Ben je aan het (ver)bouwen en moet je je woning nog isoleren? Dan sta je voor een lastige keuze, want er zijn heel wat soorten isolatiematerialen verkrijgbaar. De thermische of akoestische isolatiewaarde en de kostprijs ervan zijn daarin belangrijke factoren. Maar er bestaan ook ecologische varianten: die zijn niet alleen goed voor je gezondheid en het milieu, maar bieden ook een meerwaarde op vlak van comfort.
Een specifieke eigenschap van ecologische isolatiematerialen is hun hoge waterdampdoorlaatbaarheid: de waterdamp kan makkelijker doorheen je isolatie naar buiten ontsnappen. Dat is belangrijk, want als waterdamp in je gebouw blijft hangen, kunnen er schimmels en andere soorten schade ontstaan. De meeste milieuvriendelijke en gezonde isolatiematerialen behalen een µ-waarde tussen 1 en 10. Hoe hoger de µ-waarde van een materiaal, hoe meer weerstand waterdamp ondervindt. Met een waarde tussen 5 en 30 is het ecologische kurk net wat minder dampopen, maar scoort het nog altijd beter dan klassieke synthetische isolatiesoorten met een µ-waarde van 50 à 100. Ook met glas- en rotswol isoleer je dampopen.
Gezondere binnenlucht
Ook op vlak van vochtregulerende eigenschappen scoor je met ecologische of hernieuwbare isolatiematerialen het best. Hoe dat komt? Ze slaan het vocht uit waterdamp op, dat ze geleidelijk terug afgeven zodra de binnenlucht in huis wat droger begint te worden. Daardoor brengen ze de luchtvochtigheid in je binnenomgeving weer in evenwicht en hebben ze dus een positieve invloed op de luchtkwaliteit in je huis. Opgelet: dat ecologische isolatiematerialen tijdelijk vocht opnemen uit waterdamp, betekent niet dat ze helemaal vochtig of nat mogen worden. Als je vermoedt dat dat het geval gaat zijn, kies je het best voor vochtbestendige isolatie.
Frissere zomers
Goede isolatie houdt niet alleen ’s winters de warmte binnen, maar houdt die ’s zomers ook buiten. Ook op dat vlak scoor je goede punten met ecologische en natuurlijke isolatiematerialen. Dankzij hun hoge warmteopslagcapaciteit zorgen ze er namelijk voor dat je ’s zomers van een koelere binnenomgeving geniet. Dat zie je ook aan de c-waarde van isolatiematerialen: die van natuurlijke soorten ligt tussen de1.600 en 2.100, terwijl die van minerale en synthetische materialen gemiddeld tussen de 1.030 en 1.450 bedraagt. Ecologische isolatiesoorten houden de warmte dus beter vast dan andere. Bovendien isoleren ze daardoor niet alleen beter thermisch, maar ook akoestisch. Verder helpen de juiste gevelsteen en een klimaatvriendelijke tuin mee tegen zomerse oververhitting.
Verschillende soorten
Ecologische en natuurlijke isolatiematerialen beschikken als groep dus over de nodige kwaliteiten, maar hebben ook onderling elk hun eigen specifieke troeven. In dit overzicht geven we je een aantal concrete voorbeelden.
- Papiervlokken
Dit goedkoper isolatiemateriaal bestaat meestal uit gerecycleerde oude kranten. Nadat de kranten zijn versnipperd en er een aantal brandwerende en schimmeldodende producten aan zijn toegevoegd, verandert de structuur in die van watten. Daardoor houden de vlokken veel lucht vast, waardoor je zowel op goede thermische als akoestische prestaties kan rekenen. - Houtvezels
Houtvezelisolatieplaten worden grotendeels gemaakt met houtschilfers en andere resten die afkomstig zijn uit houtzagerijen. Er worden dus geen extra bomen omgekapt om de isolatieplaten te maken. Met houtvezelplaten isoleer je je woning thermisch en akoestisch. Bovendien kan je de platen achteraf recycleren of composteren. Ideaal voor je circulaire bouwproject. - Hennep
De vezels waaruit hennepwol bestaat, komen van de snelgroeiende hennepplant. Met dat materiaal maken fabrikanten op hun beurt isolatiedekens en -platen die je meestal makkelijk op maat kan snijden en plaatsen. De platen sluiten goed op elkaar aan, waardoor je koudebruggen vermijdt. Hennep isoleert thermisch en akoestisch. Hoewel je met hennep geen last zal hebben van schimmels, is het materiaal wat minder goed bestand tegen vocht. - Schapenwol
Ook isolatiematten en -dekens op basis van schapenwol zijn geschikt om je woning thermisch en akoestisch mee te isoleren. Dankzij de absorberende en vochtregulerende eigenschappen van schapenwol ben je schimmels te slim af. Daardoor komt dit isolatiemateriaal in een houtskeletbouw nog meer tot zijn recht. Bovendien werkt schapenwol luchtzuiverend, is het erg brandveilig en kan je het hergebruiken in een ander bouwproject. - Schelpen
Je leest het goed: je kan je woning ook isoleren met materialen die bestaan uit zeeschelpen. Omdat schelpen optimaal vocht absorberen en vasthouden, is schelpenisolatie de ideale oplossing voor je kruipkelder of als je in een vochtige omgeving woont. Ook op vlak van brandveiligheid en onderhoud zit je met schelpenisolatie goed. Bovendien is het de natuurlijkste isolatiesoort die er bestaat en gaat het materiaal in principe levenslang mee.
Dit is maar een kleine greep uit het ecologische isolatie-aanbod: ook met isolatiematerialen op basis van gras, paddenstoelen en schimmels en zelfs aardappelschillen wordt er al geïsoleerd of minstens geëxperimenteerd. Wil je weten welk ecologisch materiaal ideaal is voor jouw woning? Ga zeker eens te rade bij een gespecialiseerde organisatie, zoals het Vlaams Instituut voor bio-ecologisch bouwen en wonen (VIBE).
