Tuinmuurtje metselen

Steen is en blijft het populairste bouwmateriaal. Een bakstenen muur metselen vergt wel de nodige voorbereiding en ervaring. Als je nog nooit gemetseld hebt, is een eenvoudig tuinmuurtje ideaal om de werkwijze onder de knie te krijgen.

Stap 1: fundering gieten

• Graaf een geul tot je ‘vaste zand’ bereikt (meestal ongeveer 50cm diep), en dubbel zo breed als de muur. Steek de geul zo recht mogelijk af en voorzie eventueel een laag zand (damzand) op de bodem van 15 à 20cm dik voor extra stevigheid.
• Maak nu een bekisting met stevige, rechte planken. Zet ze waterpas uit, en ondersteun ze met piketten. In stevige grond is een bekisting niet noodzakelijk, maar wel aan te raden, want je verspilt minder beton en voorkomt dat aarde en beton worden gemengd.
• Voorzie in de lengterichting 2 betonijzers van 4 of 5mm dik om de fundering te wapenen. Laat de betonijzers niet op de grond rusten, maar ondersteun ze met bakstenen of betonbrokjes.
• Bevestig in de breedterichting om de halve meter korte stukjes betonijzer op de 2 staven met binddraad.
• Maak het beton aan, met 1 deel cement op 2 delen grof zand (bijvoorbeeld rijnzand met een grove korrel) en 3 delen grind. Of gebruik kant-en-klare beton. Zorg er in ieder geval voor dat je voldoende beton hebt om de fundering volledig vol te gieten.
• Stort het beton in de bekisting. Prik met een stok in het beton om het te ontluchten zodat alle hoeken en gaten van de bekisting goed worden opgevuld.
• Als het beton gestort is, sla je met een hamer op de bekisting, om de massa te ontluchten.
• Strijk de fundering ten slotte glad met een spaan en laat het beton enkele dagen uitharden.

Stap 2: metselwerk voorbereiden

• Massieve buitenmuren en tuinmuurtjes worden steens opgetrokken. Binnenmuren en spouwmuren halfsteens.
• Bereken afhankelijk van het gebruikte baksteenformaat en de afmetingen van het muurtje hoeveel bakstenen je nodig hebt.
• Per vierkante meter metselwerk, gebruik je gemiddeld 20l mortel. Bereid je de mortel zelf meng dan 1 deel cement met 5 delen zand voor gewoon metselwerk. Voor waterdicht metselwerk kan je nog een vochtwerend additief toevoegen.
• Uiteraard vind je mortel ook kant-en-klaar in de handel.
• Op de uiteinden van de muur stel je profielen op. Dat kunnen aluminium profielen of loodrechte balken zijn.
• Ondersteun elk profiel met 2 schoorlatten, onder een hoek van 90°.

Stap 3: eerste rij metselen

• Bevestig een metselkoord aan de profielen, waterpas en op de hoogte van de eerste rij stenen.
• Als de fundering onder het maaivlak (zichtbare gedeelte) ligt, kan je goedkopere of licht beschadigde stenen gebruiken voor de eerste rij.
• Breng een laag mortel (dikker dan de gewenste voegdikte) aan op de fundering en druk de eerste steen in de mortel.
• Voorzie de zijkant van de vorige steen van een laag mortel en tik de volgende baksteen met een troffel op de juiste plaats. Vanuit esthetisch oogpunt is het vaak beter om de verticale voeg smaller te maken als de horizontale.

Stap 4: volgende lagen metselen

• Let er voor de volgende rijen op dat de voegen volgens een regelmatig verband verspringen. Bij een steense muur plaats je om de rij de eerste steen in dwarsrichting. Voor een muurtje in halfsteenverband moet je met halve stenen werken.
• Meestal is het ook nodig om een waterkeringslaag in de muur te voorzien. Dat kan door een waterkeringsfolie over de volledige lengte van de muur, en boven het maaiveld, vast te metselen, meestal tussen de eerste en de tweede rij stenen.
• Stel je metselkoord steeds af op de nieuwe rijhoogte en controleer voortdurend of je waterpas werkt. Is er een afwijking, tik dan tegen de bakstenen met het handvat van je truweel (of met een gummihamer) tot ze juist liggen, en schraap de overtollige mortel weg, voor hij hard is geworden.

Stap 5: afwerken

• Bij tuinmuren is het van belang dat de toplaag waterdicht wordt afgewerkt. Een rij met gekantelde stenen kan een oplossing zijn, maar je kan ook speciale afdekstenen gebruiken zoals arduin, blauwe hardsteen of betonnen afdekpannen.
• Krab na het metselen de voeg ongeveer 2cm uit met een voegspijker. Doe dit in een V-vorm, zo hecht de voegmortel straks beter. Borstel het metselwerk nadien schoon.
• Nadat het metselwerk volledig is afgerond kan je voegmortel in de voegen aanbrengen. Die mag je zelf mengen, maar om er zeker van te zijn dat je geen kleurverschillen krijgt, gebruik je best kant-en-klare voegmortel.
• Laat de voegmortel even drogen en borstel de muur goed af.