een airco

Het koelvermogen van een airco geeft aan hoeveel warmte de airco per uur kan verwijderen. Hoe hoger het koelvermogen, hoe krachtiger de airco en hoe groter de ruimte die hij kan koelen. Hou bij de keuze van je airco zeker rekening met het koelvermogen. Dit moet afgestemd zijn op de oppervlakte van de ruimte die je wil koelen en hoe goed die geïsoleerd is. Een te grote airco kan de luchtvochtigheid niet goed regelen, terwijl een te kleine airco de ruimte niet genoeg afgekoeld krijgt. Je installateur kan je hierbij adviseren. 

De binnenunit 

De binnenunit van een airco staat of hangt strategisch in de ruimte die hij moet koelen en bestaat uit een verdamper, ventilator en filter. Op de buitenkant van het toestel zit ook het bedieningselement waarmee je de gewenste temperatuur kan instellen. Je hebt zowel wand- als vloermodellen. Voor optimale prestaties reinig je best af en toe de filters. Moderne airco’s werken fluisterstil.

Hoe werkt een monoblock airco?

Bij een monoblock airco zitten de binnen- en buitenunit in één enkel toestel. Het onttrekt warme lucht aan de ruimte via een ventilator en voert die langs een verdamper. Daar neemt het koelmiddel de warmte op, waardoor de lucht afkoelt. Die gekoelde lucht wordt terug de ruimte in geblazen, terwijl de verwarmde lucht via een opening aan de achter- of zijkant naar buiten verdwijnt. Het vocht in de lucht condenseert op de verdamper en gaat via een afvoersysteem naar een intern reservoir. Je bedient een monoblock via een bedieningspaneel of met een afstandsbediening. 

Hoe werkt een split airco?

Traditionele split-airco’s bestaan uit één (monosplit) of meerdere binnenunits (multisplit) en één buitenunit die met elkaar zijn verbonden via koelleidingen. De binnenunit(s) van een split-airco installeer je in de te koelen ruimte(s) en zorgen voor de aanvoer van koele lucht, terwijl de buitenunit buiten staat en zorgt voor de afvoer van de warme binnenlucht. Je bedient de split-airco via een paneel of afstandsbediening waarmee je de temperatuur en andere instellingen kan aanpassen.

Hoe werkt een mobiele airco?

Een mobiele of verrijdbare airco is een zelfstandige unit die warme lucht uit een kamer zuigt via een inlaat, deze lucht koelt door het koelmiddel in de verdamper en de gekoelde lucht terug in de ruimte blaast. De warmte die door het koelmiddel wordt opgenomen, wordt afgevoerd via een condensor aan de achterkant van de unit, waarbij een ventilator helpt om de warmte naar de omgeving buiten de airco te blazen. Het condensvocht van het koelproces wordt verzameld in een intern reservoir of afgevoerd. Je bedient de airco met een paneel of afstandsbediening. Hoewel mobiele airco’s handig en verrijdbaar zijn, zijn ze minder efficiënt en krachtig dan vaste airco’s, zeker in een grote ruimte.

Hoe kan je de werking van je airco optimaliseren?

Om je airco zo lang mogelijk efficiënt te laten werken, en om je kosten en energieverbruik niet te doen stijgen, hou je best rekening met deze tips:

• Reinig de filters regelmatig: met schone filters koel je efficiënter en zorg je voor een goede luchtstroom. Om de drie maanden check je best even of ze proper gemaakt moeten worden. Laat ook tijdig een professioneel onderhoud uitvoeren.
• Houd de condensor schoon: zorg ervoor dat de condensor proper is. Haal bladeren en ander vuil weg zodat de afvoer van de warme lucht niet belemmerd wordt. 
• Een airco de hele dag laten werken heeft weinig zin als je ramen en deuren in de gekoelde ruimtes laat openstaan. Hou ook je gordijnen of zonwering dicht om direct zonlicht te weren.
• Stel je airco in op een aangename temperatuur, maar niet extreem laag. Dat zet de airco onder druk en kost je meer energie. Je kan moderne airco’s ook programmeren zodat ze enkel koelen wanneer je dat echt nodig hebt. 
• Zorg ervoor dat je binnen- en buitenunits niet geblokkeerd worden door meubels, gordijnen of andere objecten die de luchtstroom beperken. 

Hoe werkt een airco als verwarming?

Je kan je woning tijdens de wintermaanden bijverwarmen met een airco. Een airco die ook kan verwarmen is een lucht-luchtwarmtepomp. Hij zal warmte uit de buitenlucht halen en die naar binnen brengen. Daarbij worden dezelfde componenten gebruikt als tijdens het koelproces van een airco:  een verdamper, een compressor, een condensor en een expansieventiel. 

FAQ hoe werkt een airco