Een architect bij renovatie: verplichting, takenpakket en prijs

Bij een nieuwbouw is het vanzelfsprekend dat er een architect aan te pas komt, maar hoe zit dat bij een renovatie? Ontdek voor welke verbouwingswerken je een architect moet inschakelen, wat zijn takenpakket is en hoeveel je voor zijn diensten betaalt. 

Wanneer heb je een architect nodig bij een verbouwing? 

In principe moet je voor alle werken waarvoor een omgevingsvergunning (bouwvergunning) vereist is een beroep doen op een architect. Denk maar aan grote renovatiewerken, ingrepen die de stabiliteit van de woning wijzigen of constructieproblemen met zich kunnen meebrengen of verbouwingswerken die met een volume-uitbreiding gepaard gaan.

Voor kleine wijzigingen of voor werken die weinig met bouwen te maken hebben, zoals het plaatsen van een gipskartonnen scheidingswand, een nieuwe keuken, een vloer vervangen, hoef je geen architect in te schakelen, … De volgende werken zijn vrijgesteld van de medewerking van een architect:

• Verbouwingswerken in een woning die geen constructieproblemen met zich meebrengen of de stabiliteit van de woning wijzigen.
• Ingrepen aan de gevels:
  • Gevelsteen, bepleistering of een andere gevelbekleding aanbrengen.
  • Raam- en deuropeningen aanbrengen, wijzigen of dichtmaken.
  • Dakvlakvensters, zonnepanelen of zonneboilers in het dakvlak of op een plat dak plaatsen.
  • Dakuitbouwen over maximaal één vierde van de oppervlakte van het dak.
  • Verluchtings-, luchtbehandelings-, rookafzuiging- of luchtafzuiginstallaties plaatsen. 

Wat mag je verwachten van een architect?

Wettelijk gezien is een architect verplicht om een ontwerp te maken, de uitvoering van de verbouwingswerken te controleren en je bij te staan tijdens de oplevering van de werken. Maar de taken van een architect kunnen variëren naargelang wat jij van hem vraagt. Zo verwacht je misschien dat je architect de werken wat vaker controleert, dat hij extra werfvergaderingen organiseert, dat hij voor jou aannemers contacteert voor offertes, dat hij een uitvoeringsdossier opstelt inclusief lastenboek en meetstaat of dat hij je helpt met het aanvragen van renovatiepremies. Wil je het takenpakket van je architect uitbreiden? Leg dan in zijn contract vast wat je precies verwacht. 

Hoe verloopt de samenwerking met een architect?

De samenwerking met een architect tijdens een renovatie verloopt volgens een aantal stappen. Ontdek hoe het proces kan verlopen, afhankelijk van het takenpakket van je architect en jouw wensen. 

1. Eerste consultatie: In een eerste gesprek maken jullie kennis en bespreken jullie het renovatieproject, je wensen en budget. 
2. Contract: Heb je een goed gevoel bij de architect in kwestie, dan kan je beslissen om met hem in zee te gaan en een contract op te stellen.
3. Eerste ontwerp: De architect maakt een eerste ontwerp op basis van jouw wensen. 
4. Definitief ontwerp: Na de nodige feedbackrondes maakt de architect een definitief ontwerp met gedetailleerde plannen en eventuele 3D-visualisaties.
5. Vergunning: Zodra het ontwerp volledig aan je wensen voldoet, kan de architect je helpen met het aanvragen van de nodige vergunningen. 
6. Keuze aannemers: Indien je wilt, kan de architect je helpen met het contacteren van geschikte aannemers, offertes opvragen en contracten opstellen. 
7. Uitvoering en begeleiding: De architect controleert de voortgang van de werken en organiseert werfvergaderingen om updates te geven of om eventuele problemen te bespreken. 
8. Oplevering: Nadat de werken voltooid zijn, kan de architect het resultaat inspecteren en eventuele gebreken doorgeven. 

Voordelen van een architect

Samenwerken met een architect bij een renovatie biedt verschillende voordelen. Zo kan een architect creatieve oplossingen bedenken om de beschikbare ruimte optimaal te benutten. Je geniet tijdens het hele renovatieproces van professionele begeleiding: je krijgt niet alleen een gedetailleerd ontwerp, maar ook hulp bij het aanvragen van vergunningen, offertes, premies, … Je kan rekenen op zijn expertise en netwerk van vakmannen. Hij kan je helpen om de timings te respecteren en bij problemen kan hij meedenken over een gepaste oplossing. 

Net zoals je aannemer, stabiliteitsingenieurs en andere bouwpartners, blijft je architect 10 jaar aansprakelijk voor zijn ontwerp. Ook voor lichte verborgen gebreken kan hij aansprakelijk worden gesteld. Schakel je geen architect in, terwijl dat wel wettelijk verplicht is? Dan riskeer je vervolging. Bovendien loop je ook een ander risico: als je aannemer slecht werk levert, zal je hiervoor geen (volledige) schadevergoeding kunnen eisen omdat er geen verplichte controle door een architect was.

Wat kost een architect bij renovatie?

Bij een nieuwbouw, beslaat het ereloon van een architect gemiddeld zo’n 8 tot 10% van het bouwbudget. Bij een renovatieproject kan het ereloon hoger liggen als er meer werk bij komt kijken. Elke architect is in principe vrij om zijn ereloon te bepalen. Sommige architecten werken met een bepaald percentage of een vast bedrag, anderen hanteren een uurtarief of een bedrag per vierkante meter. Hou er rekening mee dat je architect een surplus kan aanrekenen voor bepaalde taken die je hem bijkomend oplegt. 

Zorg ervoor dat je op voorhand een duidelijk zicht hebt op de kostprijs van je architect. Wat is inbegrepen en wat niet? Hou dit ook voor ogen als je offertes vergelijkt van verschillende architecten. Misschien is een architect wat duurder dan zijn collega, maar is zijn takenpakket uitgebreider? Zet zowel het kostenplaatje als het takenpakket duidelijk op papier. 

Hoe kies je de juiste architect?

Ben je op zoek naar een geschikte architect? Je kan op zoek gaan naar een architect in je buurt via de databank van de Orde van Architecten. Neem voldoende tijd om referenties en voorbeelden van architecten te bekijken. Je kan ook vertrouwen op ervaringen van familie en vrienden of een aannemer met wie je in zee wil gaan. Tijdens een eerste consultatie kan je kijken of je een klik hebt met de architect en of zijn werkwijze overeenkomt met jouw wensen. Wil je controleren of een architect sociale of fiscale schulden heeft? Raadpleeg dan de websites van de Kruispuntbank voor Ondernemingen of van de FOD Economie. 

Architect of interieurarchitect?

In tegenstelling tot een architect, focust een interieurarchitect zich alleen op de binnenkant van je woning: de inrichting, kleuren, vloeren, verlichting, … Voor bouwers is het onmiddellijk inschakelen van een interieurarchitect vaak een stapje te ver, omdat ze dikwijls nog niet het budget hebben om hun woning helemaal naar wens in te richten. Maar als je verbouwt, is de stap naar een interieurarchitect sneller gezet. Hij kan als geen ander de bestaande ruimte omtoveren tot een nieuw, nauwelijks te herkennen geheel. Een interieurarchitect kan met zijn inzichten je interieur naar een hoger niveau tillen en dus een goede aanvulling zijn op een architect.

FAQ: architect bij renovatie