Wat kost een architect?

'Hoeveel kost een architect?' Het is een vraag die we regelmatig voorgeschoteld krijgen. Jammer genoeg is er geen eenduidig antwoord. Denk maar aan het verschil tussen nieuwbouw en renovatie. Of het verschil in bouwbudget tussen een ruime villa en een klein rijhuisje. Om maar enkele factoren te noemen die het ereloon van een architect beïnvloeden. Wij proberen je wegwijs te maken.

Hoe uitgebreid is het takenpakket?

Het ene takenpakket is het andere niet. Een architect staat typisch in voor het ontwerp en de controle op de werf. Maar je kan je architect uiteraard ook extra taken toevertrouwen, tot zelfs een 'volledige opdracht' toe. Hij of zij neemt in dat laatste geval alles in handen: offertes vergelijken, aannemers aanstellen, planning en coördinatie op de werf ... . Uiteraard staat tegenover die extra's ook een meerprijs.

Nieuwbouw versus renovatie

Een nieuwbouw begint altijd van nul, een verbouwing van een bestaande situatie. Dat vertrekpunt moet nauwkeurig in kaart gebracht worden: een tijdrovende bezigheid. Ook zijn verrassingen nooit uit te sluiten bij een renovatie. En dat heeft zijn weerslag op het ereloon van de architect, dat hoger ligt dan bij nieuwbouw.

Verschillende berekeningsmethodes

Nog een factor die voor verschillen kan zorgen: architecten hanteren meerdere manieren om hun ereloon te bepalen.

• Procentueel: een percentage van het (ver)bouwbudget. Bij nieuwbouw duikt 7 % vaak op als richtgetal.
• Per uur: de architect werkt aan een vast uurloon.
• Per vierkante meter: het aantal vierkante meter maal een afgesproken vergoeding.
• Combinatie: een mix van de vorige methodes.

Geen plafond, geen ondergrens

Architecten zijn volledig vrij om hun ereloon te bepalen. Er is dus geen plafond, maar ook geen ondergrens. In de praktijk betekent dat dat er voor één en dezelfde vast omlijnde opdracht met dezelfde berekeningsmethode serieuze prijsverschillen kunnen zijn.

Drie architecten aan het woord

Het is duidelijk dat er heel wat factoren meespelen in het kostenplaatje. Tot daar de theorie, maar hoe vertaalt zich dat in de praktijk? Wij polsten bij architecten Roel Bergen van abe architecten, Sara Schepens van 2S-architecten en Remy Lamens.

"Vast bedrag, omlijnd takenpakket"

"Voor nieuwbouw hanteren wij een forfaitair bedrag. Een programma berekent op basis van enkele projectgegevens hoeveel uur we ermee bezig zullen zijn. Op die manier kan ik de bouwheer voor een bepaald takenpakket een vast bedrag voorschotelen", vertelt Roel Bergen van abe architecten.

"Voor verbouwingen denken wij niet in uren: je weet nooit wat je tegenkomt: verrassingen zijn niet uit te sluiten. Daarom reken ik doorgaans aan een percentage van 11 %. Maar dat hangt echt af van de omvang van de renovatie."

"Tip: zorg dat het perfect duidelijk is welke taken je architect op zich neemt. Dat werkt zowel voor jou als bouwheer als voor je architect het prettigst."

"De ene nieuwbouw is de andere niet"

"Ik werk zowel bij nieuwbouw als bij renovatie met forfaitaire bedragen. Ik schat de uren in voor het voorontwerp, de bouwaanvraag, meetstaten, werfopvolging ... Per 'blokje' omschrijf ik precies wat ik doe en daarop plak ik een vast bedrag", aldus Sara Schepens van 2S-architecten.

"Waarom geen percentage? Omdat elk project anders is, zelfs nieuwbouw. Neem nu bouwheren die alles uitbesteden ten opzichte van zelfbouwers. Bij die laatste categorie sta ik vaker op de werf om praktische vragen op te lossen. Bij de eerste steek ik dan weer meer tijd in de meetstaten, het aanschrijven van aannemers en het vergelijken van offertes. Dat hoort tot mijn standaardpakket, wat zeker niet altijd het geval is bij andere architecten. Dus als je de offertes van architecten vergelijkt: kijk na wat je precies krijgt voor je geld."

"Forfaitair, per uur en op procent"

Architect Remy Lamens werkt met verschillende berekeningsmethodes. "Voor kleine verbouwingen reken ik een forfaitair ereloon aan voor het stedenbouwkundig dossier. De rest is per uur. Voor de grotere verbouwingen werk ik op procent, net zoals bij nieuwbouw. Voor dat laatste is dat 7 %."

"Ga altijd na op welk bedrag het percentage wordt berekend. Wij berekenen dat bijvoorbeeld standaard op de ruwbouw wind- en waterdicht."
"Ik merk dat sommige bouwheren ervan uitgaan dat een architect standaard instaat voor het zoeken en aanstellen van de aannemers én de werfcoördinatie. Bij mij is dat al niet het geval. Ik doe uiteraard wel werfcontrole, maar niet de planning. Klaar dat dus op voorhand uit met je architect", besluit Lamens.

Conclusie?

1. Of het nu per uur, per vierkante meter of procentueel is: zorg ervoor dat je een duidelijk zicht hebt op het kostenplaatje.
2. Maak duidelijke afspraken over het takenpakket van je architect. Wat zit er in, wat niet? Wat neemt hij of zij voor zijn of haar rekening tijdens de verschillende stappen van je (ver)bouwproces?
3. Hou dat takenpakket duidelijk voor ogen als je de offertes van verschillende architecten vergelijkt. Misschien is architect x wat duurder dan collega y, maar is zijn of haar takenpakket heel wat uitgebreider?
4. Zet alles duidelijk op papier. Zowel het kostenplaatje als het takenpakket. Is de prijs inclusief btw of niet, zit het ereloon al vervat in het bouwbudget of komt het er bovenop ... ? Dit voorbeeldcontract zet je op weg.