Droom jij van een open keuken? Zo richt je die ideaal in

Open keukens zijn intussen helemaal ingeburgerd. In magazines en op sociale media zien ze er altijd piekfijn uit, al vraagt dat wel de nodige aandacht en toewijding tijdens het ontwerpproces. En hoewel de mogelijkheden op zich eindeloos zijn, hou je toch het best rekening met een aantal aandachtspunten.

Tijdens de coronapandemie is de keuken uitgegroeid tot het kloppende hart van onze woning. We brachten meer tijd thuis door, kookten en bakten meer en gaven de ruimtes in ons huis noodgedwongen een nieuwe, multifunctionele invulling. Zo doet het keukeneiland nu ook dienst als thuiskantoor of als plek waar de kinderen hun huiswerk kunnen maken. De keuken is geëvolueerd tot de plaats bij uitstek waar gezinsleden elkaar ontmoeten en waar we vrienden ontvangen. Maar zowel omdat de keuken zo’n belangrijke ruimte is als vanuit ecologisch perspectief, is het belangrijk om niet in te binden op de vormgeving of materialen.

Goed voor de gezondheid

Door de muren tussen de keuken en woonkamer te slopen, creëer je niet alleen meer ruimte, maar stimuleer je ook de doorstroming van het daglicht. Die zoektocht naar ruimte en licht is al even bezig, maar zal zich de komende jaren zeker doorzetten. Ook een gezond binnenklimaat wint aan belang. Aangezien nieuwe woningen tegenwoordig sterk geïsoleerd zijn en vaak alleen ventilatiesystemen nog voor frisse lucht zorgen, laat het binnenklimaat soms te wensen over. Daarom springen nu ook dampkapproducenten op die kar. Zo bestaan er klassieke afzuigkappen die niet alleen de kookdampen en -geuren afvoeren, maar dat ook combineren met een luchtreiniger.

Dé plek voor sociaal contact

Dat de keuken is uitgegroeid tot dé plek voor sociale ontmoetingen, beïnvloedt ook het ontwerp. Zo behoort een toogje met een stel barkrukken al langer tot de populairdere toevoegingen. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren vooral verschuivingen gebeurd die op het eerste gezicht minder opvallen. Terwijl de spoelbak vroeger meestal met het zicht naar buiten werd geplaatst, is dat nu eerder naar de andere mensen in de ruimte toe. Ook bevindt de vuilbak zich meestal niet meer onder de spoelbak. Daarnaast kiezen steeds meer mensen om de kookplaat niet boven één kast, maar verspreid over twee kasten te plaatsen. Daardoor moet je maar een halve stap opzijzetten als er iemand iets uit de kast wil halen terwijl jij aan het koken bent. Ook een stuk werkblad voorzien naast de koelkast is een must. Zulke details verhogen het comfort aanzienlijk.

Wees rommel te slim af

Terwijl open keukens er in magazines of op sociale media altijd piekfijn uitzien, gaat het er in de realiteit al eens wat chaotischer aan toe. In eerste instantie is het belangrijk om het aantal keukenkasten en de indeling ervan zo goed mogelijk op jouw noden af te stemmen. Voorzie daarom minstens twee kolomkasten. Je kan er niet alleen veel gerief in kwijt, maar ook toestellen zoals een ingebouwde oven of koelkast. Kook je graag met kruiden? Zorg dan voor voldoende plaats om die vlak bij het kookfornuis te stockeren. Daarnaast zijn lades – zeker onder het werkblad - handiger dan legplanken, omdat je zo makkelijk een overzicht van de volledige inhoud van de kast krijgt. Ook apothekerskasten zijn in dat opzicht praktisch.

Wie nog een stapje verder wil gaan, kan de lades zelf nog opdelen met allerlei systemen. Die zorgen er bijvoorbeeld voor dat je plastic potjes verticaal - en dus veel ordelijker - kan opbergen. Diverse afvalbakjes onder het aanrecht maken het makkelijker om afval meteen goed te sorteren. Ook met de nieuwe generatie vaatwassers, waarbij je de borden niet eerst moet afspoelen, stel je makkelijker orde op zaken.

