Experts werpen blik op de toekomst: hoe kunnen we goedkoper verwarmen?

Is de energiecrisis voorbij? Of zullen de energieprijzen dit najaar weer de hoogte ingaan? We hebben geen glazen bol. Maar de energieproblematiek kan wel gecounterd worden door nieuwe technologieën, andere energietarieven en de taxshift. Aldus Vincent Vancaeyzeele van Techlink, Sam Hamels van UGent, Luc De Smet van Daikin en Tom Defruyt van Eneco. Zij lichtten de toekomst van het Belgische energielandschap toe tijdens een panelgesprek. 

1 op 2 kan verwarmen met warmtepomp

Naar aanleiding van het nationaal verwarmingsonderzoek*, dat iVox uitvoerde in opdracht van Daikin, bogen vier experts hun hoofd over de resultaten. “We zitten volop in de energietransitie en uit het onderzoek blijkt dat 6 op de 10 Belgen denkt dat de overgang naar hernieuwbare energie zelfs nog gaat versnellen. En dat is een goed signaal, zeker als uit het onderzoek naar boven komt dat 1 op 2 Belgen hun woning kan verwarmen met een warmtepomp. En daarvoor hoeven ze geen grote werken uit te voeren. Jammer genoeg zijn de meesten zich hier niet van bewust”, aldus Luc De Smet van Daikin. 

Al bestaat er een simpele manier om uit te zoeken of jouw woning klaar is voor een warmtepomp. Tom Defruyt van Eneco: “Met de 50 graden-test kan je checken of je met je huidige verwarmingsinstallatie kan verwarmen op lage temperatuur. De meeste ketels verwarmen op 70° of 80°. Zet je een maand de temperatuur van je cv-ketel op 50° en is het aangenaam warm in huis, dan kan je perfect overschakelen naar een warmtepomp.” De warmtepomp blijkt vooral haalbaar voor wie met een gasketel verwarmt, in mindere mate bij stookolieverwarming, maar vooral voor wie elektrisch verwarmt. 

Goedkoper verwarmen door taxshift

“Een warmtepomp kost momenteel in verbruik niet meer dan een fossiel systeem”, weet Vincent Vancaeyzeele van Techlink. “Ondanks de hoge heffingen die in België op elektriciteit liggen.” Daar wringt net het schoentje volgens Defruyt. “Voor een goede terugverdientijd van de warmtepomp moeten de elektriciteits- en gasprijzen in verhouding zijn, wat momenteel niet het geval is. Elektriciteit is vier tot vijf keer duurder dan gas. Die prijszetting stimuleert mensen niet om over te schakelen op duurzame warmte. In onze buurlanden zien we dat de transitie sneller loopt. Er moet dus dringend werk worden gemaakt van een taxshift. De cijfers tonen dat de huizen klaar zijn. De Belg is bereid om renderende investeringen te maken, maar de overheid staat nog op de rem. Laten we de heffingen op elektriciteit verlagen of verschuiven om de energietransitie te versnellen. De taxshift moet er dus komen. Maar willen we de grote shift, dan moeten we evolueren naar het verbod op de gasketel. Waarbij, net zoals in Duitsland en Nederland, ook bij renovaties een gasketel niet meer vervangen mag worden door een nieuw exemplaar.” 

We zullen in de toekomst betaald worden om energie te verbruiken

Inspelen op elektriciteitsprijzen

“We zitten op een scharniermoment in België”, stelt Sam Hamels van UGent. “Als we klaar willen zijn voor 2050, dan moet de verandering nu beginnen. De prijzen voor elektriciteit moeten naar omlaag, zodat het aantrekkelijker wordt om duurzamer te gaan verwarmen. Volgens Hamels speel je het best in op elektriciteitsprijzen van uur tot uur. “Sowieso zullen er de komende vijf jaar nog meer windmolens en zonnepanelen bijkomen. Dus krijg je op bepaalde momenten heel goedkope elektriciteit.” “Klopt,” vult Defruyt aan, “op bepaalde uren van de dag zullen er negatieve prijzen zijn. Het kan dus zijn dat je dan betaald zal worden om te verbruiken.”

Schommelende uurprijzen

Toch zijn heel wat mensen nog afgeschermd van die prijsschommelingen. “De meeste Belgen hebben een vast elektriciteitscontract en merken dus niets van die uurschommelingen. Terwijl er net daar kansen liggen, zeker als je een warmtepomp hebt met slimme sturing. Zonder iets te moeten doen, worden de woning en het sanitair warm water verwarmd tijdens de goedkoopste uren met de meeste wind en zon. Op die manier verwarm je goedkoper én groener. Een extra besparing die geen extra investering vergt”, verduidelijkt Hamels van UGent. 

Dynamische tarieven

Maar ook dynamische tarieven kunnen interessant zijn. “Je betaalt geen gemiddelde elektriciteitsprijs, maar een prijs die elk uur kan verschillen. Slaag je erin om vooral te verbruiken als de prijzen laag zijn, zoals bijvoorbeeld tussen middernacht en 6 uur ‘s ochtends of in de namiddag, dan kan je met dit tarief besparen. Kan je je verbruik slim sturen, dan zou dit weleens de tariefformule van de toekomst kunnen worden”, stelt Defruyt.

Energieverbruik beter opvolgen

Mensen die weten hoeveel ze verbruiken, gaan vaak bewuster om met hun gebruik. De digitale meter helpt veel Belgen hier al mee. Uit het onderzoek blijkt dat een groot deel van de ondervraagden niet op de hoogte is van zijn of haar energieverbruik. Nieuwe technologieën spelen dus een belangrijke rol om klaar te zijn voor 2050. Van de ondervraagden denkt bijna 70% dat het energieverbruik daardoor beter opgevolgd kan worden. Waardoor het opwekken van energie op zijn beurt beter afgestemd kan worden. De helft denkt dat we in de toekomst energie thuis zullen stockeren om de overproductie op te vangen. En iets meer dan een kwart denkt dat iedereen binnen 10 jaar een elektrische thuisbatterij heeft. 

_{*Het Nationaal verwarmingsonderzoek is een onlineonderzoek, uitgevoerd door onderzoeksbureau iVox in opdracht van Daikin tussen 20 juli en 4 augustus 2023 bij 1.000 Belgische woningeigenaars tussen 25 en 75 jaar representatief op regio, geslacht, leeftijd en diploma. De maximale foutenmarge bij 1.000 Belgische woningeigenaars bedraagt 3,02%.}