Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck heeft één tip voor wie écht duurzaam wil bouwen.
© Marc Sourbron
Voor de bouwmeester valt duurzaam bouwen samen met één bepalende factor: grondgebruik. “Nu gebruiken we 70 % van het vruchtbare deel van de planeet, en dat is voorbij het gezonde maximum. Daarom moeten we vanaf morgen stoppen met het innemen van open ruimte. Op lange termijn moeten we ons landgebruik terugbrengen tot 50 à 60 %. Daarnaast blijft het klimaat belangrijk: zelfs als we voldoende ecosysteem vrijwaren moeten we voorkomen dat we gaarkoken in de hitte of verdrinken onder een te hoge zeespiegel.”
CO2-reductie volstaat niet
Van Broeck pleit dus niet voor een laissez-faire op energievlak. “Maar CO2-reductie alleen heeft geen zin. Je kan heel de planeet uitroeien met groene gebouwen. Zo krijgen we misschien het klimaat onder controle, maar wat heb je daaraan als uiteindelijk nog alle soorten uitsterven omdat er geen habitat meer is?”
Hij heeft dan ook bedenkingen bij het E-peil als beleidsinstrument. “Twee parameters volstaan: grondgebruik en dichtheid. Wie duurzaam wil bouwen, zoekt best eerst naar een auto-onafhankelijke locatie.”
Bouwgrond níet claimen
Een tweede stap is volgens Van Broeck snoeien in je bebouwde oppervlakte. Hij geeft het goede voorbeeld. Voor projectontwikkelaars Matexi, Novus en Bostoen ontwierp zijn architectenbureau een mix van 180 à 190 woningen en appartementen in hartje Oostkamp. Opmerkelijk: het domein van 6 hectare wordt slechts voor één derde bebouwd. De rest krijgt een herbestemming als natuurgebied, met paadjes door het groen. De eerste bewoners genieten er vanaf 2019 van ongerepte natuur en zeldzame vogels.
Leo Van Broeck: “Zij hoeven niet meer naar Center Parcs om een reiger te zien. Dit toont aan dat je als opdrachtgever niet moet wachten op het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (de basis voor de ‘betonstop’, red.) om een natuurreservaat naast je woning te creëren. Begin met een derde van je bouwgrond níet te claimen. Dat geldt zowel voor bouwheren als projectontwikkelaars.”
Plaats maken
De bouwmeester oppert ook een term als alternatief voor het vermaledijde ‘betonstop’: “Laten we het hebben over ‘plaats maken’. Zelfs het kleinste kind ziet dat probleem. Terwijl wij hopeloos verloren lopen in complexiteit. We rijden ons vast in rotswol en zonneboilers. Maar het gaat over de grotere visie. We moeten terug naar de essentie!”
Natuurparken en buurtbarometers
Gelukkig ontspruiten her en der veelbelovende initiatieven. Zo heeft het Gentse stadsbestuur al beslist om een aantal parken gedeeltelijk niet meer toegankelijk te maken, zodat de natuur er haar gang kan gaan. Leo Van Broeck: “Omvallende bomen blijven gewoon liggen. Dat komt de biodiversiteit ten goede. En bezoekers genieten des te meer van de schoonheid die zo ontstaat."
Bouwbedrijf Matexi is dan weer doordrongen van het belang van een duurzame ligging. De grootste projectontwikkelaar van België schenkt in projectomschrijvingen op zijn website veel aandacht aan ligging en nabijheid van voorzieningen. “We hebben een buurtbarometer ontwikkeld waarmee we de kwaliteit van een locatie in kaart brengen in functie van de nabijheid van openbaar vervoer, scholen, werkgelegenheid, winkels …”, zegt Tom Van Becelaere, businessunit manager bij Matexi.