Toestellen: technisch sterk, mooi en steeds slimmer

Aangezien toestellen in een open keuken in principe zichtbaar zijn en ze ook in een grotere ruimte moeten functioneren, zijn ze de laatste jaren zowel technisch als esthetisch sterk geëvolueerd. Zo zijn vaatwasmachines en koelkasten intussen standaard beschikbaar als inbouwmodel, zodat ze achter de kasten verdwijnen. Bovendien zijn ze veel stiller dan vroeger, zodat ze geen storend element vormen als je ’s avonds gezellig voor de tv zit. Een handige tip in dat opzicht is om te kiezen voor een vaatwasser met een metalen in plaats van een plastieken bodem, omdat je daar het water veel minder op hoort kletteren. Ook is de keuze binnen de wereld van de dampkappen intussen enorm uitgebreid. Zo zijn er nu drie categorieën: de vrijhangende, geïntegreerde en plafonddampkappen.

Daarnaast wordt de keuken steeds een beetje slimmer. Hoewel mensen niet staan te springen voor té veel technologie, kan het handig zijn om vanuit de zetel de oven te controleren of bepaalde toestellen aan of uit te zetten met voice control of een app op je smartphone. Ook voor technische zaken kan een app een goede hulp zijn, bijvoorbeeld om te weten wanneer je de vet- of koolstoffilters moet vervangen of reinigen.

Esthetische verbinding of toch een contrast?

Puur esthetisch gezien zijn de mogelijkheden voor je keukeninrichting eindeloos. Door de band genomen zijn er twee grote opties: de stijl van de keuken en de leefruimte op elkaar afstemmen of in beide zones net een heel andere sfeer creëren. Zo kan je de muren een contrasterende kleur geven, een andere vloerbekleding kiezen voor de twee zones of zelfs met een niveauverschil werken. Daarnaast kan je de sfeer net doortrekken door bijvoorbeeld materialen of kleuren te laten terugkomen in andere kasten in de leefruimte of in het blad van je eettafel. Ook kan je de keuken meer als een meubel opvatten, en bijvoorbeeld zowel voor de kastjes als voor het werkblad dezelfde kleur – pakweg zwart - nemen. Als je dan ook voor een zwarte spoelbak en toestellen kiest, gaan die visueel op in het monolithische blok. Tegelijk gaan andere zwarte meubels in de woonkamer in dialoog met de keuken.

De meest logische scheiding tussen de keuken en woonkamer is het eiland. Tegelijk is het functioneel - en eventueel ook esthetisch - een verbindend element. Door te kiezen voor een eiland met een verschuifbaar bovenblad, kan je toestellen als een kookplaat of spoelbak – met inklapbare kraan – volledig aan het zicht onttrekken. Behalve een eiland kan ook een eettafel die dubbele rol spelen. Ook de integratie van verlichting draagt sterk bij tot de sfeerbeleving van de keuken en de leefruimte. Zo heb je veel licht nodig tijdens het koken of als je de afwas wil doen, en eerder subtiele verlichting als je de keuken niet intensief gebruikt. Of mag het licht eerder koud en wit zijn als je moet werken, maar brengt warm, geel licht meer sfeer. Onder meer bij dampkappen bestaan er modellen waarbij je niet alleen de lichtintensiteit, maar ook de kleur makkelijk met een afstandsbediening kan aanpassen.

Niet voor iedereen

Hoewel een open keuken veel voordelen biedt, is ze niet voor iedereen weggelegd. Als je niet graag opruimt, erg gevoelig bent voor geluid of liever alleen gelaten wordt terwijl je in de potten staat te roeren, is het beter om niet voor een open keuken te kiezen. Eventueel kan je met een halfopen keuken voor een tussenweg opteren. Zo laat een U-vormige keuken zich vrij makkelijk half afsluiten, of kan je de keuken gedeeltelijk achter een wand plaatsen of een opening maken in het midden van de muur. Zo ontstaan er interessante doorzichten van de ene naar de andere ruimte. Ook als een open keuken de architectuur van het pand tenietdoet, kies je beter voor een ander ontwerp.