Dakpannen en leien blijven het populairst: enkele aandachtspunten

Ook al zie je in de moderne architectuur vaak platte daken, toch blijft het zadeldak ons landschap overheersen. En ondanks het aanbod aan nieuwe oplossingen, zijn pannen en leien daarvoor nog steeds de meest gebruikte materialen. Kies jij ook voor dakpannen of leien? We zetten enkele aandachtspunten op een rij.

Stedenbouwkundige voorschriften

Wie bouwt of renoveert, heeft vandaag een waaier aan mogelijkheden. Toch wordt de keuze in zekere mate beperkt: de architecturale vrijheid is niet voor alle Belgen even groot. Stedenbouw, de instantie die hierover beslist, is immers een gewestelijke bevoegdheid. Meer nog: elke gemeente heeft haar zeg in het debat. Binnen een gemeente kan het zelfs dat dezelfde regels niet noodzakelijk voor alle terreinen van toepassing zijn. Steek daarom je licht op bij de dienst stedenbouw van de gemeente waar je bouwt of verbouwt.

Vlaanderen soepeler dan Wallonië

Vlaanderen is op dat vlak over het algemeen een stuk soepeler dan Wallonië. Liefhebbers van platte daken hebben er alvast hun voordeel mee gedaan. De Waalse overheid eist dan weer meestal dat het dak uit twee schuine dakschilden bestaat. Daarnaast is het aspect (en dus de kleur) van de dakbedekking meestal gereglementeerd. Dat is ook zo voor gevelbekleding.

Wat bij renovatie?

Ook bij verbouwingen doe je niet altijd wat je wil. Meestal is een stedenbouwkundige vergunning nodig wanneer je het aanzicht van het dak wijzigt. Het gaat om wijzigingen qua vorm, materiaal en kleur. Je bent met andere woorden verplicht om bij de gemeente aan te kloppen vooraleer je je dak vernieuwt.

Pannen of leien?

Van zodra de administratieve kant in orde is, begeleidt je architect je verder in de keuze tussen de resterende mogelijkheden. Dat is een moeilijke evenwichtsoefening tussen esthetische en functionele criteria. Waar de grens tussen dakpannen en leien vroeger heel duidelijk was, begint ze vandaag steeds meer te vervagen naarmate er nieuwe producten op de markt komen. Je vindt nu zowel platte dakpannen als leien. Daarnaast heb je de keuze tussen keramische leien of leien in vezelcement met het uitzicht van natuurleien. De meeste materialen komen ook nog eens in een waaier aan formaten en kleuren.

Gewicht speelt een rol

Naast de look zijn ook het gewicht en de prijs belangrijke factoren. Het gewicht van de pan of lei houdt rechtstreeks verband met de sterkte van het dakgebinte. De druk per vierkante meter uitgeoefend door een pannendak (keramisch of beton) is twee- tot driemaal hoger dan die van een dakbedekking in kunstleien. Bij die permanente belasting moet je ook nog de belasting door wind en sneeuw tellen. Net als het gewicht van eventuele zonnepanelen. Bij nieuwbouw zijn de dakspanten uiteraard berekend op deze belasting, maar bij renovatie stelt zich vaker een probleem. Zo is het meestal niet mogelijk om een leien dak te vervangen door pannen zonder de structuur van het dak te verstevigen.

Wat met de kostprijs?

De prijs is een ander niet te onderschatten element. Je moet niet alleen rekening houden met de prijs van de materialen, maar ook met die van de werkuren. Die kunnen sterk verschillen naargelang het formaat en een al dan niet vlotte plaatsing. De prijs van een betonnen dakpan start rond 40 euro/m² (exclusief btw, inclusief plaatsing) en loopt op tot meer dan 120 euro/m² voor een natuurlei. De prijzen voor klassieke keramische (golvende) dakpannen en vezelcementleien liggen daar ergens tussen, terwijl platte pannen duurder uitvallen. Algemeen geldt: hoe eenvoudiger de vorm van het dak, hoe geschikter het is voor materialen van groter formaat en hoe sneller de plaatsing verloopt.

Voor ieder wat wils

Als de stedenbouwkundige voorschriften niet te streng zijn, zijn er veel manieren om je dak aan te kleden. Wil je je woning een egaal aspect geven? Dan kan je zowel voor de gevels als voor het dak hetzelfde materiaal gebruiken, in dezelfde kleur. Zo geef je jouw woning een volledig nieuwe, eigentijdse look, zonder dat je van een zadeldak hoeft af te stappen. Leien lenen zich uitstekend tot deze stijloefening, al is het natuurlijk ook mogelijk platte pannen in de gevel te plaatsen.

Trends dakpannen

Stormpannen, gegolfde pannen, holle of platte pannen, verkrijgbaar in allerhande kleuren met tal van schakeringen en afwerkingen gaande van naturel tot geglazuurde pannen over engobe-afwerking en verweerde of bezande pannen: het is onmogelijk om hier alle modellen te beschrijven. Toch merken fabrikanten een aantal trends op: grotere formaten bij nieuwbouw, plattere en fijnere pannen (als het budget het toelaat), en nog steeds een voorkeur voor donkere kleuren, al stijgt de vraag naar lichtere tinten geleidelijk.

Trends leien

Voor kunstleien stellen we hetzelfde vast: de creatieve mogelijkheden zijn eindeloos. Ook al bieden fabrikanten een breed kleurenpalet aan, het zijn de donkere modellen die de voorkeur wegdragen, met antraciet als absolute favoriet. Daarnaast komen er steeds duurzamere leien op de markt. De verscheidenheid aan formaten en plaatsingsmethodes stelt architecten in staat gepersonaliseerde daken en gevels te tekenen. Het is een beetje zoals spelen met metselverbanden in baksteen.

Bron: Ik ga Bouwen