Van plat dak naar dakterras: tips en aandachtspunten

Een plat dak is niet per se een verloren ruimte. Door je dak in te richten als terras, bouw je zonder al te veel moeite een verlengstuk aan je woon- en leefruimte. Vaak biedt een dakterras meer privacy en gezelligheid dan een standaard terras in je tuin. Er zijn uiteraard beperkingen. We zetten enkele aandachtspunten en tips op een rij.

Vergunning en regels

Weet dat je een dak niet zomaar mag transformeren tot terras. Staat het dak op de vergunde plannen niet ingevuld als dakterras, dan zal je een stedenbouwkundige vergunning moeten aanvragen. Was dat wel al het geval, dan is er in principe geen enkel probleem. Er zijn ook een aantal regels die je in acht moet nemen. Zo moet je rechtstreekse inkijk bij de buren vermijden en mag je niet zomaar hun licht of zicht wegnemen. Creëer je geen burenhinder, dan wordt de vergunning voor je dakterras meestal vlot toegestaan.

Een stevige basis voor je dakterras 

Voor je start met het maken van plannen of het investeren in materialen en terrasmeubilair, moet je weten wat kan en mag. Daarbij is de draagkracht van het platte dak een zeer belangrijke factor Vermelden de bouwplannen en/of de stedenbouwkundige vergunning dat het dak een draagkracht heeft van 200 kg/m² (of 2 kN/m²) of meer, dan zit je goed. De meeste gebouwen die zijn opgetrokken in “harde materialen”, van baksteen tot betonnen welfsels, halen dat zonder problemen. Is de draagkracht onvoldoende, dan moet je eerst de bestaande dakstructuur verstevigen of vervangen.

Evalueer ook de waterdichting. In welke staat verkeert de dakbedekking? En zal ze ook de komende jaren haar functie met verve kunnen vervullen: het water richting afvoer gidsen en daarbij geen druppel naar de onderliggende ruimte(s) laten doordringen? Laat eventueel een nieuwe waterdichting aanbrengen.

Kies een deur

Ook belangrijk is een vlotte toegang tot het terras. Sluit het dakterras rechtstreeks aan op de woonkamer? Investeer dan zeker in een groot schuifraam, als het even kan met een verzonken profiel, zodat binnen en buiten zonder hindernis in elkaar overlopen. Sluit het terras aan op de keuken, dan volstaat wellicht een functionele deur. Zorg er wel voor dat ze breed genoeg is, zodat je er makkelijk met een plateau vol glazen en/of eten door kan.

Het terras kan ook aansluiten op slaap- of badkamer. Dat biedt onmiddellijk een heel andere ervaring: wakker worden of een douche nemen met zicht op wat groen. Zeker in de stad kan dat tellen. Anderzijds zullen bezoekers steeds door je privéruimtes moeten om het terras te bereiken. Weet wel dat je voor het vervangen van een raam door een deur en/of een grotere toegang of schuifraam ook een stedenbouwkundige vergunning (of melding) nodig hebt.

Maak een terrasplan 

Hou bij het ontwerp van je terrasplan rekening met de oriëntatie van het dak: waar schijnt wanneer de zon, waar situeert zich het meest windluwe hoekje en welk zicht wil je maskeren of net openhouden. Duid aan wat waar moet komen, inclusief kruidenhoekje, BBQ, waterpartij… Wil je een jacuzzi op je terras of een ander zwaargewicht, vraag dan eerst raad aan een architect of andere expert. Zo’n ding poot je namelijk niet zomaar zonder risico neer op een dak. Gevuld weegt een jacuzzi al snel enkele honderden kilogram per vierkante meter. Duid op je plan ook de verlichtingspunten en stopcontacten aan. Werk rondom rond af met planten.

Hout of tegels?

Voor de bekleding van je terras kies je logischerwijs ook voor lichte materialen. Zowel hout als tegels komen in aanmerking.

Hout is het populairst. Na enkele maanden krijgt het spontaan een mooie grijze patine, die planten en andere terrasdecoratie volop tot hun recht laat komen. Ruwer hout creëert een meer natuurlijke, romantische sfeer. Geschaafde planken die dicht op elkaar aansluiten gaan voor een strakker en eleganter resultaat. Doe geen toegevingen op het splintervrij zijn van het hout; je blote voeten zullen het appreciëren. Kijk je op tegen het onderhoud van echt hout, dan kan je misschien een look-a-like overwegen: houtcomposiet, kunststofplanken of zelfs keramische tegels met houtstructuur.

