Binnenkijken: Verbinding maken in voormalig appartementsgebouw

Een voormalig appartementsgebouw omvormen tot een gezinswoning – het was een gedroomde opdracht voor het architectencollectief metamorphOse. Ze reorganiseerden het pand volledig door de ruimtes parallel aan elkaar te schikken en licht vrij spel te geven.

De rijwoning ligt in een rustige wijk van de gemeente Bosvoorde. Ze was oorspronkelijk ontworpen als een appartementsgebouw, met drie boven elkaar gelegen wooneenheden van telkens 73 vierkante meter. “Het gebouw verkeerde niet in slechte staat, maar de strikte indeling in gestapelde plateaus, zonder enige interactie tussen de verdiepingen, was niet geschikt voor een gezin”, vertelt architect Céline Hautfenne van het collectief metamorphOse. De woning vroeg dus om een volledig nieuwe opdeling.

Herstructurering

“In sé deelden we het project op in de lengte; in twee lange traveeën, parallel aan elkaar”, legt Céline Hautfenne uit. “De linkerzijde is bedoeld voor ‘open' functies en voor de trap die de verdiepingen verbindt. De rechterzijde is voorbehouden voor meer intieme ruimtes, die, indien nodig, kunnen worden afgesloten.”

In de nieuwe indeling kreeg elk niveau bovendien zijn eigen functie. In de voormalige garage op de begane grond zit de praktijk van de eigenares. Op het niveau van de tuin, die een niveau hoger ligt dan de straat, krijgen de woonfuncties hun plek. Ze zijn geschikt rond een technisch blok die de verschillende zones afbakent zonder ze echt af te sluiten. De eerste verdieping is vervolgens het domein van de kinderen, de tweede van de ouders.

Verbindende ruimte

De linkertravee, ontworpen voor zowel de verticale als horizontale circulatie, is op elke verdieping quasi volledig open en biedt een doorsteekruimte van voor naar achter. Afhankelijk van het tijdstip van de dag vallen de zonnestralen door de voor- of achtergevel naar binnen. 
Deze luchtige travee bevat niet één obstakel. Zelfs de trap is opengewerkt, zodat het licht en het zicht niet worden gehinderd. “We wilden niet alleen doorkijken creëren, maar ook schuine perspectieven tussen de verschillende niveaus, en gezichtspunten vanwaaruit je de hele woning kan bevatten”, bevestigt de architect.

Om de verbinding tussen de verdiepingen en de interactie tussen de functies te versterken, zijn aan beide zijden van de trap (ervoor en/of erachter) een soort ‘binnenbalkons' ingericht. Die open ruimtes worden wat vrijer ingevuld. Zo is er een muziekhoek naast de woonkamer, een speelruimte op de kinderverdieping en ook nog een bureau voor de ouders.

Sculpturale achtergevel

Elk van de oorspronkelijke appartementen had achteraan een balkon over de volledige breedte van de woning, wat ook de achtergevel in drieën verdeelde. “We wilden dat lineaire karakter doorbreken en de balkons op een meer plastische manier inpassen en zo een sculpturale gevel creëren die aansluit bij het nieuwe interieurontwerp”, aldus de architecte. Het balkon op de eerste verdieping werd ‘ingekort'. In de plaats kwam een L-vormig raam dat zich uitstrekt van het tuinniveau tot de eerste verdieping. Het balkon op de tweede verdieping, dat verspringt ten opzichte van het balkon op het eerste, trekt de circulatie naar buiten door, als een uitkijkpunt met een vrij uitzicht op het groene eiland achter de woning.