Het grote voordeel van tegels is dat ze komen in alle mogelijke maten en afwerkingen, inclusief hout, beton en natuursteen. Om geen extra waterafvoeren te moeten creëren, leg je de tegels het best op tegeldragers. Het regenwater verdwijnt tussen de voegen en loopt via de waterdichtingslaag van het dak richting afvoer. Ook met hout ga je best zo te werk. Alleen monteer je de planken op een frame van balken. Schrik dat tegels er te zwaar uitzien? Door de tegels als tapijt binnen een kader van keien te leggen creëer je lichtheid. Het is bovendien handig mocht je ooit geconfronteerd worden met een haperende waterafvoer. Die is op die manier vlot toegankelijk, zonder dat je een tegel moet weghalen.

Groenbakken en -muren 

Je wil natuurlijk ook planten op je dakterras. Die hebben grond nodig om in te groeien. Laat geen kilo’s tuingrond aanrukken, maar gebruik daktuinsubstraat. Dat weegt heel wat minder en houdt water, zuurstof en voedingsstoffen beter vast. Ideaal dus om je planten gezond te laten groeien. Je kan de substraten in big bags van 1.000 liter kopen, of in kleine zakjes van 20 liter of 15 kg.

Het makkelijkst is om al het groen te planten in bakken en potten. Kies wel voor stevige modellen, die ook bij flinke wind en zelfs storm overeind blijven staan. Hoe groter het grondvolume in een pot of bak, hoe gezonder je planten zullen groeien. Bloeiende vaste planten, siergrassen en lage struikjes moeten minstens 30 cm diep kunnen wortelen. Uitschieters van 2 m en meer moeten minstens 50 cm onder de grond zitten. 

Naast planten in potten en bakken, kan je ze ook tegen de muur laten groeien, in een plantenmuur of verticale tuin. Je kan ze planten in substraat dat je achter een draad of in textiel vastzet, of in de aparte plantenpotjes waaruit de muur is opgebouwd. Wat plantenkeuze betreft, ben je volledig vrij. Je hoeft in principe geen rekening te houden met het omringende landschap. Hou het echter sober, zowel in kleur als in verscheidenheid aan soorten. Een dakterras is over het algemeen niet heel groot, en je wil het toch rustig houden. Veel rood- en geelbloeiende planten zorgen voor drukte. Grijs- en groentinten creëren net rust. 

Ben je fan van lekker eten, pas dan zeker enkele smaakmakers als rozemarijn, tijm en salie tussen de planten in, of creëer een apart kruidenhoekje. Let wel op met munt. Die gaat al snel woekeren. Plant munt daarom in een aparte pot, die je zo in de grond stopt. Hou ook steeds wat ruimte vrij voor seizoenskruiden zoals basilicum en koriander, en voor wat lekkers zoals sla, rucola en tuinwortelen.

Aangename extra’s voor je dakterras

Je terras moet niet alleen overdag uitnodigen. Je wil er ook ’s avonds genieten van aangename (zomer)avonden. Verlichting is dus een must. Voor een optimaal resultaat combineer je sfeerverlichting en functionele verlichting. Lichtslingers en bijzetlampen creëren extra sfeer. Voorzie daarvoor enkele stopcontacten buiten, zodat je niet met verlengsnoeren hoeft te sleuren. Terrasverlichting is ook een troef bij minder goed weer en zelfs wanneer je in de herfst en de winter knus binnen zit. Gordijnen zijn ineens overbodig. Je kijkt niet langer uit op een donker, spiegelend vlak, maar krijgt zicht op het terras, inclusief alle sfeervolle details.

Al hou je het voor de accessoires ook best sober. Je dakterras heeft meer baat bij één (grote) blikvanger, dan aan een veelheid van kleine ornamenten. Wil je wat leven in de brouwerij? Hang dan nestkastjes op – liefst met de vliegopening naar het zuidoosten – of een vogelvoederhuis. Het lokt vogels van op grote afstand en zorgt zo voor extra leven op en rond je terras.